رفتار ایران با مهاجران افغان، «زوال ارزش ها»

خبرگزاری های ایران گزارش داده اند که روز جمعه، مسوولان محلی در ولایت اصفهان ایران، ورود مهاجران افغان به پارک کوهستانی صفه را ممنوع اعلام کرده اند. تصویرهایی از لوحه ای که در آن نوشته شده «ورود افاغنه ممنوع» نیز در سایت های انترنتی نشر شده اند. به گزارش بخش فارسی دویچه وله، احمد رضا شفیعی، مسوول کمیته انتظامی ستاد تسهیلات سفر اصفهان گفته است که نیروهای امنیتی به منظور رفاه شهروندان در روز سیزدهم حمل (سیزده بدر)، «از ورود افاغنه به پارک کوهستانی صفه جلوگیری می کنند».

شماری از ایرانی ها در وب سایت های انترنتی این اقدام مسوولان این کشور را به شدت تقبیح کرده و آن را با ظلم و ستمی که رژیم ایران بر شهروندان مخالف خودش روا می دارد، مقایسه کرده اند. همچنان به گزارش صفحات انترنتی، شماری از فعالان حقوق بشر در روز «سیزده بدر» در پارک صفه اصفهان به این تصمیم اعتراض کردند. یکی از تصاویر نشر شده در انترنت، سه ایرانی را نشان می دهد که پلاکارت هایی در دست دارند. در روی یکی از این پلاکارت ها نوشته شده «من هم افغانم» و در پلاکارت های دیگر بر اصطلاحات «نژاد پرستی و راسیزم» خط چلیپا کشیده شده است.

واکنش دولت افغانستان

چهار روز از این حادثه می گذرد و مطرح ترین خبر در میان کاربران شبکه های اجتماعی، همین مساله بوده است. اما وزارت خارجه جمهوری اسلامی افغانستان می گوید که آنها «هم این مساله را شنیده اند و سفارت افغانستان در تهران، این مساله را پیگیری می کند».

فرامرز تمنا، معاون سخنگوی وزارت خارجه افغانستان گفت: «اگر که چنین چیزی بوده باشد و مسجل شود به نمایندگی سیاسی ما در تهران، طبیعی است که ما انتظار چنین عملی را از سوی همسایگان هم فرهنگ و هم دین و هم نژاد خود نداشتیم، به ویژه که جشن نوروز جشن نیاکان این منطقه بوده است. اگر چنین چیزی واقعیت داشته باشد، از جانب ما کار درستی تلقی نمی شود».

اسدالله امیری، اتشۀ فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی افغانستان در تهران، گفت که هنوز به صورت موثق جزییات قضیه در اختیار آنها قرار نگرفته است و در حال بررسی قضیه می باشند.

نمایندگان پارلمان افغانستان گفتند که برای هفته آینده وزیر خارجه و وزیر عودت مهاجران را به پارلمان خواسته اند تا در مورد مشکلات مهاجران و حادثه اخیر، معلومات بدهند.

این اقدام مسوولان حکومت ایران، درست چند روز پس از آن صورت گرفت که احمدی نژاد، رییس جمهور ایران در حضور حامد کرزی، همتای افغان اش در تاجیکستان از همبستگی و برادری کشورهای همسایه و مشترکات فرهنگی آنها یاد کرد. او در آن جلسه خواستار خروج نیروهای بین المللی از افغانستان شد که مجلس سنای افغانستان، آن را مداخله مستقیم در امور داخلی این کشور عنوان نموده، محکوم کرد.

علی امیری، استاد یکی از دانشگاه های خصوصی در کابل می گوید: «متاسفانه دستگاه سیاسی و دیپلوماسی افغانستان ناکارآمد است. باندهایی در ارگ شکل گرفته اند که مصروف زد و بندهای داخلی اند و مجال فکر کردن به این مسایل را ندارند.... وجدان اخلاقی و انسانی در دولت افغانستان به حد کافی سقوط کرده است که به چنین مسایلی واکنش نشان نمی دهد».

قصه تازه نیست

بدرفتاری و برخورد ناشایسته با مهاجران افغان در ایران، حرفی تازه نیست. مهاجرانی که مدتی را در زندان های ایران سپری کرده اند، هر کدام قصه های بی پایانی از رنج هایی دارند که بر آنها در این کشور رفته است. همچنان که مهاجران افغان در ایران به نام «افاغنه» تحقیر می شوند، زیاد اند افغان های کارگری که بعد از مدت ها کار، نتوانسته اند مزد و معاش شان را از کارفرما دریافت کنند. این یک نمونه از رنج هایی است که مهاجران افغان در ایران متحمل می شوند.

در سال های گذشته وقتی مشکل مهاجران افغان در ایران داغ شد، هیاتی از سوی مجلس نمایندگان افغانستان به این کشور سفر کرد. آنها در برگشت، گفتند که مقام های ایران در مورد همکاری در مساله مهاجران، توافق کرده اند.

رقیه نایل، عضو ولسی جرگه افغانستان می گوید: «قبلا ایران با ما در مورد مهاجران به توافق رسیده بود، اما بعدا خلاف تعهد خود عمل کرد. برای آنها جواز کار داده نمی شود، به کودکان شان اجازه مکتب رفتن داده نمی شود».

علی امیری می گوید این مشکلات مهاجران افغان در ایران، تازگی ندارد: «قبلاً نیز در ایران جاهایی بودند که افغان ها حق سکونت نداشتند، حق گرفتن خانه نداشتند. یک نوع آپارتاید اعلام ناشده در زیر پوشش اسلام همیشه در حق مهاجرین در ایران تطبیق می شده است و حالا کم کم در حال برملا شدن است».

اما در سال های اخیر، دامنه محدودیت علیه مهاجران افغان در ایران افزایش یافته است. خبرگزاری فارس سال گذشته از قول احمد دردشتی، موسس "انجمن خیریه حضرت ابوالفضل ولایت اصفهان" نوشت «طبق قانون پیوند اعضای هر ایرانی به هموطن خود امكان‌پذیر است و پیوند از یك ایرانی به افاغنه انجام نمی‌شود».

علی امیری در مورد می گوید: «دایره محدودیت علیه افغان ها در ایران روز به روز شدیدتر می شود. اگر پیشتر دروازه دانشگاه ها به روی افغان ها بسته بود، کم کم به مکاتب رسیده است و فعلا کودکان سن مکتب توان رفتن به مکتب را ندارند. این محدودیت ها رفته رفته به مراکز عمومی و پارک رسیده است».

«زوال ارزش ها»

براساس گزارش ها، مهاجران افغان در هیچ کشور دیگری مانند ایران مورد اهانت و تحقیر قرار نمی گیرند. این در حالی است که ایران و افغانستان پیوندهای مشترک زیادی دارند. از سوی دیگر، در دولت جمهوری اسلامی ایران، همه چیز پسوند یا پیشوند اسلامی دارد، اما تحلیلگران می گویند در رفتار دولت ایران با مهاجران، اثری از ارزش های دینی و فرهنگی دیده نمی شود.

به گفته علی امیری، وقتی که در یک کشور اسلامی، ورود فردی از کشور همسایه در یک پارک منع می شود، قضیه به یک فاجعه بر می گردد: «این قضیه بر می گردد، یکی به زوال ارزش های اسلامی در جامعه ایران و به خصوص دولت مردان ایران، و دوم این که عقلانیت سیاسی و اخلاق کافی لازم در سطوح سیاسی ایران وجود ندارد».

امیری با اشاره به صحبت های اخیر محمود احمدی نژاد در مورد روابط کشورهای همسایه، می گوید: «این نشان می دهد که در ورای شعارهای پرزرق و برقی که همسایه های افغانستان سر می دهند، پالیسی های مشمئزکننده و نگاه های غیرانسانی هم وجود دارد، که معنایش این است: هیچ نوع دوستی ای در کار نیست».

عارف فرهمند

ویراستار: رسول رحیم