راه دشوار ادغام زنان پناهجو در آلمان

از هر سه آواره در آلمان، دو تن آن مرد هستند. در بیشتر موارد آنها زیر ۳۰ سال سن دارند و به تنهایی به آلمان آمده اند. اگر بخت با آن ها یار باشد و حق پناهندگی به دست آورند، آن وقت می توانند شامل کورس ادغام شوند که در آن زبان آلمانی و سبک زندگی در این کشور به آنها آموخته می شود. به عنوان مثال آنها یاد می گیرند که چطور کار پیدا کنند، چگونه تحصیل کنند و یا برای خود آپارتمان بیابند. در کل، این مردها اوقات فراغت زیادی برای این کارها دارند.

اما وضعیت برای زنان پناهجو تقریبا دشوار است. اغلب این زنان طفل دارند و بسیاری از آنها به آلمان آمده اند تا به خانواده های خود بپیوندند. در کنار جنگ و ترور، بسیاری از این زنان از خشونت های جنسی، ازدواج اجباری، و قتل های ناموسی گریخته اند.

شمار پناهجویان زن در آلمان رو به فزونی است: در سال ۲۰۱۵، تقریبا ۳۰ درصد کل متقاضیان پناهجویی را زنان تشکیل می دادند؛ در حالی که بر اساس آمار "اداره فدرال برای مهاجرات و آوارگان" (BAMF) شمار پناهجویان زن امسال ۴۰ درصد است.

یافتن سرپناه امن، فرصت های تحصیلی و اشتراک در فعالیت های اجتماعی برای این زنان دشوار است. کمیسار ادغام آلمان اخیرا اعلام کرده است که حمایت از "آوارگانی که نیاز به حفاظت ویژه دارند" یکی از اولویت های حکومت است و مبلغ پنج میلیون یورو فقط برای تقویت و حمایت از زنان پناهجو در سال ۲۰۱۷ در نظر گرفته شده است.

نبود سرپناه امن

هنوز هم سازمان های مدافع حقوق زنان می گویند که سرپناه امن برای زنان پناهجو در آلمان وجود ندارد. جسیکا موسباحی، مشاور حقوق بشر و سیاستگذاری در سازمان "مدیکا موندیاله" از این که زنان و مردان مجبورند تا در یک اقامتگاه زندگی کنند، انتقاد می کند. او به دویچه وله گفت که اقامتگاه های پناهجویان به ندرت جای خواب، و تشناب و حمام جداگانه بین مردها و زنان دارند.

موسباحی گفت: «بسیاری از آوارگان زن دائما در معرض خشونت جنسی از سوی دیگر پناهجویان یا کارمندان کمپ ها قرار داشته اند». او چنین کمپ ها و اقامتگاه ها را مناطقی "بی قانون" توصیف کرد که دور از نظر پولیس قرار دارند. زنان نمی توانند خشونت جنسی را در چنین شرایطی گزارش بدهند چون می ترسند که به درخواست پناهجویی شان لطمه وارد شود. در چنین وضعیتی، خانم موسباحی خواستار اقداماتی برای حفاظت زنان از خشونت است. او به عنوان مثال می گوید که باید دفاتر شکایت ایجاد شود، به کارمندان کمپ ها آموزش داده شود و مناطق امن ایجاد گردد. در حال حاضر برخی از این امکانات در مراکز پناهجویی شخصی وجود دارند، اما هنوز هیچ دستورالعمل و مقرراتی از سوی حکومت یا شهرداری ها در آنها وضع نشده است.

همه این مسائل در کل به این معنا است که فرصت بسیار کمی برای آغاز یک زندگی جدید در آلمان توسط این زنان وجود دارد. بهشید نجفی از دفتر اطلاعات و مشاوره برای زنان مهاجر و آواره در بنیاد "اجیسرا" می گوید که تهیه اقامتگاه امن برای پناهجویان زن پس از قبولی درخواستشان، اساسی ترین نکته برای ادغام موفقانه آنان در جامعه است. او می گوید که مسئله مهم دیگر سلامتی آنان است. یک پژوهش که در ماه مارچ از سوی شفاخانه "شارته" در برلین منتشر شد، نشان می دهد که زنان آواره به طور مناسبی صحتمند نیستند؛ به ویژه این که آنان از بیماری "ترس و هراس" (تراوما) رنج می برند. درمان چنین بیماری هایی گاهی به خاطر یاد نداشتن زبان آلمانی موفقیت آمیز نیست. خانم نجفی می گوید که او هیچ پیشرفتی را در رفع این معضلات نمی بیند.

کورس ادغام بدون کودکان ممکن نیست

کودکان مسئله دیگر برای زنان پناهجو است. بدون آن، هرگونه امید به اشتراک در کورس ادغام و یادگیری زبان آلمانی کمرنگ است. "اداره فدرال برای مهاجرت و آوارگان" اشتراک کودکان در این کورس ها را فقط از ماه مارچ امسال آغاز کرد. این یکی از دلایلی است که پناهجویان زن اندکی بیشتر در کورس های ادغام شرکت می کنند.

زرین سالکوتلوک، یک پژوهشگر در "انستیتوت ادغام و مهاجرت" در دانشگاه هامبولت برلین می گوید که حالا زنان نه به لحاظ انگیزه و نه به لحاظ تخصص، نسبت به مردهای پناهجو چیزی کم ندارند. او می گوید که تفاوت بین زنان و مردان پناهجو در قسمت تحصیلات آن قدر نیست که زنان از بازار کار دور نگه داشته شوند.

بالعکس، زنان بسیار با انگیزه تر از مردان پناهجو هستند. بر اساس پژوهشی که توسط "موسسه تحقیقاتی برای کار " (IAB) ، بامف (BAMF) و مجمع اجتماعی اقتصادی (SOEP) انجام شده، ۸۵ درصد زنانی که بین سال های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۶ به آلمان وارد شدند، می خواهند که در آینده کار کنند. سالکوتلوک می گوید: «انگیزه زنان دقیقا چیزی است که باید از آن استفاده شود». به این منظور حیاتی است که راهی به این زنان پیشکش شود: درمان بیماری هایی مانند ترس و هراس، تامین اقامتگاه های امن و مراقبت از کودکان اساسی ترین نیازهایی است که باید برای زنان پیش از اشتراک آنان در کورس زبان و نهایتا بازار کار انجام شود.

معرفی کورس های ادغام ویژه برای زنان و مراقبت از کودکان آنان نشان می دهد که "اداره فدرال برای مهاجرت و آوارگان" کار روی برخی از این مسائل را آغاز کرده است. اما پژوهشگران در حوزه مهاجرت می گویند که این گام ها باید بسیار زودتر برداشته می شدند. یکی از مشکلاتی که این تاخیر ایجاد کرده، نبود معلومات جامع درباره زنان آواره است.

هلنا وایزه/ ع. ح.