قدرت های اتومی نشست ممنوعیت سلاح هسته ای را تحریم کردند

بیش از صد کشور جهان روز دو شنبه نخستین نشست سازمان ملل را در خصوص ممنوعیت سلاح هسته ای راه اندازی کردند. در صورتی که غیبت جناح های اصلی یعنی قدرت های بزرگ اتومی موجود نمی بود، این اقدامی اساسی دپلوماتیک و بزرگترین گام در راستای خلع سلاح هسته ای دانسته می شد.

در ماه اکتوبر گذشته بریتانیا، فرانسه، اسرائیل، روسیه و ایالات متحده امریکا بر ضد پیشنهاد سازمان ملل برای تصویب ممنوعیت قانونی سلاح هسته ای رای دادند. متباقی کشورها چون پاکستان، چین و هند رای ممتنع داده و قصد داشتند که گفتگوها را تحریم کنند.

بیش از ۳۰ کشور دیگر جهان به شمول جاپان که یگانه کشور قربانی سلاح هسته ای در سال ۱۹۴۵ می باشد، اعلام داشتند که در این مذاکرات شرکت نخواهند کرد. در عین زمان، کشورهایی که خواهان ممنوعیت سلاح هسته ای بودند، شامل اتریش، ایرلند، مکسیکو، برازیل، افریقای جنوبی و سویدن می شدند. از سویی هم صدها سازمان غیردولتی از تلاش ها برای ممنوعیت قانونی سلاح هسته حمایت کردند.

مارگوت والشتروم، وزیر خارجه سویدن که یکی از کشورهای حامی تلاش برای خلع سلاح هسته ای می باشد، گفت که یکی از موضوعات مهم نشست این بود که در راستای موضوعات اتومی پیشرفت هایی بدست آیند. والشتروم هفته گذشته در سازمان ملل گفت: «من انتظار دارم که این زمان زیادی بگیرد، اما باید ساده نگر نباشیم. این خیلی مهم است که در این روزها شما بیشتر اظهاراتی از این قبیل، و یا نوعی از نمایش قدرتِ مشمول تهدید به استفاده از سلاح هسته ای را شاهد هستید».

او همچنان علاوه نمود که "تقریبا کشورهای زیادی هستند که علاقمند شکستن این بن بنست اند که از سال ها ادامه دارد".

نیکی هالی، نماینده ایالات متحده امریکا در سازمان ملل در گفتگو با خبرنگاران گفت که قدرت های اتومی جهان که از راه اندازی مذاکرات شانه خالی می کنند، می توانند به جای آن به پیمان منع گسترش متعهد بمانند.

این معاهده در دهه ۱۹۷۰ به امضا رسیده و هدف آن جلوگیری از گسترش سلاح های هسته ای می باشد. هالی به خبرنگاران گفت: «من بیشتر چیزی نسبت به جهان عاری از سلاح هسته ای برای خانواده ام نمی خواهم؛ اما باید ما واقعبین باشیم. آیا اینجا کسی هست که باور کند که کوریای شمالی به ممانعت سلاح هسته ای موافقت کند؟»

از سویی هم ماتاو رایکروفت، نماینده بریتانیا در سازمان ملل گفت بریتانیا در حضور نداشت، چون باور ندارد که مذاکرات بتواند در راستای خلع سلاح اتومی پیشرفتی داشته باشد. نماینده فرانسه هم بیان داشت که وضعیت امنیتی ایجاب این را نمی کند که ممنوعیت آشکار سلاح هسته ای صورت گیرد.

هرچند قدرت های بزرگ جهان در اطراف میز مذاکرات این هفته حضور نداشتند، اما باآنهم این گفتگو ها خالی از تاثیرات بر روند حرکت آهسته خلع سلاح اتومی بین المللی نبود.

بیاتریسه فین مدیر کمپاین بین المللی محو سلاح هسته ای، در ائتلاف سازمان های غیردولتی بین المللی گفت که این یک "فرصت خوب" بود؛ هرچند در دور نخست مذاکرات قدرت های بزرگ اتومی سهم نداشتند. وی افزود: «هرچند تولیدکنندگان بزرگ سلاح هسته ای این معاهده را امضا نمی کنند، باآنهم این اقدام تاثیر چشمگیر دارد».فین اضافه کرد: «ببینید که روسیه استفاده از بمب های خوشه ای در سوریه را تکذیب می کند. چرا؟ چون ممنوعیت استفاده (از بمب خوشه ای) را امضا نکرده، اما از بدی بمب خوشه ای می داند».

با این همه، در سال های اخیر اظهارات در محور سلاح اتومی، از تلاش برای خلع سلاح تا نمایش قدرت، تسریع شده است. در سال ۲۰۰۹ بارک اوباما رئیس جمهور پیشین ایالات متحده امریکا تعهد کرد که در راستای کاهش نقش سلاح های هسته ای تا ریشه کن کردن آن، تلاش می کند.

 با آنهم در ماه های اخیر دوره ریاست جمهوری اش، وی از اعضای ناتو خواست که گفتگو روی این پیمان را تحریم کنند. اوباما بیان داشت که ممنوعیت داشتن سلاح هسته ای مانع همکاری شده و ظرفیت های متحدین را در پاسخگویی به تهدید سلاح هسته ای نابود می کند.

رئیس جمهور ترامپ، اندکی پیش از داخل شدن به کاخ سفید در صفحه تویترش پیامی نوشته بود که ظاهرا تهدید مسابقه هسته ای با چین را بیان می داشت. ترامپ گفته بود "ما در هر زمینه از آنها پا فراتر می نهیم و بیشتر از آن ها دوام میاوریم".

AJ/RS/dm/kl (Reuters, AFP, AP)