۱۴ دستورالعمل طالبان در زمینه محدودیت رسانه‌ها و خبرنگاران
۱۴۰۲ دی ۸, جمعه
مرکز خبرنگاران افغانستان (ای اف جی سی) در روز های پایانی سال ۲۰۲۳ گزارشی را از وضعیت آزادی بیان و رسانه ها در افغانستان منتشر کرده است.
این نهاد گفته است رسانه ها و خبرنگاران در سال ۲۰۲۳ در افغانستان از رهگذر حقوقی و قانونی با محدودیت های شدیدی مواجه بوده و حقوق شان به گونه گستردهای نقض شده است.
دستور العمل های محدود کننده بر رسانه ها
بر بنیاد گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان مبنای این محدودیت ها و نقض گسترده حقوق خبرنگاران دستور العمل های اداره طالبان بوده اند.
یافته های سازمان خبرنگاران افغانستان نشان می دهند که در بیش از دوسال گذشته ۱۴دستور العمل در رابطه با فعالیت رسانه ها صادر شده، که بیشتر آنها در سال ۲۰۲۳ بوده است.
صفحه اینستاگرام ما را دنبال کنید!
این دستورالعمل های محدود کننده در بخش های وسیع رسانه ها بوده اند که شامل ممنوعیت کارزنان در رادیو تلویزیون ملی، ممنوعیت پوشش خبری تظاهرات و اعتراض های مدنی، وضع محدودیت بر چگونگی تهیه و نشر خبر و گزارش و تولید محتوا، الزام نام بردن از طالبان به عنوان حکومت افغانستان، ممنوعیت نشر موسیقی، وادار شدن زنان به پوشانیدن صورت شان، منع حضور زنان در نمایش نام ها و برنامه های سرگرمی رسانه یی، تفکیک جایگاه حضور زنان و مردان در رسانه ها و مصاحبه زنان با مردان و از مردان با زنان میشوند.
بیشتر بخوانید: عفو بین الملل: مدافعان زن حقوق بشر که توسط طالبان بازداشت شدند باید فورا آزاد شوند
افزون براین، خوداری رسانه ها از مصاحبه با مخالفان سیاسی و منتقدان طالبان، ممنوع شدن پخش برنامه های شبکه های بین المللی در افغانستان، ممنوع شدن نشر اعلانات تجارتی با محتوای سیاسی، امنیتی و اجتماعی بدون همآهنگی با مقام های مسئول، ممنوع شدن نقد مسئولان اداره طالبان و ممنوع شدن نشر صدای زنان از رسانه های محلی (هلمند) از دیگر دستور العمل های صادر شده طالبان برای رسانه ها می باشند که در ۱۲ ماه گذشته به گونه جدی اجرا شده اند.
در بخشی از این گزارش آمده است: «در سال ۲۰۲۳ اجرای این دستورالعمل ها در برخی موارد بسیار گسترده و مبهم بوده و بر تولید برنامه های رسانه ها و محتوای کاری آنها تاثیر ویران گری داشته است.»
عدم دسترسی به اطلاعات
عدم دسترسی خبرنگاران و رسانه ها به اطلاعات از موارد دیگری اند که در گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان بازتاب یافته است.
یافته های این نهاد حامی خبرنگاران در سال ۲۰۲۳ نشان میدهند که مقام های طالبان به ندرت با رسانه ها مصاحبه می کنند و سخنگویان رسمی اداره طالبان نیز برای همه خبرنگاران در زمان مناسب قابل دسترس نبوده و یا هم به راحتی از پاسخ گویی به سوال های جدی خودداری می کنند.
مجازات عدم اجرای دستورالعمل ها
این مرکز علاوه کرده است که هر چند در این دستورالعمل های رسانه یی در مورد پیامدهای خودداری خبرنگاران و رسانه ها از اجرای این دساتیر چیزی گفته نشده است، اما یافته های مرکز خبرنگاران افغانستان نشان می دهند که خبرنگارانی که این دستورها را نادیده گرفته اند، تهدید و زندانی شده اند و یا هم رسانه ها با اقدام های تنبیهی از جمله منع فعالیت موقت یا دائمی مواجه گردیده اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان در سال ۲۰۲۳ دست کم ۱۶۸ رویداد نقض حقوق خبرنگاران را ثبت کرده است.
بربنیاد آمار این نهاد در این سال یک خبرنگار جان باخته است و ۱۹ خبرنگار دیگر زخمی شده اند.
مرکز خبرنگاران افغانستان ۸۷ مورد تهدید و ۶۱ مورد بازداشت خبرنگاران را نیز ثبت کرده است.
بیشتر بخوانید: افغانستان: ۲۶۰ رویداد نقض آزادی بیان در سال ۲۰۲۲ ثبت شد
این نهاد گفته است که رویدادهای ثبت شده نقض حقوق خبرنگاران ور سانه ها در سال ۲۰۲۳ در مقایسه با سال ۲۰۲۲ کاهش چشمگیری داشته است، اما تشدید اعمال فشار بر رسانه ها و خبرنگاران با اجرای دستورالعمل های محدود کنند از یک سو باعث کاهش استقلالیت رسانه ها شده و از سوی دیگر سبب تشدید خودسانسوری و چرخش نشرات رسانه ها به پوشش رویدادهای بشردوستانه و آموزشی شده است.
بیشتر بخوانید: روز جهانی رادیو؛ توقف نشرات ۱۰۰ رادیو در افغانستان
مرکز خبرنگاران در این گزارش نگاشته است که از مجموع رویداد های ثبت شده در سال ۲۰۲۳، هشت مورد منع فعالیت رسانه ها بوده است که پنج مورد آن به گونه موقت از یک هفته تا چندین هفته منع شده اند. براساس این گزارش سه رسانه دیگر شامل دو ویب سایت خبری و یک رادیو همچنان اجازه فعالیت ندارند.
محکمه مسئولان رسانه ها
براساس گزارش مرکز خبرنگاران افغانستان، در ۱۲ ماه گذشته طالبان در حدود چهار محکمه مدیران و مسئولان رسانه ها و خبرنگاران را در این کشور برگزار کرده اند. این دادگاه ها برای رسیدگی به اتهامات غیابی مسئولان ده رسانه خصوصی، محکمه حضوری سه کارمند رادیو تلویزیون ملی و مدیران مسئول دو رادیوی خصوصی برگزار شدند.
بیشتر بخوانید: خبرنگار افغان پس از یک دهه کار رسانه‌ای خانه به دوش است
گزارش می افزاد که همین اکنون مدیرمسئولان دو رسانه هریک به یک سال زندان محکوم شده اند و در حال گذراندن دوره محکومیت شان هستند.
یافته های این گزارش نشان میدهند که اداره استخبارات و همچنان وزارت امر به معروف طالبان مستقیم و غیر مستقیم در بازداشت، تهدید و ترساندن خبرنگاران، سرکوب رسانه ها و آزادی بیان در سال ۲۰۲۳ دست داشته اند و بسیار تلاش کرده اند تا دستورالعمل های رسانه یی را با شدت و جدیت اجرا کنند.
بیشتر بخوانید: مطیع‌الله ویسا از زندان طالبان آزاد شد
در عین حال، با وجود تلاش های وزارت اطلاعات و فرهنگ جهت رسیدگی به شکایات و تخطی ها از طریق کمیسیون اختصاصی آن، این کمیسیون به دلیل اعمال زور و فشار نمایندگان استخبارات و امر به معروف فعالیت چشمگیری در بهبود وضعیت نداشته و حتی در مواردی عامل و باعث نقض حقوق خبرنگاران و رسانه ها شده است.
مطالب ویدیویی را در صفحه یوتیوب ما ببینید!
مرکز خبرنگاران افغانستان با ابراز نگرانی شدید از ادامه نقض جدی حقوق خبرنگاران و رسانه ها در کشور این کشور از اداره طالبان میخواهد با لغو دستورالعمل های فرا قانونی رسانه یی و اجرای قانون رسانه ها و قانون دسترسی به اطلاعات که آن را قابل اجرا دانسته است، زمینه فعالیت رسانه های آزاد را بر مبنای این قوانین فراهم سازد و از آنها حمایت کند.
طالبان تاکنون در این باره چیزی نگفته اند.