سه و نیم میلیون کودک افغان از تعلیم محروم اند
۱۳۹۵ آبان ۸, شنبه
مقام‌ها در وزارت معارف می‌گویند که مسدود شدن مکتب‌ها در نتیجه ناامنی‌های روز افزون و استفاده از مکاتب به منظور سرپناه برای بیجاشدگان، چالش‌های جدی در برابر وزارت معارف است.
وزارت معارف و دفتر نماینده خاص رئیس جمهور در امور حکومت‌داری خوب روز شنبه کنفرانسی در کابل برگزار کردند و مشکلات معارف را بررسی نمودند.
محمد ابراهیم شینواری، معین وزارت معارف در این کنفرانس گفت که در حال حاضر ۹ میلیون طفل در سراسر افغانستان به مکتب می‌روند و شمار معلمین نیز چهارده برابر افزایش یافته است.
آقای شینواری گفت: «با وجودی که این همه پیشرفت در عرصه معارف به یک بارگی بدست آمد؛ اما ناامنی نیز همزمان افزایش یافت به همین دلیل ما آنچه را می‌خواستیم به دست نیاوردیم. باید اعتراف کنیم که هنوزهم مشکلات بسیار عمیق و اساسی در برابر ما قرار دارد. به عنوان نمونه به هر اندازه کمیت را بیشتر کنیم ولی کیفیت در معارف نباشد، ما نمی‌توانیم از معارف موفق حرف بزنیم.»
کیفیت پایین
براساس اظهارات مقام‌ها در وزارت معارف، کیفیت پایین درس در مکتب‌ها سبب شده تا کودکانی که از صنف دوازده فارغ می‌شوند، آموزش لازم را فرا نگیرند و با سویه بسیار پایین دوره مکتب را به پایان برسانند.
این مقام وزارت معارف افزود یکی از نشانه‌های معارف بی‌کیفیت در افغانستان این است که ۴۵ درصد شاگردان تا صنف ششم نمی‌توانند یک متن ساده را بخوانند. آقای شینواری افزود: «در یک سروی کوچک معلوم شد که ۴۵ درصد شاگردان تا صنف ششم نمی‌توانند متن را بخوانند که این نشان دهنده کیفیت پایین است. ۳۱ درصد نمی توانند یک فورمول عادی ریاضی را حل کنند. ۱۳ درصد یک کلمه عادی را نمی‌توانند بنویسند. بنابراین ما باید قبول کنیم که در کنار دست آوردها، با مشکلات ریشه‌ای مواجه هستیم.»
البته این سروی در مکتب‌هایی صورت گرفته که در مناطق امن موقعیت دارند، در حالی که وضعیت مکتب‌ها در مناطق ناامن به مراتب بدتر از این است. براساس اظهارات مقام‌ها در وزارت معارف، در برخی مناطق، شاگردانی که از مکتب‌ها فارغ شده اند، نمی‌توانند نام شان را بنویسند و یا هم قادر به خواندن متن نیستند.
تغییر در نصاب تعلیمی
در همین حال معلم عزیز رویش که به تازگی به عنوان معلم ممتاز در افغانستان شناخته شده، بر آوردن تغییر در نصاب معارف تاکید کرد. آقای رویش گفت شمار کتاب‌هایی که در مکتب‌ها تدریس می‌شوند از نظر حجم و تعداد بسیار زیاد است: «ما ضرورت داریم که حجم کتاب‌های درسی خود را کم کنیم. ما به جای شانزده مضمون، شش مضمون درس بدهیم، شاگرد را مجال بدهیم تا بهتر فکر کند. در حالی که یاد گرفتن شانزده مضمون برای شاگردان آن هم به زور، دلسرد کننده است.»
احمد ضیا مسعود نماینده رئیس جمهور در امور حکومت داری خوب در این کنفرانس گفت: «وزارت معارف خود را به پرنسیب‌های قدیمی مقید نسازد. تعلیمات مسلکی بسیار مهم است. ما باید بتوانیم در کنار تعلیم، از طریق بعضی موسسات دیگر، مهارت‌های مسلکی را نیز به آن‌ها یاد بدهیم. تا آن‌ها وقتی از صنف ۱۲ فارغ می‌شوند، مهارت نیز داشته باشند.»
آقای مسعود از مداخلات سیاسی در معارف نیز سخن گفت و تاکید کرد که در هیچ کشور دیگر معارف سیاسی نیست، در حالی که در افغانستان مداخلات سیاسی در معارف وجود دارد و این مساله سبب می‌شود تا معارف در برخی موارد قربانی سیاست شود.
راه حل
به باور مسئولان وزارت معارف، مشکلات در این عرصه زمانی حل می‌شود که دولت بودجه زیادی را به این بخش اختصاص دهد. آقای شینواری گفت دسترسی عادلانه همه اطفال به معارف با کیفیت و موثر بودن برنامه‌های وزارت معارف، مسایل دیگری است که می‌تواند به حل مشکل کنونی کمک کند.
آقای شینواری افزود که تغییر در نصاب تعلیمی، بهبود کیفیت آموزشی در مکاتب، نگهداری مکتب‌ها، ایجاد سیستم نظارت از معلمین، ساخت مکتب و ارایه خدمات تعلیمی برای بیجاشدگان و مهاجرانی که از کشورهای دیگر برگشته‌اند، می‌تواند در بهبود نظام معارف موثر واقع شود.
از آرشیف دویچه وله دری