شتاینبرگ: بدیلی برای خانواده حاکم سعودی وجود ندارد
۱۳۹۳ بهمن ۸, چهارشنبه
دویچه وله: بارک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده امریکا، دیمتری میدویدوف نخست وزیر روسیه و بسیاری سران دولت ها و حکومت های دیگر در لیست سوگواران مرگ ملک عبدالله پادشاه پیشین عربستان سعودی قرار داشتند. چرا عربستان سعودی این قدر مهم است؟
گیدو شتاینبرگ: مهم ترین نقطه، ثروت نفتی این کشور است که با یک فاصله زیاد از سایر کشورهای دارای نفت، حدود یک چهارم ذخایر جهانی دارد. این کشور با نفت ارزانی که عرضه می کند، مهمتر گردیده است، قطع نظر از اینکه بر بازارهای نفتی در سال های آینده چه تاثیری دارد. البته هنوز مقادیر اندک آن به ایالات متحده امریکا و اروپا و به طور خاص بیشترین قسمت آن به شرق آسیا صادر می شود. اما این کشور در کل برای بازارها مهم است. هرگاه عربستان سعودی مانند سوریه بی ثبات می گردید و صرف بخشی از صادرات نفتی اش متوقف می شد، پیامدهای منفی بر اقتصاد جهانی می داشت.
دویچه وله: چرا غربی ها رژیم به شدت ارتجاعی عربستان را حمایت می کنند؟ از این چشم انداز، که البته فرق نمی کند که خانواده حکمران کنونی و یا کس دیگری حکومت کند، زیرا این حکومت ها در بازار جهانی نفت خواهند فروخت.
گیدو شتاینبرگ: این یک فرضیه خطرناک است، چونکه در حال حاضر، بدون بی ثباتی دوامدار، کدام جانشین قابل قبولی در قبال حکومت موجود به نظر نمی رسد. در عربستان سعودی یک اپوزسیون سلفی قوی با پیروان زیاد، مرتبط با اخوان المسلمین، شبکه تروریستی القاعده و "دولت اسلامی" یا داعش سابق وجود دارد و یک اپوزسیون شیعه قوی در شرق این کشور حضور دارد. ترس آن وجود دارد که در صورت از دست رفتن کنترول خانواده حاکم آل سعود، حکومتی وجود نداشته، بلکه این کشور به سه و یا شاید بخش های بیشتر بر مبنای مشی های منطقه یی و مذهبی از هم بپاشد.
دویچه وله: بنابراین یک دیکتاتوری عقبگرا از یک دولت ناکام دیگر بهتر است؟
گیدو شتاینبرگ: از قرار معلوم سیاست کاملاً چنین است. در واقعیت امر کدام نیروی قابل ذکری در این کشور وجود ندارد که نحو دیگر مخالفت سازنده را به عمل بیاورد. این مطلب به سیاست خود رژیم بر می گردد که از سال ها به اینسو وجود دارد و مانع تشکیل یک بدیل صلح آمیز می گردد. اما با اینهم چنین امری، این واقعیت را تغییر نمی دهد که یک دولت ناکام در عربستان سعودی فاجعه ای خواهد بود، در قدم اول برای خود شهروندان این کشور.
دویچه وله: ازدیدگاه غرب، عربستان سعودی چه کارکردهایی را در سیاست منطقه یی انجام می دهد؟
گیدو شتاینبرگ: عربستان سعودی از زمان های درازی به اینسو یک متحد قابل اعتماد است. از سال 1979 تا حالا یک اصل ثابت در سیاست امریکایی دشمنی با ایران است. در این قسمت امریکایی ها با سعودی توافق نظر دارند و ایران از پایان سال های 1990 به اینسو جای تصویر دشمنی را گرفته است که قبلاً اتحاد جماهیر شوری سوسیالیستی داشت. در اکثر مسائل بزرگ سیاست منطقه یی سعودی ها به عین ترتیب آمادگی همکاری اند. به طور مثال این شامل مبارزه علیه "دولت اسلامی" یا داعش سابق در سوریه می گردد که عربستان سعودی در حملات هوایی شرکت می کند. برعکس رفتار این کشور از لحاظ سیاست داخلی از نگاه سیاستمداران امریکایی و اروپایی مهم شمرده نمی شود. همچنان سیاست آلمان که از زمان صدارت گرهارد شرویدر به این سو بسیار دوستانه شده است، کدام علاقه زیاد به این موضوعات نشان نداده است.
دویچه وله: آیا اکنون تغییر جهت قابل مشاهده است؟ چون در این مراسم سوگواری سران دولتی آلمان حضور نداشتند. در عین زمان برلین ارسال اسلحه به عربستان را به تعویق انداخته است.
گیدو شتاینبرگ: تاکنون اخبار چنین تصمیمی در شورای امنیت آلمان، صرف توسط شماره روز یک شنبه روزنامه "بیلد" انتشار یافته است. من هنوز منتظرم که واقعاً این به چه خواهد انجامید، و آیا این در کنار سلاح شامل به تعویق انداختن ارسال قطعات تجهیزات نیز می باشد. اما من فکر می کنم که در ماه های اخیر معلوم شده است که در ائتلاف بزرگ، در بین جناح سوسیال دموکرات ها مقاومت شدید علیه ارسال اسلحه وجود دارد. علاوه بر این، اکنون اخبار مجازات ظالمانه ای رائف بدوی، فعال انترنتی می رسد. این امر منجر به آن می شود که حکومت آلمان فدرال که خویشتندار بود، کسی را به آنجا بفرستد. این در بدو امر بازتاب علنی را در مورد چنین بازدیدی نشان می دهد. با اینهم هنوز می نمی توانم یک مشی کاملاً جدید را شناسایی کنم.
دویچه وله : سیاست ملی در برابر عربستان سعودی از چه قرار خواهد بود؟
گیدو شتاینبرگ: ما نمی توانیم از مناسبات نزدیک با عربستان سعودی دوری کنیم. آلمان یکی از بزرگترین اقتصادهای ملی در سطح جهانی و عربستان سعودی مهمترین کشور تولید کننده نفت است. علاوه بر این، عربستان سعودی یکی از مهم ترین نقش پردازان در منطقه همسایه ما می باشد. بنابراین باید مناسبات نزدیک وجود داشته باشد و همکاری امنیتی سیاسی ادامه یابد، بدون آنکه کدام آرزویی تحقق یابد. اما هنگامی که چنین شریکی را تجهیز می کنیم، باید همچنان با صراحت زیاد گفته شود که چه امری در این کشور به خوبی کارکرد ندارد و در کجا باید تغییر به وجود آید. فقط صرف سلاح صادر کردن و از این طریق امیدوار بودن که عربستان سعودی شاید یک عامل ثبات باشد، سیاست خوبی نیست.
دویچه وله: عربستان سعودی با صرف میلیاردها دالر در سطح جهانی از گسترش وهابیت حمایت می کند و سلفی ها در بسیاری کشورها مشکل به وجود می آورند. علاوه بر این حمایت از شورشیان اسلامگرا در سوریه، با پیامدهای شناخه شده آن مطرح می باشد. آیا این کوتاه بینانه نیست که حکومت آلمان فدرال، عربستان سعودی را «لنگرگاه ثبات» بیانگارد؟
گیدو شتاینبرگ:عربستان سعودی کشوری است با خطرات زیاد ثبات. با اینهم باید، بعد از آنچه ما در سوریه، لیبیا و اکنون در یمن تجربه کردیم، در مورد رفتار مان در قسمت ثبات در منطقه بازنگری کنیم. هدف سیاست اروپایی باید این باشد که ثبات حاکم باشد. در صورتی که کشورهای آنجا بخواهند شریک ما باشند، می بایست آن ها این تغییرات را شروع کنند. من در مبارزه با تروریسم، عربستان سعودی را یک شریک بسیار آماده به همکاری می یابم. کمتر کشوری وجود دارد که با "دولت اسلامی" یا داعش مانند عربستان سعودی قاطعانه جنگیده باشد. مشکل در آن است که سعودی ها نمی بینند که تقویت قرائت رسمی خود شان از اسلام، سرانجام منجر به تقویت افراط گرایی می گردد. برای آن ها این قرائت از اسلام که مورد حمایت مالی و پشتیبانی قرار می دهند، اسلام راستین است.برای ما این سلفیت افراطی است و یک عامل وجودی گروه های تروریستی می باشد.
دویچه وله: شما از سلمان جانشین پادشاه متوفای عربستان سعودی چه انتظار دارید؟
گیدو شتاینبرگ: هیچ. سلمان بسیار پیر و بیمار است. جالب تر شهزاده مقرن ولیعهد است که در مورد وی غیر از آنکه می دانیم بسیار جهت گیری ضد ایرانی دارد، چیز بیشتری نمی دانیم، چون که او علناً موضعگیری نکرده است، بلکه فقط چند سالی رئیس استخبارات بوده است. اما آنچه واقعاً خبر مهم است این که، محمد بن نایف معاون ولیعهد و وزیر داخله می باشد. او جانبدار یک امنیت دولتی قوی است، با آنهم در سیاست داخلی و مبارزه علیه تروریسم و همچنان اقدامات سیاسی یک اندازه عاقلانه تر فکر می کند. ما اکنون این را هم می دانیم که کی شاید مدت طولانی تر بر عربستان سعودی حکومت کند، زیرا بن نایف با 55 سال عمری که دارد، می تواند 30 سال دیگر پادشاهی باشد. این علامتی بوده است که خانواده سلطنتی می خواسته بفرستد و از ثبات کشور دفاع کند.
گیدو شتاینبرگ کارشناس خاورمیانه در بنیاد علم و سیاست در برلین است که یک موسسه تحقیقی نزدیک به حکومت آلمان است. او از سال 2002 تا 2005 مدیر بخش تروریسم در دفتر صدارت عظمای آلمان بود.l