تاثیرپذیری رسانه های افغانستان از همسایه ها

این اظهارات در حالی مطرح می شود که امنیت ملی افغانستان اخیرا اسنادی را در رابطه به وابستگی برخی از رسانه های افغانستان به ایران و پاکستان فاش کرد.

تلویزیون های، تمدن، شمشاد، کابل نیوز، نور و روزنامه انصاف رسانه هایی اند که امنیت ملی در رابطه به آنها به شدت ابراز نگرانی کرده است.

تلویزیون تمدن

تلویزیون تمدن توسط شیخ آصف محسنی ایجاد شده است. آقای محسنی از چهره های با نفوذ مذهبی در افغانستان است و مردم عام به آقای محسنی به عنوان یکی از پیشواهای مذهبی می نگرند.

براساس اسنادی که ریاست امنیت ملی افغانستان در دست دارد،  سوژه های بیشتر برنامه های سیاسی تلویزیون تمدن مانند «ساعت سیاسی»، «سر انجام اشغال» و شماری از برنامه های دیگر این تلویزیون از سوی حلقات ایرانی در اختیار این رسانه قرار می گیرد.

آقای مشعل در محفلی که اخیرا در وزارت اطلاعات و فرهنگ برگزار شده بود گفت: «ساعت سیاسی، سرانجام اشغال، بعد از خبر، خبرنامه، حرف چهارم، سیاست روز و سرویس های خبری و سوژه های آن مربوط تلویزیون تمدن نبوده بلکه از طریق حلقات ایرانی در اختیار شان قرار می گیرد که از مدت یک ماه به این طرف تحت نام جنایت ناتو و جنایت امریکا در پنجوایی به نشر می رسد.»

امنیت ملی افغانستان می گوید در شرایطی که افغانستان در وضعیت حساسی قرار دارد تلویزیون تمدن تلاش می کند تا علما و روحانیون را در مخالفت با امضای پیمان استراتژیک با امریکا تحریک کند و اذهان مردم را علیه نیروهای امریکایی در افغانستان تغییر می دهد.

اما تلویزیون تمدن با نشر اعلامیه ای از طریق خود این تلویزیون گفت که اتهامات امنیت ملی بی اساس است: «تلویزیون تمدن همگام با مردم مسلمان افغانستان بین منافع بیگانگان و مصالح ملی کشور فرق می گذارد و دریافت سوژه به هدایت از دیگران را تنها مناسب میمون صفتانی می داند که عاری از تعقل و اندیشه بوده و در راستای تامین منافع زود گذر به چنین ذلت و پستی تن در می دهند.»

آگاهان مسایل رسانه ای می گویند در مواردی که مقامات ایرانی علیه منافع افغانستان سخن می گویند، تلویزیون تمدن بجای دفاع از ارزش ها و منافع افغانستان، به حمایت از مقامات ایرانی و سیاست های ایران تحلیل و تبصره می کند.

عبدالحمید مبارز، رییس اتحادیه ملی ژورنالیستان افغانستان به دویچه وله گفت در سال 2010 زمانی که ایران مانع ورود تانکرهای تیل به داخل افغانستان شد و مردم افغانستان با مشکلات بسیار بزرگی از این ناحیه گرفتار شدند، تلویزیون های مربوط به ایران بجای نشر وضعیت بحرانی مردم  افغانستان، استدلال های مقامات ایرانی را نشر می کردند..

 مبارز گفت: «در وقتی که تانکرهای تیل افغانستان را در سرحد ایران در زمستان بسیار سرد متوقف ساختند، یک تعداد رسانه های ما از حقوق مردم دفاع کردند و یک تعداد رسانه ها و نشرات چاپی سکوت اختیار کردند و حتا بعضی موضع منفی هم گرفتند.»

اکثر فلم ها و سریال های تلویزیون تمدن ایرانی هستند و برخی از گردانندگان آن نیز با لهجه فارسی ایرانی تکلم می کنند.

روزنامه انصاف

روزنامه انصاف که در کابل چاپ می شود، رهبر مذهبی ایران را «امام خامنه ای» خطاب می کند، در حالی که حتا رسانه های ایرانی نیز خامنه ای را امام نمی گویند.

براساس اظهارات مقام ها در امنیت ملی افغانستان روزنامه انصاف مقاله هایی را با این عنوان ها نشر کرده است: «ایجاد پایگاه های دایمی در افغانستان به معنای جنگ دایمی در این کشور است» و «ایجاد پایگاه های نظامی امریکا در افغانستان به هرنام و عنوانی که باشد حرام است».

امنیت ملی می گوید انصاف در یک خبر خود نوشته بود: «هفت تن از دختران افغان را امریکایی ها در ولایت فراه اختطاف نمودند». به گفته سخنگوی امنیت ملی افغانستان این خبر صددرصد دروغ بوده است.

آقای مشعل در رابطه به این مقاله انصاف می گوید: «ما یا پایگاه یا روابط با دنیا می سازیم از ترس اژدهایی که در کنار ما هستند. اژدهایی شرقی ما و اژدهای غربی ما و بعضی اژدهایی که در کنار ما هستند و سی سال است که ما را به خون و آتش می کشانند.»

اما روز نامه انصاف در شماره 318 خود در مطلبی زیر عنوان «کدام رسانه ها امریکایی هستند؟» نوشت «مسوولین امنیت ملی ما فراموش کرده اند که روحیه مردم افغانستان بیگانه ستیزی است. این مساله ربطی به دیگران ندارد.»

در بخش دیگری از این مطلب آمده است: «دولت مردان ما مشخص کنند که کدام کشور دوست ماست و کدام کشور دشمن ما... خیلی از رسانه ها هر روز برضد ایران می گویند... چرا آن رسانه ها مورد پیگرد قرار نمی گیرند.»

تلویزیون شمشاد

تلویزیون شمشاد که بیشتر به زبان پشتو نشرات می کند و بینندگان زیادی در ولایات جنوب افغانستان دارد.

براساس اظهارات مقامات امنیت ملی افغانستان 12 پاکستانی  بدون هماهنگی با وزارت خارجه و اطلاعات و فرهنگ افغانستان در این تلویزیون استخدام شده اند.

آقای مشعل گفت 80 درصد یقین دارد که این 12 نفر مربوط به آی اس آی پاکستان اند: «مدیر مالی تلویزیون پاکستانی است، برنامه ساز اساسی تلویزیون پاکستانی است، سوژه را پاکستانی ها می دهند. من که (سخنگوی) امنیت ملی هستم خبر ندارم که این پاکستانی کیست؟ و این که این پاکستانی جواز دارد؟ و ویزه دارد؟»

اما تلویزیون شمشاد گفته های رییس امنیت ملی را افترای محض خوانده و گفته است در صورتی که امنیت ملی اسناد و شواهد در اختیار دارد آنرا ثابت کند.

در همین حال آگاهان مسایل رسانه ای می گویند تلویزیون شمشاد کسانی را در بحث های خود دعوت می نماید که در حمایت از طالبان سخن می گویند. همچنین این تلویزیون دیدگاه طالبان را به عنوان دیدگاه شرعی مطرح می کند.

تلویزیون کابل نیوز

تلویزیون کابل نیوز نیز به بزرگنمایی خبرهای مربوط به طالبان و حزب اسلامی متهم شده است.

این تلویزیون توسط کریم خرم رییس دفتر رییس جمهور کرزی ایجاد شده است.

امنیت ملی افغانستان می گوید این تلویزیون خبرهای مربوط به طالبان را به صورت تفصیلی بیان می کند: «تلویزیون کابل نیوز نیز در برنامه های سیاسی خویش تحت نام ژوند لید و نظر بیشتر کسانی را دعوت می نماید که عملکرد نیروهای خارجی را مورد تنقید قرار داده و اخبار و گزارشات مربوط به گروه طالبان را تفصیل وار بیان می دارد.»

اما این تلویزیون در واکنش به گفته های سخنگوی امنیت ملی برنامه «ژوند لید» خودرا به این مساله ویژه کرد و مهمانانی که در این برنامه شرکت کرده بودند، تاکید کردند که اتهامات امنیت ملی باید براساس شواهد موثق باشد.

غلام جیلانی زواک گرداننده این برنامه گفت: «این رسالت ماست که اگر در این جا فاجعه، جرم و یا جنایتی می شود ولو این کار را پاکستانی می کند، ایرانی می کند و یا امریکایی می کند، این مساله را باید بحث کنیم و انتقاد کنیم. اگر ما از آن چشم می پوشیم این یک جنایت و یک خیانت است.»

مسوولان دیده بان رسانه ها می گویند تلویزیون کابل نیوز و برخی دیگر از رسانه های چاپی که توسط آقای خرم ایجاد شده اند، با حضور نیروهای خارجی در افغانستان مخالفت می کنند، به بزرگنمایی طالبان مسلح می پردازند و از حزب اسلامی حمایت می کنند.

تلویزیون نور

همچنین امنیت ملی افغانستان می گوید اتباع ایرانی در تلویزیون نور رفت آمد دارند و اکثر سوژه های برنامه های «آخر خط»، «گفتگوی باز» و«بازتاب» توسط ایران به این تلویزیون داده می شود.

اما نور رحمان اخلاقی مسوول نشرات تلویزیون نور اسناد امنیت ملی را «افترای محض» خوانده و گفته است اسنادی که این نهاد جمع آوری کرده کاملا نادرست است.

سخنگوی امنیت ملی افغانستان تلویزیون های راه نورین، راه فردا و تلویزیون یک را نیز در مواردی مورد انتقاد قرار داد.

رسانه های که آب به آسیاب دشمن می ریزند

در همین حال فعالان عرصه مطبوعات در رابطه به پیامدهای فعالیت رسانه های وابسته به ایران و پاکستان هشدار می دهند.

صدیق الله توحیدی، مسوول دیده بان رسانه ها در موسسه نی نیز می گوید در صورتی که نشرات این رسانه ها ادامه یابد، در درازمدت تنش های قومی و مذهبی را به دنبال خواهد داشت: «اگر به این وضعیت توجه صورت نگیرد از این رسانه ها چنان استفاده خواهد شد که مردم افغانستان را خانه به خانه کوچه به کوچه و قوم به قوم در جنگ و منازعه خواهد انداخت و این رسانه ها مبدل خواهد شد به سنگرهای دشمنان مردم افغانستان.»

فهیم دشتی روزنامه نگار افغان می گوید رسانه های وابسته به ایران و پاکستان بیشتر به نفع دشمنان مردم افغانستان کار می کنند: «تنش هایی را دامن می زنند این رسانه ها با توجه به پالیسی هایی که منابع استخباراتی  برای این ها می دهند. تنش های قومی را دامن می زنند این رسانه ها تحریک می کنند اذهان عامه مردم را در برابر حضور جامعه جهانی و خلاصه آب می ریزند به آسیاب دشمنان افغانستان مخصوصا کشور های ایران و پاکستان.» 

برخی ازآگاهان مسایل رسانه ای تاکید می کنند که ایران و پاکستان منجر به سی سال جنگ و خونریزی در افغانستان شده اند و پس از سال 2014 نیز تلاش دارند این کشور را به میدان جنگ تبدیل کنند.

گزارشگر:حسین سیرت، کابل

ویراستار: سیدروح الله یاسر