تلاش برای نزدیکی دو کشور در دیدار «غیررسمی»

این نخستین بار است که بعد از سال 2005، یک رییس جهمور پاکستان با یک نخست وزیر هند دیدار می کند. هنوزبطور دقیق مشخص نیست که دراین دیدار روی چه صحبت خواهد شد، اما باسفر زرداری به هند این سوال مطرح شده است که آیا روابط دیپلوماتیک که میان دو کشور رقیب هند و پاکستان، به خصوص بعد از حملات متعدد تروریستی سال 2008 بیش از پیش به سردی گرایید و هند حکومت پاکستان را مسوول آن می داند، بار دیگر از سرگرفته می شوند؟

میان هند و پاکستان فقط یک مرز وجود دارد که می توان از آن پیاده گذر کرد. معمولاً در این مرز سکوت حاکم است. از آنجا که این دوکشور رقیب برای شهروندان یکدیگر به ندرت ویزه می دادند، شاید روزانه تا ده تن ازاین مرز عبور و مرور می کردند. اما از مدتی کوتاهی به این سو، تغییراتی در این وضعیت به وجود آمده است.

قطارهای طویل موتر های لاری در دو سوی مرز، بیانگر این تغییر است. به نظر می رسد که معاملات تجارتی میان این کشوردو قدرت اتمی که دشمنی آن ها از همان دوران جدایی شان به این سو ادامه دارد، به آهستگی و محتاطانه زنده شود. کنوال سیبال، دیپلومات پیشین وزارت خارجه هند می گوید:"من فکر می کنم که این دوکشور در مرحله نسبتاً بهتری از روابط داخل شده اند.» دلیل آن تحول در مسایل اقتصادی است. او می افزاید «این به معنای آن است که پاکستانی ها آماده شده اند تا آنچه مربوط به روابط شان باهند می شود، بعضی از موانع را از کله های شان بیرون کنند. اگر این امر ادامه یابد، یقیناً سودمند واقع خواهد شد.»

این را باید توجه کرد که روابط اقتصادی میان دو کشور در چه سطح پایینی قراردارد: به طور نمونه فقط 0،1 درصد واردات هند تا به حال از پاکستان کشور همسایه می آید. از دید دیپلومات پیشین هند، هرگاه در آینده روابط اقتصادی میان دو کشور بهتر شود، نمی توان انتظار داشت که بهبودی روابط سیاسی را هم درپی داشته باشد. اومعتقد است« این فرض که روابط تجارتی به صورت یکسان بر روابط سیاسی تاثیر می گذارد، نادرست است. به طور مثال آنچه مربوط به مبادله کالا ها می شود، چین مهتمرین شریک تجاری ما شده است. اما مشکلات سیاسی ما با چین کاهش نیافته است. این مشکلات به خصوص در مرز ها حتی تشدید نیز یافته است.»

با در نظر داشت این که هند وپاکستان بارهای گران گذشته تاریخی را بردوش حمل می کنند، نزدیکی و دوستی میان آن ها به این آسانی ممکن نیست. برای پاکستان، نزدیک شدن با کشور همسایه دشمن مشکل تر است. در هند نیز ملی گرایان راستی افراطی فعال هستند که به پاکستان به عنوان دشمن آشتی ناپذیر قسم خورده می نگرند.

اما در حال حاضر سر و صدا ها و غوغا های افراطی های اسلامیست در پاکستان در خیابان ها بلند تر از تندروان هندی است. برنامه آن ها برای نجات پاکستان عمدتاً محدود به دو نکته است: قطع روابط با ایالات متحده امریکا و هند.

این که اوضاع در پاکستان تا چه حدی با ثبات خواهد بود، مربوط به وضعیت افغانستان نیز است که تا چه حدی در آن تغییری به میان می آید. اما یک چیز روشن است، هرگاه باردیگر یک حمله تروریستی طرح ریزی شده در خاک پاکستان علیه هند صورت گیرد، در این صورت نزدیکی های محتاطانه میان دو کشور همسایه بار دیگر به باد خواهد رفت. ناظران برای چنین موردی، از بد ترین حالت در هراس هستند.

کوستنر/مبلغ

ویراستار: سیدروح الله یاسر