رئیس پیشین استخبارات داخلی قزاقستان بازداشت شد

کریم ماسیموف، ريس استخبارات داخلی قزاقستان، در هفته روان پس از هجوم تظاهرکنندگان به ساختمان های دولتی در الماآتی، بزرگترین شهر و پایتخت قزاقستان، از سمت ریاست استخبارات داخلی برکنار شد. سرویس استخبارات داخلی روز شنبه خبر داد که تحقیقات مقدماتی را در مورد اتهام خیانت آغاز کرده است. در اعلامیه این سرویس استخباراتی آمده است که ماسیموف و سایر مظنونان دستگیر شده اند. رئیس سابق اداره استخبارات داخلی قزاقستان یکی از متحدان نزدیک نورسلطان نظربایف رئیس جمهور سابق این کشور که همچنان به اعمال نفوذ زیادی در کشور ادامه می دهد، به حساب می آید.

قزاقستان چند روزی است که شاهد درگیری های بی سابقه ای بین معترضان و نیروهای امنیتی بوده است. اعتراضات که در ابتدا علیه افزایش قیمت گاز آغاز شد، به اعتراضات تودهای منتقد حکومت در سراسر کشور گسترش یافت. خشم تظاهرکنندگان علیه رئیس جمهور سابق نظربایف نیز است.

طی این اعتراضات همچنین میدان هوایی تصرف شد. این خشونت ها باعث شد که به مدت دو هفته وضعیت اضطراری اعلام شود.

قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور فعلی قزاقستان، با نشر یک بیانیه گفت: «عملیات ضد ترور آغاز شد. نهادهای موظف به اجرای قانون به شدت کار میکنند. نظم عمومی در تمام مناطق کشور تا اندازه زیادی برقرار شده است. مقامهای محلی وضعیت را تحت کنترول دارند.»

توکایف روز جمعه در یک سخنرانی تلویزیونی گفت که با معترضان مذاکره صورت نمی گیرد و افزود که «باندهای مسلحی» که به کشور حمله کرده اند، از بین برده میشوند.

رئیس جمهور قزاقستان گفت: «تروریست ها به تخریب مالکیت ها ادامه میدهند... و از سلاح علیه مردم غیرنظامی استفاده میکنند. من به مجریان قانون دستور داده ام که بدون هشدار به آنها شلیک کنند.» 

توکایف در این سخنرانی افزود: «تقاضاهای از خارج صورت گرفته است که جوانب برای دست یافتن به یک راه حل صلح آمیز مذاکره کنند. این بی معنی است. چگونه مذاکره ای میتواند با جنایتکاران و قاتلان صورت بگیرد؟ ما با باندهای آموزش دیده و مسلح رو به رو هستیم. آنها باید از بین برده شوند. این کار به زودی صورت میگیرد.»

 بنابرین قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان، روز جمعه دستور شلیک به تظاهرکنندگان را به نیروهای امنیتی صادر کرد. یک ائتلاف نظامی به رهبری روسیه در حال حاضر از نیروهای امنیتی قزاقستان حمایت می کند.

چین از توکایف ستایش کرد

دولت چین و شی جین پینگ رهبر حزب کمونیست و رئیس جمهور این کشور، به طور آشکارا حمایت اش را به قاسم جومارت توکایف رئیس جمهور این کشور آسیای مرکزی، اعلام کرده است. شی جین پینگ در یک پیام کتبی که روز جمعه به توکایف فرستاده است، از رئیس جمهور قزاقستان تمجید کرده و گفته است که "بسیار با مسئولیت" و "قاطع" عمل کرده و با اقدامات موثر توانست به سرعت اوضاع را آرام کند. بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی شینهوا، در ادامه این نامه آمده است که چین علیه همه نیروهای که ثبات قزاقستان را به خطر مواجه می سازند، امنیت کشور و صلح را تضعیف می کنند و در پی خرابی زندگی مردم قزاقستان اند، قرار دارد. همچنین چین هرگونه تلاش نیروهای خارجی برای تحریک به شورش  و برای برانگیختن «انقلاب های رنگی» در قزاقستان را رد کرده است.

پیش از این، پیکینگ نیز از رهبری روسیه حمایت کرده بود. وانگ ونبین، سخنگوی وزارت خارجه چین گفته است که چین از همه تلاش های مقامات قزاقستان که برای رفع این ناآرامی ها در اسرع وقت کمک کند، حمایت می کند. او نیز مانند رهبری روسیه و قزاقستان که از «خشونت تروریستی» صحبت کرده اند، سخن گفت.

ازبکستان دانشجویان خود را از قزاقستان بیرون کرد

دفتر مطبوعاتی وزارت امور خارجه ازبکستان روز جمعه خبر داد که ۳۵ دانشجوی این کشور، که در دانشگاه دولتی قزاقستان مشغول تحصیلات عالی بودند، با کمک سفارت ازبکستان در قزاقستان، به کشورشان انتقال داده شده اند. این اقدام ظاهراً به دلیل وضعیت ناآرام به ویژه در پایتخت قزاقستان، اتخاذ شده است.

در خبرنامه وزارت امور خارجه ازبکستان آمده است: «سفارت ازبکستان در قزاقستان بازگشت ۳۵ تن از هموطنان ما را، که در دانشگاه حقوق قزاقستان، مسما به مقصود سلطانوویچ ناریکبایف، تحصیل می کردند، سازماندهی کرد.»

به قول این دفتر مطبوعاتی، این دانشجویان به روز جمعه با یک پرواز خط هواپیمایی «ازبکستان ایرویز»، از الماآتی پایتخت قزاقستان به تاشکند پایتخت ازبکستان بازگشتند.

به اساس گزارش ها، سفارت و جنرال قونسلگری های ازبکستان در قزاقستان به طور عادی فعالیت می کنند و با هموطنان خود در این کشور همواره در تماس اند.

پس از تظاهراتی که کشته و مجروح با خود داشت، رئیس جمهور قزاقستان از متحدانش روسیه، ارمنستان، بلاروس، قرغزستان و تاجکستان در چارچوب پیمان امنیت جمعی درخواست کمک کرد. سپس آنها نیروهای شانرا به این کشور آسیای مرکزی اعزام کردند.

nk, si (afp, dpa, ap, interfax)