رابطه اضطراب و ضریب هوش

نوعی هورمون به نام «پپتید سی آر اچ» که در زمان اضطراب و فشار روحی ترشح می شود، در این روند نقشی تعیین کننده بازی می کند. بسیاری آزمایش های طبی ابتدا بر موش ها تطبیق می شود.

به این ترتیب هورمون «سی آر اچ» می تواند مدت کوتاهی پس از تولد در مرحله رشد و تکامل تا بزرگسالی، تغییراتی را در بخش هیپوکمپ مغز باعث شود. هیپوکمپ از بخش های مهم مغز پستانداران است که خاطرات گذشته را به شکل کوتاه و یا درازمدت حفظ می کند. این بخش از مغز به خصوص برای یادگیری و حافظه مهم است.

ماتیاس شمیت، سرپرست این کار تحقیقاتی گفت: «افزایش هورمون «سی آر اچ» در هیپوکمپ مغز، می تواند بعدها توان یادگیری را کاهش دهد».

پژوهشگران نتایج تحقیقات شان را در مجله فنی «نویروساینس» به نشر رسانده اند. یکی از سخنگویان بنیاد مکس پلانک در این باره گفت، نمی توان اکنون گفت که این نتایج دقیقا در مورد انسان ها نیز صدق می کند. اما روشن است که اضطراب و فشار روحی می تواند بر قدرت یادگیری انسان نیز تاثیر منفی داشته باشد.

ماتیاس شمیت، سرپرست این گروه پژوهشگران و همکارانش تحقیقات خود را به این ترتیب انجام دادند، آن ها برای موش مادر و چوچه هایش برای ساخت لانه مواد اولیه کافی در اختیار نگذاشتند. موش ها به این ترتیب در معرض اضطراب و فشار روحی قرار گرفتند.

در پایان این دوره تحقیقاتی دانشمندان به این نتیجه رسیدند، آن دسته از موش هایی که از روز دوم پس از تولدشان یک هفته تمام با اضطراب و فشار زندگی کردند، در سنین بزرگ سالی به وضوح توانایی کمتری در یادگیری از خود نشان دادند و حافظه شان ضعیف تر بود.

پژوهشگران گفتند که در بافت مغز این موش ها در سنین بزرگ سالی تغییرات بی شماری قابل شناسایی بوده اند. به طور مثال می شد دید که ارتباط حجره های عصبی با دیگر حجره ها کاهش یافته است. افزون بر این حجره های عصبی دیگر نمی توانند خود را با شرایط مختلف به خوبی تطبیق دهند. دانشمندان می گویند: «این هر دو پدیده در کل منجر به کاهش ارتباط بین حجره ها در مغز می شود. ضعف قدرت یادگیری و حافظه نیز احتمالا به همین دلیل است».

اکنون دانشمندان در بنیاد مکس پلانک می خواهند ببینند که آیا امکان جلوگیری از بروز تغییرات یادشده در مغز وجود دارد و یا حتا این امکان وجود دارد که مغز را در صورت بروز تغییرات منفی به حالت نخست بازگرداند؟ ماتیاس شمیت، سرپرست این کار تحقیقاتی گفت، دراین صورت شاید بتوان راهی برای معالجه کودکانی پیدا کرد که در زمان نوزادی شوک بر آن ها وارد شده است.

ضریب هوش در طول عمر ثابت نمی ماند

ضریب هوش می تواند در طول سال های نوجوانی تغییر کند. این نتیجه تحقیقات پژوهشگران بریتانیایی در مجله فنی «نچر» است. کیتی پرایس، نویسنده این کار تحقیقاتی می گوید: «ما درباره کودکان و توانایی های آنها نسبتا زود قضاوت می کنیم».

اما به گفته او نتیجه تحقیقات نشان می دهد که ضریب هوش اطفال می تواند با گذشت زمان به نحو محسوسی افزایش یا کاهش یابد. این در حالی است که تا به حال تصور می شد، میزان هوش انسان در طول سال ها ثابت می ماند.

دانشمندان بریتانیایی در لندن 33 نوجوان بین 12 تا 16 سال را برای انجام تحقیقات خود برگزیدند. در مرحله نخست از مغز این نوجوان عکس گرفته شد. سپس از آنها خواسته شد تا در یک امتحان برای تعیین ضریب هوش شرکت کنند. چهار سال بعد این نوجوانان دوباره مورد آزمایش قرار گرفتند. ضریب هوش آنها پس از نخستین امتحان بین 77 تا 135 و در امتحان وسطی 87 تا 143 اعلام شد. به این ترتیب برخی این نوجوانان نتیجه ای را که در امتحان نخست کسب کرده بودند، با 20 امتیاز بهبود بخشیدند. دیگر شرکت کنندگان در این کار تحقیقاتی پس از گذشت چهار سال در حدود 20 امتیاز کمتر از بار نخست دریافت کردند.

دانشمندان در حال حاضر نمی توانند درباره تغییرات در ضریب هوش توضیحات دقیقی ارایه کنند. اما آنها گمان می کنند که روند آموزش یک نوجوان می تواند در این زمینه تاثیرگذار باشد. همچنین محققان با انجام تحقیقات شان به این نتیجه رسیدند که مغز در طول زندگی انعطاف پذیر است و خود را نسبت به چالش ها تطبیق می دهد.

چاکلیت بخوریم تا سکته نکنیم

پژوهشگران پیش از این نیز متوجه شده بودند که مصرف چاکلیت بر کاهش فشار خون تاثیر دارد. اما اکنون دانشمندان بنیاد کارولینسکا واقع در سویدن نتایج یک کار تحقیقاتی درازمدت را در این زمینه معرفی کردند. موضوع این تحقیق بررسی ارتباط بین مصرف چاکلیت و سکته مغزی است.

دانشمندان در سال 1997 تغذیه روزانه تقریبا 33 هزار زن سویدنی در سنین 49 تا 83 سال را بررسی کرده بودند. آنها باید درباره مصرف چاکلیت و شماری دیگر از مواد غذایی در یک سال پیش گزارش می دادند. ده سال پس از آن دانشمندان در بین این زنان 1600 مورد سکته مغزی را ثبت کردند. آنها متوجه شدند که موارد سکته مغزی در زنانی که کمترین مقدار چاکلیت یعنی تا هشت گرم را در هفته مصرف کرده بودند، به مراتب بیشتر از دیگران بوده است. زنانی که در هفته به طور متوسط 66 گرم و به این ترتیب بیشتر از همه چاکلیت می خوردند، کمتر از دیگران دچار سکته مغزی شده اند.

گفتنی است دانشمندان برای انجام این کار تحقیقاتی بین چاکلیت روشن و تیره تمایزی قایل نشدند. چاکلیت روشن بیشتر حاوی شیر است و انواع تیره تر آن به مقدار زیادی از کاکائو تشکیل شده است.

در صورتی که آنها بین این دو نوع چاکلیت تفاوتی قایل می شدند، ارتباط بین مصرف این شیرینی محبوب و ابتلا به سکته مغزی بهتر مشخص می شد. زیرا این کاکائو است که احتمال سکته مغزی را کاهش می دهد.

دانشمندان اکنون می خواهند ببینند که آیا نتایج به دست آمده در مورد مردان نیز صدق می کند. آن ها انتظار دارند که به نتایج یکسانی دست یابند.

آژانس ها/مهرنوش انتظاری

ویراستار: عارف فرهمند