زری؛ معلم شش ساله کودکان افغانستان

زری قرار است همچنان برای مکتب رفتن چادر به سر کند و یونیفرم مکتب بپوشد، اما بر خلاف آنچه در افغانستان رایج است یونیفورم او سیاه نیست بلکه آبی روشن است.

به گفته تیم سازنده این شخصیت عروسکی در کابل، زری "یک شخصیت جهانی" است. این اولین شخصیت عروسکی در سریال تلویزیونی کودکان می باشد. این سریال امریکایی پیش از این در افغانستان شناخته شده و محبوب کودکان بوده است.

زری روز پنجشنبه هفته پیش برای اولین بار در سری پنجم برنامه تلویزیونی "باغچه سم سم" ظاهر شد. این سریال پیش از این شخصیت های عروسکی دیگری از کشورهای مختلف از جمله بنگله دیش، مصر و هند نیز داشته است.

زری در هر برنامه، دو بخش را در اختیار دارد که یکی بازگوکننده خود شخصیت اوست و دیگری افرادی است که زری با آنها مصاحبه می کند. از طریق مصاحبه با افراد مختلف با پیشینه بسیار گوناگون او تلاش می کند تا به مخاطبان خود یعنی کودکان و نوجوانان نکات مهم درباره درس، ورزش و تندرستی را بیاموزد.

در حالی که بسیاری از شخصیت های این برنامه تلویزیونی، جنسیت مشخصی ندارند اما تولیدکنندگان افغان می گویند که آنها ترجیح دادند تا کرکتر یا شخصیت برنامه شان یک دختر باشد تا به این ترتیب با زن ستیزی در جامعه سنتی و مذهبی افغانستان مقابله شود.

کلیمنس کوینت، مدیر برنامه "لاپیس کامیونیکیشن"، همکار افغان "کارگاه سیسمی ستریت" می گوید که هدف از آوردن این برنامه تلویزیونی به افغانستان نهایتا حضور یک شخصیت بومی در آن بود. "کارگاه سیسمی ستریت" از سال 1969 این برنامه را در نیویارک تولید می کند.

کوینت گفت که هر دو کارگاه با یکدیگر و وزارت معارف افغانستان کار کردند تا شخصیتی را خلق کنند که با نگرش روزمره افغان ها سازگار باشد اما همزمان بر ارزش هایی که این برنامه اطفال را جهانی کرده، تاکید صورت بگیرد.

زری در نیویارک ساخته شده است. لباسش ترکیبی از فرم و رنگ های اقوام مختلف به ویژه پشتون، تاجیک، ازبک و هزاره است.

خانم کوینت همچنان توضیح می دهد که پوست و موی زری هم طوری طراحی شده که مشخصه یک قوم و نژاد خاص نباشد بلکه نشاندهنده همه آنها باشد. او می گوید: «همه افغان ها می توانند خود را در زری ببینند».

او می افزاید: «زری یک دختر است، چرا که ما فکر کردیم در افغانستان بسیار مهم است که تاکید کنیم که یک دختر می تواند کارهایی کند که هر کس دیگر می تواند».

هر دوره از برنامه "سیسمی ستریت" حداقل به یک موضوع می پردازد که توسط تهیه کنندگان در نیویارک انتخاب می شود. در این فصل، موضوعات درباره هویت فرهنگی و توانمند سازی دختران است. کوینت در این باره می گوید: «همین است که در این برنامه یک دختر شخصیت کلیدی توانمند سازی دختران و تحصیل دختران در افغانستان می باشد».

حدود 40 سال است که افغانستان درگیر جنگ می باشد. در سال 1996 طالبان به مدت پنج سال سختگیرانه ترین و خشن ترین قانون را در افغانستان اجرا کردند که بر اساس آن کار و تحصیل زنان ممنوع شد. رژیم طالبان در سال 2001 سقوط کرد و دوره جدید سیاسی در افغانستان آغاز گردید.

در این دوره، بخشی از کمک های جهانی برای بازسازی افغانستان به رسانه ها و سیستم آموزشی اختصاص یافت. بر اساس آمار سازمان ملل متحد، شمار کودکان مکتب از 900 هزار در سال 2001، به 8.1 میلیون نفر در سال 2011 افزایش یافت. شمار دختران به گفته "یوناما"، هیئت ملل متحد در افغانستان، حدود 39 درصد است این در حالی است که در زمان طالبان تقریبا صفر بود.

با این همه، افغانستان هنوز کشور فقیر و درگیر بحران است. بنا بر آخرین گزارش ها، حدود 60 درصد اطفال به مکاتب ابتدایی یا متوسطه می روند.

در برنامه "باغچه سم سم" دو بخش معارف و رسانه یکی شده اند. کوینت می گوید که این برنامه تلویزیونی "بالاترین آگاهی بخشی را بین دیگر برنامه های تلویزیون، با 86 درصد {مخاطب} دارد". این برنامه، کودکان بین 3 تا 8 ساله را مخاطب خود قرار داده است. از آنجایی که دسترسی به برنامه تلویزیونی در مناطق روستایی دشوار است، "باغچه سم سم" همچنان از طریق رادیو پخش می گردد.

معصومه شیرزاد به عنوان زری در این برنامه سخن می گوید. خانم شیرزاد، 20 ساله، می گوید که این شخصیت "تاثیر مثبت بر کودکان ما خواهد داشت و برنامه را جذاب تر خواهد کرد؛ و به ما امکان می دهد تا پیام های خود را به کودکانمان منتقل کنیم».