درگیری مسلحانه در مراسم تدفین مجدد حبیب الله کلکانی

طرفداران خاکسپاری مجدد حبیب الله کلکانی چند ماه قبل کمیسیونی را تشکیل داده و هدف خود را «تدفین عزتمند» این پادشاه اسبق افغانستان عنوان کردند. اعضای این کمیسیون تلاش کردند تا حکومت با صدور فرمانی، جسد حبیب الله کلکانی را در یک برنامه دولتی که در آن مقامات عالی رتبه اشتراک داشته باشند، دوباره دفن کنند.

اما این تلاش‌ها به نتیجه‌ای نرسید و کمیسیون تصمیم گرفت تا روز پنجشنبه این مراسم را برگزار کند. هارون معترف رئیس کمیسیون خاکسپاری گفت: «پس از نماز جنازه مردم پیکر شهدا در یک حرکت گسترده و مردمی تا تپه کلوله پشته مشایعت می‌شود و به خاک سپرده می‌شود.»

در این مراسم هیچ مقام عالی رتبه دولتی حضور نداشت و از ریاست اجرائیه تنها مجیب الرحمان رحیمی سخنگوی عبدالله دیده می‌شد. اما شماری از مقام‌های سابق به شمول یونس قانونی رئیس سابق پارلمان، بسم الله محمدی وزیر داخله پیشین و امرالله صالح رئیس سابق امنیت ملی حضور داشتند.

امیر حبیب الله کلکانی کی بود؟

حبیب الله کلکانی عضو اردوی شاه امان الله خان بود. با آغاز شورش‌ها علیه اصلاحات امانی، کلکانی نیز دست به شورش زد و حاکمیت خود را در کوهدامن که در 30 کیلومتری شمال کابل موقعیت دارد اعلام کرد.

پس از شکست امان الله خان، حبیب الله کلکانی قدرت را در کابل به دست گرفت و اصلاحات امانی را متوقف کرد. امیر حبیب الله کلکانی مخالفت خود را آشکارا با تعلیم و کار زنان اعلام کرد و به این ترتیب اقدامات شاه امان الله برای پیشرفت و ترقی در افغانستان ناکام ماند.

حتا طرفداران امیر حبیب الله کلکانی می‌پذیرند که او فکر عقب‌گرا داشته و مانع برنامه اصلاحات امان الله خان شده است. سمیع دره‌ای فعال مدنی و کسی در مراسم تدفین شرکت کرده است گفت: «متاسفانه اعمال ناشایسته‌ای نیز انجام شد. ایشان بنیادگرایی و دیدگاه ناآگاهانه را نسبت به مردم افغانستان اعمال کرد و دست زنان را از کار و تعلیم گرفت.»

حبیب الله کلکانی پس از حمله نادرشاه و اقوام جنوبی از کابل فرار کرد اما در نتیجه مذاکراتی که بین او و نادرشاه صورت گرفت، قرار شد دو طرف مصالحه کنند اما زمانی که حبیب الله کلکانی به کابل آمد با شانزده تن از طرفدارانش اعدام و در تپه مرنجان دفن شد.

درگیری مسلحانه

همزمان با شروع کمپاینی برای تدفین دوباره حبیب الله کلکانی، مخالفت‌ها علیه این اقدام نیز شروع شد. عبدالله عبدالله، رئیس اجرائیه حکومت افغانستان در یک سخنرانی خود گفته بود که مساله خاکسپاری مجدد کلکانی را با رئیس جمهور در میان گذاشته، اما پاسخ نگرفته است.

در روز مراسم نیز زمانی که هواداران حبیب الله کلکانی می‌خواستند جسد او را در تپه شهرآرا در مرکز شهر کابل دفن کنند، افراد وابسته به جنرال عبدالرشید دوستم معاون اول رئیس جمهور افغانستان مانع این کار شدند. هردو طرف با سلاح‌های سبک مجهز بودند و درگیر شدند که در نتیجه چند تن زخم برداشتند.

ازبیک‌ها ادعا دارند که تپه شهرآرا یکی از مکان‌های تاریخی مربوط به ترکتباران است و اجازه نمی‌دهند که این تپه به نام کس دیگری مشهور شود. اما هواداران خاکسپاری مجدد حبیب الله کلکانی بر دفن او در این تپه پافشاری کردند.

در همین حال، شماری از شهروندان و آگاهان تاکید دارند که در این شرایط به مسایل قومی دامن زده نشود. معین مرستیال آگاه مسایل سیاسی می‌گوید: «در شرایط کنونی دامن زدن به اختلافات قومی به خیر و فلاح کشور و مردم نیست.»

در روزهای اخیر شماری از اهالی پکتیا نیز اعلام کرده‌اند که می‌خواهند جسد داکتر نجیب الله را دوباره دفن کنند. همچنان برخی منتقدین خاکسپاری مجدد کلکانی چنین استدلال کرده اند که اگر این کار تبدیل به یک روند شود، روزی برخی مردم خواستار دفن مجدد ملا عمر موسس گروه طالبان خواهند شد.