زندگی در آلمان بعد از فرار: آموزش زبان آلمانی (بخش دوم)

نگاهی به آمار نشان می دهد که شمار شرکت کنندگان در کورس های ادغام از سال ۲۰۱۵ به این سو آشکارا افزایش یافته است. به دلیل موج پناهجویان کورس های زبان زیادی در یک اقدام سریع در اختیار قرار داده شد. التبه فراگیری زبان برای بسیاری از پناهجویان یک چالش بزرگ است.

از سال ۲۰۰۵ به این سو در آلمان کورس های ادغام وجود دارد که در پهلوی کورس های راهنمای ۱۰۰ ساعته، کورس های زبان را نیز در برمی گیرد. مطابق معیار اروپایی برای آموزش زبان، باید در کورس های زبان آلمانی حدود ۶۰۰ ساعت تا سطح "بی ۱"  ارایه شود. این به این معنا است که شرکت کنندگان بعد از ختم این کورس، در کل محاوره به این زبان را بفهمند و بتوانند با جملات ساده در زندگی روزمره افهام و تفهیم کنند.

چه کسی باید و می تواند در کورس های ادغام شرکت کند؟ این امر در سال های گذشته آشکارا تغییر کرده است: متقاضیان پناهندگی و "پناهجویان تحمل شده" یا پناهجویانی که اقامت موقتی دریافت کرده بودند، تا سال ۲۰۱۵ از شرکت در این کورس ها محروم بودند؛ چراکه پیش شرط برای شرکت، اجازه اقامت بود.

از ماه اکتبر سال ۲۰۱۵ به بعد، "متقاضیان پناهندگی و پناهجویان تحمل شده با دورنمای خوب برای ماندن در آلمان" نیز اجازه دارند در کورس های ادغام شرکت کنند. در حال حاضر پناهجویان از سوریه، عراق، ارتیریا، ایران و سومالیا در جمله آنها است.

اگر تقاضای پناهندگی یک پناهجو قبول شود، در  این صورت کورس ادغام برای او الزامی است، البته در صورتی که ادارات امور خارجی نیز سهم گیری در این کورس را تقاضا  کنند.

دشواری امتحان نهایی برای بسیاری ها

 شماری از پناهجویان که در سال های اخیر در یک کورس ادغام شرکت کرده اند، همزمان با افزایش شمار مهاجرین به میزان زیادی افزایش یافته است: در سال گذشته رقم پناهجویانی که حق شرکت در کورس های ادغام را دارند، از ۲۸۰ هزار در سال ۲۰۱۵ به حدود ۵۳۰ هزار افزایش یافته است. به همین ترتیب رقم شرکت کنندگان واقعی کورس ها نیز تقریباً دو برابر افزایش یافته است.

چگونه این تفاوت میان رقم پناهجویان که حق شرکت در کورس های ادغام را دارند و رقم شرکت کنندگان واقعی آنها به وجود آمده است؟ یک توضیح ممکن این باشد: پناهجویی که حق شرکت در کورس را دارد، نمی تواند در زمان کوتاه یک جا برای کورس را بیابد. اداره آلمان فدرال برای مهاجرت و پناهندگی تاکید دارد که زمان انتظار باید کوتاه تر شود. هدف این است که بعد از حدود شش هفته زمان انتظار، یک جا برای سهم گیری در کورس فراهم شود.

کورس ها با "امتحان آلمانی برای مهاجرین" پایان می یابد. حدود ۵۸ درصد از پناهجویان در سال ۲۰۱۶ به این هدف رسیدند و به این ترتیب شمار آنها با ۶۰ درصد، تاحدی کمتر از سال قبلش بوده است. به خصوص برای شرکت کنندگان کهن سال یادگیری درس های کاملاً جدید آلمانی غالباً بسیار مشکل تمام می شود.

 مثلاً برای خانم قطنه از سوریه که با کودکانش در ساکسن زندگی می کند، در زادگاهش هرگز خواندن و نوشتن را نیاموخته است؛ به این دلیل برای او یادگیری زبان آلمانی به ویژه مشکل بوده است.

کم بودن شمار افغان در کورس های ادغام

اکثر شرکت کنندگان کورس های ادغام از سوریه می آیند. در سال ۲۰۱۶ تقریباً نیمی از شرکت کنندگان کورس، پناهجویان همین کشور بودند. این رقم دو برابر از سال قبل آن بوده است. به این معنا: بسیاری از این پناهجویان که در تابستان و خزان سال ۲۰۱۵ آمده اند، اجازه یافته اند که نخست در سال ۲۰۱۶ جایی برای یک کورس بیابند. پناهجویان از عراق و اریتریا در این ارتباط در مقام دوم و سوم قرار داشته اند.

آنچه قابل توجه است: شهروندان کشورهای عضو اتحادیه اروپا به خصوص از رومانیا، پولند، بلغاریا و ایتالیا علاقمندی بزرگ برای کورس ها دارند. آنها در قدم اول حق شرکت در این کورس ها را ندارند، اما می توانند در این کورس ها شرکت کنند؛ البته در صورتی که بخواهند آلمانی یاد بگیرند و جایی کافی برای شان در کورس ها وجود داشته باشد.

یک نکته مهم دیگر: باوجود آنکه حدود ۱۲۷ هزار پناهجویان افغان در سال ۲۰۱۶تقاضای پناهندگی داده اند و به این ترتیب بعد از پناهجویان سوریه، بزرگترین گروه متقاضیان پناهندگی را تشکیل می دهند، اما در آمار برای کورس های ادغام به ندرت ظاهر می شوند.

دلیل: پناهجویان افغان دورنمای خوبی برای ماندن در آلمان ندارند و به این دلیل برای شرکت در کورس های ادغام در مقام پایین تری قرار می گیرند. اگر بررسی تقاضاهای پناهندگی آنها در جریان باشد، در این صورت آنها حقی برای شرکت در کورس ها را ندارند.

این درحالی است که بسیاری از آنها مطمئناً سال ها در این جا زندگی خواهند کرد و به ویژه به سرپرستی زیادی نیاز دارند، زیرا میزان بی سوادی در بخش های از افغانستان بالا است. براساس گزارش وزارت خارجه آلمان، این میزان در روستاها حدود ۹۰ درصد است.

افزایش نیاز به کورس های ادغام

به دلیل تقاضا های بالا، شمار کورس های ادغام در سال ۲۰۱۶ تا ۷۰ درصد در مقایسه با سال قبل آن آشکار افزایش یافت. در جمع حدود ۲۰ هزار کورس دایر شد. در پهلوی کورس های ادغام، در سرتاسر آلمان از جانب گروه های رضاکار در مکاتب یا محلات، کافه خانه ها، در اقامتگاه های موقتی کورس های زبان آلمانی در اختیار می گیرد.

دانشجویان مهاجر می توانند از طریق برنامه های ویژه آلمان فدرال (Garantiefonds Hochschule) به آموزش زبان بپردازند. برای انسان هایی که نمی توانند بخوانند و بنویسند، کورس های سواد آموزی و آموزش زبان در اختیار قرار می گیرد.

Höppner/hm/sh