رونق‌گیری ملی‌گرایی مذهبی در هند و پاکستان
۱۴۰۱ مرداد ۱۴, جمعه
۷۵ سال قبل در ۱۴ و ۱۵ اگست سال ۱۹۴۷، هند و پاکستان از بریتانیا، استقلال‌شان را به دست آوردند. آرزوی بسیاری از مبارزان استقلال‌طلب این بود که از هند مستعمره بریتانوی، یک دولت متحد، سکولار و دموکرات ایجاد شود. اما این آرمان تحقق نیافت و چیزی دیگر پیش آمد.
بریتانیایی‌ها به خواست محمد علی جناح، رهبر حزب «آل اندیا مسلم لیگ» مبنی بر تشکیل یک دولت ملی مستقل با اکثریت جمعیت سنی مذهب تن دادند.
اما علی جناح و مهاتما گاندی از جانب هند، در آرمان برای ایجاد یک جامعه متنوع که در آن انسان‌های همه ادیان، هندوها و مسلمانان، با حقوق برابر زیست کنند، هم نظر بودند.
منازعه دینی که از آن هند و پاکستان به وجود آمد، تا امروز در هر دو کشور و نیز در مناسبات دو جانبه هر دو قدرت اتمی محسوس است. آن نیروهایی که ۷۵ سال پیش برای یک دولت اسلامی و یا هندوگرا باهم منازعه می‌کردند، امروز بیش از هر زمانی دیگر قدرتمند هستند.
افراطگرایی دینی در پاکستان
پاکستان رونق اسلامگرایی افراطی‌اش را مدیون جنرال ضیا الحق است که در سال ۱۹۷۸ با کودتا به قدرت رسید و از اسلام به عنوان ابزاری برای دوام سلطه‌اش استفاده کرد. در نتیجه آن تندوران اسلامگرا با حمایت سازمان استخبارات این کشور، قوت گرفتند و تا امروز در این وضعیت هیچ تغییری به وجود نیامده است.
دین در این کشور عملاً به عنوان سلاح سیاسی، در راستای تعقیب و آزار علیه اقلیت‌های دینی مانند شیعه‌ها و گروه احمدیه به بهانه تهدید به اسلام مورد سوء‌استفاده قرار می‌گیرد.
بیشتر بخوانید: زنان مسیحی در پاکستان به صورت فزاینده ربوده و مجبور به تغییر دین می‌شوند
افراطگرایی ملی و مذهبی در هند
در هند در سال ۲۰۱۴، با پیروزی نارندرا مودی به عنوان نخست وزیر و حزب افراطی ملی و هندوگرای اش «بهاراتیا جاناتا»، آرمان دیرینه «جنبش هندوتوا» تحقق یافت، آرمانی که ملی گرایان هندو از ده‌ها سال به این سو، براساس «ارزش‌های هندوگرایی» مبارزه می‌کنند، بدون آنکه از این ارزش‌ها تعریف دقیق نمایند.
هدف تعقیب و آزار افراطگرایان هندو، شهروندان مسیحی و به خصوص مسلمانان هند با حدود ۲۰۴ میلیون جمعیت هستند. حینی که سازمان‌های افراطی هندو در مناطق بود و باش مسلمانان، با خشونت علیه آنها برخورد می‌کنند، گفته می‌شود که نارندرا مودی و حزب ملی گرای «بهاراتیا جاناتا»، با وسایل به ظاهر دموکراتیک، به صورت روزافزون به سرکوبی مسلمانان ادامه می‌دهد.
بیشتر بخوانید: اعتراض‌ها به قتل کارگران هزاره به دیگر شهرهای پاکستان گسترش یافت
خانم ارونداتی رای، داستان نویس معروف و فعال حقوق بشر، به تازگی در مصاحبه‌هایی با فرستنده تلویزیون الجزیره، در این ارتباط از «فاشیسم هندوگرا» سخن گفت.
وضعیت مشابه در پاکستان
وضعیت مشابه در پاکستان حاکم است. سازمان‌های اسلامگرا از مدت‌ها به این سو، در نهاد‌های سیاسی، اقتصادی، جامعه و قضا نفوذ کرده اند. کلیسا‌ها، عبادتگاه‌های هندوها، مساجد شیعه‌ها و اقلیت دینی احمدیه، همواره هدف حملات خونین قرار می‌گیرند.
کامران چودری، نویسنده کاتولیک در آغاز ماه اگست در مقاله‌ای در رسانه «انجمن خبرهای کاتولیک آسیایی» نوشت: «مسیحیان به اشتباه با غرب مرتبط دانسته می‌شوند و این باعث آسیب‌پذیری آنها هنگام وزش باد ضد امریکایی در پاکستان می‌شود.»
در مقایسه با وضعیت هفتاد و مین سالروز استقلال، در این ارتباط در پاکستان کار کمتری انجام شده است؛ این کشور امروز مانند آن زمان در یک وضعیت هرج و مرج سیاسی و مشکلات زیاد اقتصادی به سر می‌برد.
در سال ۲۰۱۷، نواز شریف، نخست وزیر آن وقت، توسط داگاه عالی به دلیل فساد از مقام‌اش برکنار شد. در سال جاری ۲۰۲۲، عمران خان، توسط رأی عدم اعتماد، از مقام نخست وزیری برکنار شد.
وضعیت در هند از نگاه اقتصادی به مراتب بسیار بهتر از پاکستان است، باوجود آنکه از دید کارشناسان بیش از ۵۰ درصد جمعیت هند زیر مرز فقر زندگی می‌کنند.
نارندرا مودی نیز با نغمه ستایش‌آمیز از هندویسم و با خوار شمردن اقلیت‌های مذهبی، جمعیت هند را از آگاهی به این نابرابری اجتماعی منحرف می‌کند.
اما با همه تفاوت‌های هر دو قدرت اتمی، آنها یک وجه مشترک دارند: جشن رسمی استقلال توسط آن نیروهایی برگزاری می‌شود که با آرمان‌های دموکراتیک جناح و گاندی در تضاد قرار دارد.
kna/na/hm