«ما را اگر کرونا نکشد، قیمتی و بیکاری می کشد»

فقر و رنج روزگار از چهره اش هویداست. رضا به بازار بامیان آمده است تا برای خانواده هفت نفری اش آرد و روغن بخرد. این جوان ۳۴ ساله مثل بسیاری مردم دیگر از آوازه ها در مورد کرونا نگران شده و می خواهد برای یکی دو ماه مواد غذایی ذخیره داشته باشد.

او می گوید: «ماه گذشته یک گونی آرد مبلغ ۱۴۰۰ افغانی بود و امروز یک هزار قیمت تر شده است. من یک گونی را به ۲۴۰۰ افغانی خریدم که برای مردم غریب خیلی قیمت است.»

رضا در یک خانه کرایی زندگی می کند و ماهانه مبلغ ۱۵۰۰ افغانی کرایه خانه می دهد. او می گوید: «من روزانه سر چوک برای مزدور کاری می روم که اگر کار گیرم بیاید مبلغ ۱۵۰ الی ۲۰۰ افغانی در روز کار می کنم. حتی بعضی روزها بیکارم و مجبورم که با دست خالی به خانه برگردم.»

بسیاری باشندگان ولایت ها بامیان و دایکندی مانند رضا از بالا رفتن قیمت مواد خوراکه شکایت دارند. آنها می گویند به گونه مثال بهای یک بشکه روغن ۱۰ لیتره از ۷۰۰ به ۱۲۰۰ افغانی افزایش یافته است. آنان می گویند که اگر حکومت محلی در این مورد اقدام جدی نکند، تعدادی زیادی از مردم درآمد یک ماهه شان یک گونی آرد و یک بشکه روغن هم نخواهد شد.

رضا می گوید: «ما مردم را اگر ویروس کرونا نکشد، فقر و بیکاری از بین می برد.» او می گوید که ماهانه مبلغ چهار تا پنج هزار افغانی درآمد دارد که برای تامن معیشت یک خانواده هفت نفری کفایت نمی کند.

حاجی حسین علی، تاجر محلی که یک گونی آرد را به مبلغ ۲۴۰۰ افغانی به رضا فروخته است، می گوید که او گرانفروشی نمی کند بلکه قیمت آرد در مزار شریف افزایش یافته است. او به دویچه وله گفت: «دکانداران بامیانی آرد کم دارند و آرد را از مزار شریف خریداری می کنند که در آنجا قیمت افزایش یافته است.»

حاجی حسین علی می افزاید: «رانندگان در هفته های گذشته از هر سیر آرد ۱۵ افغانی کرایه می گرفتند و حالا ۱۳ افغانی دیگر بر آن اضافه کرده اند. من آرد را از مزار شریف روز گذشته فی تن ۴۶۰ دالر خریدم و اگر به نرخ دولت بفروشم، در هر موتر دو هزار دالر و یا ۱۵۵ هزار افغانی ضرر می کنم.»

در کابل نیز با افزایش خریداری مواد غذایی توسط مردم قیمت ها به یک بارگی افزایش یافت، اما مقامات تدابیری را روی دست گرفتند و جلو افزایش سرسام آور مواد غذایی تا حدی گرفته شد.

اداره محلی ولایت بامیان نیز تدابیری را روی دست گرفته و همچنان یک کمیته را برای نظارت و ارزیابی از قیمت مواد خوراکی تعیین نموده است تا از بلند رفتن قیمت مواد خوراکی و افرادی که دست به احتکار و قیمت فروشی می زنند، نظارت کند.

کمیته نظارت از روند فروش و بازار، افزایش قیمت مواد خوراکه را احتکار دانسته و هشدار داده است که اگر کسی از نرخ نامه دولتی بلندتر بفروشد به جرم احتکار به پنجه قانون سپرده خواهد شد.

نعیم رضایی، آمر تجارت و مسئول کمیته نظارت در بامیان دلیل بلند رفتن بهای مواد خوراکه در این ولایت را افزایش قیمت مواد خوراکه در کابل عنوان می کند.

او می گوید: «از طریق رسانه های اجتماعی شایعات نشر شده بود که مارکیت ها و دکان قرنطین و مسدود می گردد و مردم نگران شده بودند و اکثرا به بازار هجوم آورده بودند و هر گونی آرد را مبلغ ۲۱۰۰ افغانی خریده بودند. تاکنون ۲۴ نفر در این کمیته شکایت نموده و پول های اضافی آنان از نزد دکانداران دوباره برگردانده شده است.»

در ماده ۸۰۲ کود جزا نیز تاکید شده است: «شخصی که مرتکب جرم احتکار گردد، علاوه بر مصادره مواد احتکار شده به حبس قصیر نیز محکوم می‌گردد.»

باشندگان ولایت دایکندی شکایات مشابه دارند. باشندگان ولایت دایکندی نسبت به بامیان فقیرتر اند و هزاران نفر در طی ۱۸ سال گذشته به خاطر نبود کار به کشور ایران مهاجر شده بودند. اما به گفته مسوولان محلی، روزانه ده ها نفر از کشور ایران دوباره به این ولایت عودت می کنند که سبب نگرانی باشندگان محل از شیوع ویروس کرونا شده است.

دایکندی یک ولایت کوهستانی است که راه های مواصلاتی آن خامه و صعب العبور اند. به این دلیل بهای مواد خوراکه در این ولایت به صورت معمولی حدود ۲۰ درصد نسبت به دیگر ولایت ها بالاتر است.