«عربستان سعودی جنگ یمن را باخته است»
۱۴۰۰ فروردین ۶, جمعهمحمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، امیدوار بود که با دخالت در جنگ یمن به زودی در برابر حوثیها پیروز می گردد. عربستان سعودی و کشورهای عضو ائتلاف عرب از شش سال به اینسو از نیروهای عبد ربه منصور هادی رئیس جمهور یمن حمایت می کنند. حامی جنگجویان حوثی در این جنگ، کشور متخاصم عربستان سعودی، ایران می باشد.
جنگ یمن به تاریخ ۲۶ مارچ ۲۰۱۵ شروع شد که دقیقاً شش سال از آن می گذرد. حوثی ها همواره در حال پیشروی اند و به نظر می رسد که عربستان سعودی دیگر قادر به پیروزی در این جنگ نیست. براساس منابع سازمان ملل در این جنگ بیش از ۲۳۰ هزار تن کشته شده اند و میلیون ها تن با فقر و بیماری ها دست و گریبان اند. پاندمی کرونا نیز به این مصایب افزوده و سیستم صحی این کشور را کاملاً ویران کرده است.
اکنون عربستان سعودی یک طرح پیشنهادی را برای پایان جنگ یمن ارائه کرده است. به گفته شهزاده فیصل بن فرحان آل سعود، وزیر امور خارجه عربستان سعودی، در این طرح یک آتش بس سرتاسری زیر نظارت سازمان ملل در یمن پیشنهاد شده است. پادشاهی عربستان سعودی چنین طرح مشابهی را پارسال نیز پیشنهاد نموده بود.
اکنون زمامداران ریاض می خواهند با این طرح، خود را از این جنگ سبکدوش کنند؛ زیرا جنگجویان حوثی در این میان صنعا پایتخت و بخش های گسترده ای از مناطق شمالغرب این کشور را تصرف نموده اند و اخیراً حمله ای را به ولایت غنی از نفت مآرب شروع کردند. عربستان سعودی و ائتلاف عرب زیر رهبری اش از چند سال به اینسو با حملات هوایی بر جنگجویان حوثی و مسدود ساختن میدان هوایی و بنادر دریایی سعی نموده تا مانع رسیدن اکمالات به حوثی ها گردد.
آل سعود گفت که عربستان سعودی می خواهد تا زنجیره خشونت پایان یابد. به گفته او برای بهبود اوضاع و رسانیدن مواد مورد نیاز به یمن، میدان هوایی صنعا باید دوباره گشایش یابد. نکته دیگر این پیشنهاد این است که محاصره بندر الحدیده توسط عربستان سعودی پایان یابد تا مواد سوخت و مواد غذایی به این مناطق ارسال گردند. این بندر زیر کنترول حوثی ها است. در همین روزهای اخیر چهار کشتی حامل مواد سوخت به بندر الحدیده لنگر انداخته اند. گفته می شود که این کشتی حامل ۴۵ هزار تن دیزل، ۵ هزار تن گاز مایع و بیش از ۲۲ هزار تن نفت می باشد.
جنگجویان حوثی در نخستین واکنش در قبال طرح عربستان سعودی اعلام کرده اند که این طرح چیزی جدیدی ندارد، و آن را رد کرده اند. اما محمد عبدالسلام، مذاکره کننده ارشد حوثی ها گفته است که آماده ادامه گفتگوها با عربستان سعودی، واشنگتن و مسقط به هدف رسیدن به یک توافق صلح اند. عبدالسلام افزوده است که گشایش میدان هوایی و بنادر دریایی حقوق اساسی بشری مردم اند و نباید از این حقوق به عنوان شرایط توافقنامه صلح سوء استفاده صورت گیرد.
ایالات متحده امریکا، سازمان ملل و عمان به عنوان میانجی منطقهای با خوشبینی از احتمال رسیدن به صلح سخن گفته اند. حوثی ها از هفته ها به اینسو با میانجیگری عمان وارد مذاکره با تیموتی لیندرکینگ، نماینده خاص ایالات متحده امریکا در مسایل یمن گردیده اند. با وصف آن، در حال حاضر هیچ کسی به این تصور نیست که قرارداد یک آتش بس سریع به امضا برسد و جنگ یمن به پایان برسد.
پس از احراز کرسی ریاست جمهوری ایالات متحده امریکا توسط جو بایدن، فشارها بر خانواده شاهی عربستان سعودی تشدید یافته اند. بایدن اعلام کرده است که هیچگونه جنگی را در یمن حمایت نمی کند. رئیس جمهور ایالات متحده با این اقدام کمک های مهم تدارکاتی و استخباراتی به ائتلاف زیر رهبری عربستان سعودی را متوقف نمود.
گیدو اشتاینبرگ، کارشناس امور خاورمیانه در بنیاد علم و سیاست در برلین گفت: «عربستان سعودی جنگ یمن را باخته است؛ و این بیشتر ناشی از این است که حکومت بایدن واضح ساخته است که از عملیات سعودی در یمن حمایت نمی کند.»
به گفته اشتاینبرگ، سعودی ها اکنون ناگزیر اند که در بهبود وضعیت یمن سهیم گردند. زیرا با عملیات حوثی ها بر مآرب احتمال این می رود که نیروهای جانبدار عربستان سعودی و به ویژه حکومت به رسمیت شناخته شده یمن توسط جامعه جهانی، مناطق مهم استراتیژک خود را از دست بدهند.
اکنون حوثی ها با توجه با پیشروی های شان و همچنان اقدام بایدن به توقف کمک به ائتلاف عرب، خود را در موقف بهتر دیده و می توانند پیش بینی کنند که رقبای جنگی شان به عنوان بازنده های جنگی عقب نشینی کنند. همچنان ایران نیز از ناکامی رقیب خود در منطقه خرسند خواهد شد.
در نهایت به گفته اشتاینبرگ، می توان از این حرکت کرد که در یمن دو جناح بزرگ ایجاد خواهد شد: «حوثی ها در شمال در یک جانب و در جانب دیگر جدایی طلبان در جنوب این کشور. این وضعیت بدون شک سبب انشعاب یمن خواهد شد.»
جدایی طلبان از سال ها به اینسو در جنوب یمن برای ایجاد یک دولت مستقل مبارزه می کنند. چنین یک دولتی قبل از اتحاد یمنی ها در سال ۱۹۹۰ وجود داشت. اما در سال گذشته جدایی طلبان اعلامیه خودمختاری خود را دوباره پس گرفتند.
اما اشتاینبر تأکید می کند که ناکامی عربستان سعودی در جنگ یمن، به مفهوم پایان جنگ در این کشور نمی باشد: «احتمال این می رود که جنگ داخلی در یمن ادامه یابد.» اما هزینه این جنگ را در آینده نیز غیرنظامیان خواهند پرداخت. از هفته ها به اینسو انتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل از بروز یک قحطی شدید در یمن هشدار می دهد. در همین حال با توجه به موج جدید کرونا، در همین اواخر وضعیت اضطراری در یمن اعلام گردیده است.
دیانا هودالی/ نادیه فضل