روز آزادی مطبوعات و نگرانی از افزایش خشونت‌ها

یک نظرسنجی جدید که در رابطه به آزادی مطبوعات توسط موسسه "نی" در افغانستان انجام شده نشان می‌دهد که 50 درصد خبرنگاران خشونت‌هایی را که علیه آن‌ها صورت می‌گیرند در مراجع مربوط ثبت نمی‌کنند. "نی" در یافته است که عدم رسیدگی به این شکایت‌ها سبب بی اعتمادی خبرنگاران شده است.

نهادهای خبرنگاری می‌گویند رقم خشونت علیه خبرنگاران به مراتب بیشتر از آن است که توسط نهادهای رسمی اعلام می‌شود.

صدیق الله توحیدی مسئوول دیده‌بان رسانه‌ها در موسسه "نی" روز یک شنبه 13 ثور1394 خورشیدی برابربه سوم ماه می 2015 میلادی در مراسمی که به مناسبت تجلیل از "سوم می روز جهانی مطبوعات" در کابل برگزار شده بود گفت: بخش پوشیده خشونت علیه خبرنگاران، خشونت‌های جنسی است که همیشه پوشیده مانده و کسی از آن اطلاعی ندارد.

آقای توحیدی افزود: «خبرنگاران زن در رسانه‌های مختلف وقتی مورد خشونت‌های جنسی قرار می‌گیرند، کمتر این مسایل را مطرح می‌کنند ولی این یکی از حقایق اساسی و جدی در رسانه‌ها است.»

خشونت‌های درون‌سازمانی نوع دیگر تهدید علیه خبرنگاران است. به این معنا که خبرنگاران در رسانه‌هایی که مصروف کار هستند، مورد خشونت قرار می‌گیرند ولی براساس اظهارات مسوولان "نی" کمتر کسی حاضر می‌شود در رابطه به این خشونت‌ها ابراز نظر کند. توحیدی گفت؛ این تعداد از خبرنگاران برای این که «از کار اخراج نشوند، از ابراز نظر در رابطه به این خشونت‌ها خودداری می‌کنند.»

افزایش خشونت علیه خبرنگاران

مؤسسه "نی" اخیرا یک نظرسنجی را به راه انداخت تا میزان خشونت علیه خبرنگاران را مشخص کند. این نظر سنجی در ولایات کابل، هرات، مزارشریف، قندهار و ننگرهار انجام شده و بیش از 74 درصد خبرنگاران گفته‌اند که در سال جاری شاهد خشونت‌های بیشتر نسبت به سال 1393خورشیدی بوده‌اند.

29 درصد خبرنگاران در این نظرسنجی گفته‌اند که با خشونت‌های فزیکی مواجه شده‌اند. 47.5 درصد خبرنگاران گفته‌اند که با خشونت‌های روانی از جمله تهدیدهای تلفونی، فشار و شایعات به صورت مستقیم و غیرمستقیم، مواجه هستند. 4.9 درصد خبرنگاران در این نظرسنجی گفته‌اند که با خشونت‌های جنسی روبرواند. "نی" می‌گوید رقم واقعی خشونت‌های جنسی به مراتب بالاتر از آنست که اظهار شده زیرا اکثر خبرنگاران نسبت به خشونت‌های جنسی ابرازنظر نمی‌کنند.

بیش از 47 درصد خبرنگاران گفته‌اند که از سوی منسوبان دولتی مانند پولیس و سایر نهادهای مربوط به حکومت، با آن‌ها خشونت شده در حالی که 12 درصد دیگر گفته‌اند که خشونت‌هایی از سوی نهادی که در آن کار می‌کند، علیه آن‌ها اعمال شده است.

18.8 درصد خبرنگاران گفته‌اند که از سوی طالبان تهدید می‌شوند و 20 درصد دیگر زومندان و سایر افراد را عامل خشونت علیه خبرنگاران دانسته‌اند.

محدودیت اطلاعات

دولت افغانستان با آن‌که قانون حق دسترسی به اطلاعات را تصویب کرده اما خبرنگاران همچنان با محدودیت‌های زیادی برای به دست آوردن اطلاعات روبرو هستند. عبدالحمید مبارز رییس اتحادیه ملی ژورنالیستان افغانستان در این محفل گفت: «خبرنگاران با وجودی که قانون دسترسی به اطلاعات نافذ شده اما بعضی از ارگان‌ها به مامورین شان دستور داده که با رسانه‌ها صحبت نکنند.»

آقای مبارز گفت؛ با آنکه رهبران حکومت وحدت ملی وعده‌هایی برای حمایت از آزادی مطبوعات داده است ولی رسانه‌ها در عمل با مشکلات فراوانی مواجه هستند.

در همین حال ریاست جمهوری افغانستان با نشر اعلامیه‌ای گفته است که حکومت خودرا مکلف به حفاظت و تقویت بیشتر رسانه‌ها می‌داند. در اعلامیه آمده است که آزادی مطبوعات نسبت به کشورهای همسایه و منطقه از وضعیت بسیار خوبی در افغانستان برخوردار است.

اعلامیه ریاست جمهوری رسانه‌ها را چشم و گوش جامعه عنوان کرده و گفته است که رسانه‌ها منافع ملی را طوری در نظر گیرند که منجر به تفرقه در افغانستان نشود.