«روسیه می خواهد اسد در قدرت بماند»

دویچه وله: گفت و گوهای صلح در ژنیو از دوشنبه به اینسو با میانجیگری ملل متحد ادامه دارد. علاوه بر این حدود پنج ماه پس از آغاز حمله هوایی بر سوریه، رئیس جمهور پوتین روز دوشنبه دستور بیرون شدن قطعات نظامی اصلی آن کشور را داده است. همه امیدوار به یک راه حل سیاسی اند، آیا شما هم کدام روشنی امیدبخش می بینید؟

کریستوف رویتر: نه چیزی در آنجا تغییر نخورده است. روسیه همه آنچه را انجام می دهد تا رژیم بشار اسد را فاتح این جنگ گرداند. این کشور در جریان پنج ماه بمباردمان نیروهای روسی با شدت و به طور بیسابقه ای بمباردمان شده است. هواپیماها می توانند در ظرف دوساعت واپس بیایند و وضعیت اصلی حاکی از آنست که کدام صلح پایدار وجود ندارد و تا زمانی که یک توازن بین رژیم و اپوزسیون به وجود نیاید، چیزی تغییر نمی کند.

دویچه وله: آیا روسیه با این بیرون رفتن علامت نداده است که در این جنگ یک راه حل سیاسی نیز می خواهد؟

کریستف رویتر: آن ها نمی خواهند که اسد سقوط کند و خانواده اش قدرت را از دست بدهد. این کار را جناح روسیه بسیار بی زحمت می توانست عملی کند. بدون تصمیم روسیه چنین چیزی در دمشق صورت نمی گیرد، اما مسکو این کار را نمی خواند.

دویچه وله : پس روسیه چرا قسماً نیروهایش را بیرون کشید؟

کریستف رویتر: برای آنکه موقتاً اهدافش برآورده شده است. شورشیان در بخش های گسترده شمال، جنوب و مرکز سوریه بیرون رانده شده اند، زیرا کس در آنجا مانده نمی تواند. در طی این مدت 100 هزار فرد دیگر آواره شده اند. همه می دانند که نیروهای هوایی روسیه هروقت که بخواهند دوباره آمده می توانند و دو باره بمباردمان کرده می توانند. روسیه در دو هفته گذشته وسیعاً آتش بس را رعایت کرده است.

در حقیقت روسیه اعلام کرده است که همه تروریست ها را بازهم بمباردمان می کند. گویی که اصلاً آتش بسی وجود ندارد، چون تنها تروریست ها وجود دارند. با وجود این خود را در قبال همه شورشیان و اپوزسیون آرام نشان می دهند و به آن ها می گویند که «ببینید، خود تان انتخاب کنید. یا به کلی نابود می گردید و یا دست کم کدام حمله هوایی نمی باشد و آرامش می باشد. فکر کنید که بازهم می خواهید بجنگید.»

دویچه وله: یعنی اینکه روسیه می خواهد چنان کند که گویا با ایالات متحد امریکا یک ریسمان را کش می کند.

کریستف رویتر: مشکل در آنست که اصلاً ایالات متحد امریکا کدام ریسمانی را کش نمی کند. تا جایی که روس ها کش می کنند و ایالات متحد امریکا می گوید "اوکی" درست است. ایالات متحد امریکا سوریه را به حال خود رها کرده است.

دویچه وله: آیا ایالات متحد امریکا سوریه را برای آن به حال خود رها کرده است که در موقع مناسبت در آنجا مداخله نکرد؟

کریستف رویتر: ایالات متحد امریکا لحظه ای را کاملاً از دست داد که همه جهان با وی تفاهم داشت و حتا انتظار داشتند (تا در سوریه مداخله کند). استفاده از گاز سمی در حومه دمشق واضحاً خط سرخ اعلام شده از جانب اوباما را عبور کرده بود. همه فکر می کردند که او( اوباما) حالا یک کاری می کند. علاوه برآن، فراتر از مداخله نظامی در کشور می توانست هروقت فرصت آن را داشته باشد که دست کم در شمال و شاید در جنوب این کشور مناطع ممنوع پرواز ایجاد کند. به این ترتیب می شد تضمین نمود که شهرها و روستاهایی که توسط اپوزسیون کنترول می گردد، بمباردمان نشوند. و بعداً در اواخر تابستان گذشته حمایت اندکی نیز قطع شد که در سال های اخیر برای شورشیان غیر اسلامگرا می رسید. امریکا صاف و ساده آنجا را به حال خود رها کرده بود و اعلام می نمود که روسیه شورشیان را نباید بمباردمان کند.

دویچه وله: چگونه در سوریه می توان صلح را برقرار کرد در حالی که در شمال و شمال شرق این کشور تروریست های به اصطلاح "دولت اسلامی" یا داعش حرف آخر را می گویند؟

کریستف رویتر: این کوچکترین مشکل خواهد بود، زیرا جناح های مختلف سوریایی، اعم از شورشیان و مردمی که تحت کنترول رژیم قرار دارند، علیه "دولت اسلامی" یا داعش می باشند. هیچ کس نمی خواهد زیر سلطه داعش قرار گیرد. جنگ علیه این اردوی تروریستی استعماری یک لحظه وحدت دهنده برای فراکسیون های باقی مانده خواهد بود، در صورتی که آن ها با هم یکجا گردند. می توان گفت که در سوریه دو جنگ وجود دارد. اما تنها جنگ علیه داعش به هیچ صورت موفق نمی گردد، مگر اینکه جنگ بزرگتر دیگر بین اسد و اپوزسیون به یک نتیجه دایمی و برای هردو جانب محترمانه ای بیانجامد. اما روسیه این کار را نمی کند.

دویچه وله : وقتی این کشور را به حال خودش می گذارند، پس مذاکرات ژنیو برای برائت گرفتن است؟

کریستف رویتر: نتیجه مطلوب کرملین آن خواهد بود که ایالات متحد امریکا و بقیه جهان بگویند: «خوب، ما دوباره با اسد جور می آییم، ما او را دوباره به حیث یک فرمانروا قبول می کنیم. ما پس از کشته شدن 5000 نفر می خواستیم او استعفا کند، اما اکنون بعد از نیم میلیون کشته ما می گوییم که او مانده می تواند.» در صورتی که این کارگر نمی افتد، زیرا هنوز هم بقیه جهان به این نظر است که یک شخص به مثابه رئیس دولت، مردم خودش را با راکت های اسکاد، بمب های خوشه یی و سلاح کیمیایی مورد حمله قرار نمی دهد و این کشور در عمل دچار تجزیه شده است. اسد به حیث رئیس جمهور باقی می ماند، اما صرف بر یک نوار باریک پرجمعیت در غرب که شامل دمشق و حمص و لتکیه در ساحل مدیترانه می گردد. کردها در شمال می خواهند دولت خودی اعلام کنند و همچنان "دولت اسلامی" یا داعش در آنجا باقی می ماند.

دویچه وله : کردهای سوریه قبلاً اعلام کرده اند که یک منطقه خود مختار را تشکیل می دهند. در صورتی که واقعاً آن ها دولت شان را اعلام کنند ترکیه با توجه موجودیت کردها در خود این کشور، به آن اجازه نخواهد داد.

کریستف رویتر: خطر آن وجود دارد که حکومت ترکیه که غیر از آن نیز در تابستان گذشته جنگ داخلی قدیمی اش دوباره شروع شده است با حمله گسترده نظامی علیه کردها اقدام کند. در آن صورت این به جنگی بین ترکیه و روسیه مبدل می گردد که اکنون قبلاً به شکل نیابتی آن در شمال سوریه انجام می یابد.

دویچه وله: در صورتی که انتخاب بین رژیم اسد و داعش مطرح باشد، پس غرب در آینده شاید واقعاً دوباره در جناح اسد قرار گیرد؟

کریستف رویتر: در صورتی که چنین بکند، موجب سقوط بیشتر این کشور می گردد تا به آنجا که دیگر روی آرامی را نبیند. اسد ضمانتی برای بقای داعش است.

دویچه وله: چرا؟

کریستف رویتر: تا زمانی که اسد حکومت کند، مردم آرام نخواهند یافت. چون برای مردم دیگر بدیلی باقی نمی ماند. در حال حاضر گروه های شورشی از جانب روسیه، نیروی هوایی سوریه ، داعش و مشترکاً از جانب همه آنها مورد حمله قرار دارند. درصورتی که داعش تنها مخالف اسد باقی بماند، مردم یا فرار می کنند و یا به سمت داعش می روند. این همان استراتژی تبلیغاتی است که اکنون داعش از دو سه ماه به اینسو در شمال دنبال می کند و به شورشیان می گوید: «بیینید، شما از جانب همه رانده شدید، به سوی ما بیایید.»

دویچه وله: آیا همسایگان سوریه این را تحمل می کنند که بخشی از این کشور در دست داعش باقی بماند؟

کریستف رویتر: این صرف منجر به آن می شود که شاید داعش را از مناطق گسترده یی بیرون راند، اما هرگز نمی توان قادر گردید که کاملاً شکست داد، تا زمانی که شما قادر نباشید با مردمی که زیر کنترول داعش زندگی می کنند یکجا با چشم انداز پیروزی علیه داعش قیام کنید. ما دقیقاً آتش بس های محلی را دیده ایم، که استیفن دی میستورا نماینده ویژه ملل متحد از آن بسیار ستایش می کند، اما ما جایی را ندیده ایم که در آنجا روند اعتماد سازی جریان داشته باشد. کدام علامتی وجود ندارد که نشان بدهد واقعاً دستگاه اسد یک پروسه آشتی مجدد را به راه می اندازد، زیرا رژیم وی با مصالحه نمی تواند بقا داشته باشد.

بقای آن در اینست که حتا ارباب رجوع خودش را به گروگان گیرد و همواره به آن ها بگوید که حامی شان است و در قبال دیگران در آن ها ترس بر انگیزد. اما این ارباب رجوع اصلی بیش از 10 تا 12 درصد جمعیت را تشکیل نمی دهند. این به معنای آنست که پیروزی تنها به مفهوم در قدرت ماندن می باشد، زیرا هرگونه تقسیم قدرت مصالحتی یک تخریش را دامن می زند که به سرنگونی کامل قدرت منجر شده می تواند.

کریستف رویتر اسلام شناس است که عربی روان صحبت می کند. او خبرنگار و نویسنده و محقق امور سوریه و عراق است. او به مثابه خبرنگار شرق نزدیک و شرق میانه برای نشرات آلمانی "دی سایت"، "اشترن" و "اشپیگل" کار کرده است.