عربستان سعودی؛ «صدور وهابیت با پول نفت»

در عربستان سعودی هرگاه مساله بر سر منافع و علایق خاندان سلطنتی در میان باشد، بری عملی کردن آن از یک ناحیه هیچ مشکلی احساس نمی شود و آن پول کافی این کشور است.

با وجود آن که ثروت عربستان سعودی نامحدود نیست، اما درآمد نفتی به این کشور این امکان را می دهد تا همواره دل بالا از خزانه اش، پول مصرف کند. به هر صورت ذخایر این کشور کفایت می کند تا به مردم اش زندگی نسبتاً مرفه ای را تضمین کند و متحدین اش در خارج را سخاوتمندانه مورد حمایت مالی قرار دهد.

گویدو اشتاینبرگ، کارشناس امور عربستان سعودی از "بنیاد علم و سیاست" آلمان می گوید: "سعودی ها قاعدتاً تاثیرگذاری شان را از راه پرداخت پول یا وعده های پرداخت پول عملی می کنند".

به گونه مثال، این امر را می توان در برخورد این کشور با مصر مشاهده کرد. عربستان سعودی شورای نظامی مصر را با پرداخت میلیون ها دالر مورد حمایت قرار داد. این شورا از رژیم برباد رفته حسنی مبارک نمایندگی می کرد.

پرداخت میلیون ها دالر به شورای نظامی مصر

دهه های طولانی حسنی مبارک، رییس جمهور پیشین مصر، در جمله مهمترین متحدان عربستان سعودی در خاورمیانه بود. افزون بر آن، خاندان سلطنتی سعودی میلیاردها دالر در اقتصاد مصر سرمایه گذاری کرده است. اکنون نیز عربستان سعودی نمی خواهد از نفوذ در پرجمعیت ترین کشور منطقه صرف نظر کند، با وجود آن که جنبش بهار عرب باعث تغییرات سیاسی در منطقه شده است.

هراس از دست دادن قدرت

اشتاینبرگ می گوید: "عربستان سعودی تلاش می کند تا از ثبات رژیم های قدرتمدار حمایت کند. این کشورها یک هدف مشترک دارند و آن حفظ قدرت است. از آنجا که مشروعیت حاکمان محدود است، آنها همواره هراس دارند که قدرت را از دست می دهند".

او می افزاید که مساله دیگر ترس سعودی ها از اقلیت شیعی در شرق این کشور است. شیعه ها حدود ده درصد جمیعت عربستان سعودی را تشکیل می دهند. اکثریت سنی های عربستان سعودی ، شیعه ها را به نزدیکی با ایران، دشمن مهم این کشور متهم می کنند.

در عربستان سعودی وهابیت دین دولتی است. تفسیری که وهابی ها از اسلام ارایه می کنند، در اروپا غالباً سلفی نامیده می شود. اما ساحه فعالیت وهابی ها از مرز های عربستان سعودی فراتر رفته است.

نفوذ وهابی ها در خارج از کشور های عربی

وهابی ها خارج از مناطق مربوط به کشورهای عربی، در کشورهای دیگر نیز مداخله می کنند. این مداخله در کشورهای افریقایی، اروپایی و آسیایی مانند افغانستان و پاکستان محسوس است.

اشتانبرگ، اسلام شناسی که اثری در باره عربستان سعودی نوشته است، در باره نفوذ وهابیت در کشورهای دیگر جهان می گوید: "سعودی ها در دهه های گذشته، به ویژه از آغاز دهه شصت میلادی به این سو، انرژی بسیار زیادی در پخش وهابیت سرمایه گذاری کرده اند. به خصوص در آنجاهایی که با مقاومت کمتری حساب می کردند: مثلاً در افریقای غربی، در جنوب شرق آسیا، و نیز در جهان غرب و در اروپا."

شاه عربستان سعودی خود را خادم و "حافظ حرمین شرفین"، مکان های مقدس برای مسلمانان در مکه و مدینه می خواند. او به این امر به عنوان منابع مشروعیت اش تاکید می کند و از همین طریق سعی می کند تا آموزش های وهابیت را در میان مسلمانان جهان نیز پخش کند.

اما واقعیت امر این است که عربستان سعودی به صورت غیرمستقیم، در تقویت جریان های تروریستی نیز سهم داشته است. سلفی ها نیز طرفداران شان را از همین جریان ها جلب و جذب می کنند: مثلاً در افریقای غربی، در المغرب و آسیای مرکزی، کشورهای جنوب شرق آسیا و شبه جزیره عرب.

تاثیر گذاری در سوریه با استفاده از تشنجات فرقه ای

در سوریه، کشوری که اقلیت علوی سیاست را تعیین می کند، تا به حال نفوذ عربستان سعودی محدود مانده است، به این دلیل نیز است که سوریه به عنوان مهم ترین متحد عربی برای ایران اعتبار دارد. پس جای تعجب نیست که عربستان سعودی در سوریه، نه از رژیم مستبد، بلکه از شورشیان حمایت مالی می کند.

گزارش های تایید ناشده حاکی از آن است که عربستان سعودی همراه با قطر به دشمنان بشار الاسد اسلحه نیز می دهند. این امر باعث شده است که جنگ داخلی در سوریه شدیدتر و بیرحمانه تر گردد و شانس کم برای راه حل سیاسی را کاهش دهد.

عربستان سعودی از سال ها به این سو در خلیج فارس در رقابت با ایران، خود را با سلاح تجهیز می کند. به گفته توماس دملهوبر، استاد علم سیاست در دانشگاه هیلدیسهایم، "هدف عربستان سعودی این است تا نقش حاکم اش را در منطقه حفظ کند".

در حالی که ایران سعی می کند تا به قدرت اتومی دست یابد، عربستان سعودی بر وعده های حمایتی ایالات متحده امریکا و خرید سلاح از خارج تکیه می کند.

الملینگ/ مبلغ

ویراستار: فرهمند