"تروریست" سابق خواستار پایان جنگ و صلح در افغانستان شد

حکمتیار پس از امضای توافقنامه صلح با دولت افغانستان و بیرون شدن از فهرست سیاه شورای امنیت بالاخره در ولایت لغمان، پس از استقبال شدن توسط گلاب منگل والی این ولایت، اولین سخنرانی اش را ایراد کرد.

وی در کنار اینکه وعده داد با همه گروه های متخاصمش صلح کرده و گذشته را فراموش می کند، از طالبان خواست که به جنگ در افغانستان خاتمه دهند. وی گفت اگر طالبان فکر می کنند از راه کشتن مردم می توانند به اهداف شان برسند، اشتباه می کنند: «اگر شما همین حالا هم ثابت کنید که این جنگ به نفع افغان ها، افغانستان و اسلام است، ما در سنگرتان خواهیم بود. اما حقیقت این است که این جنگ به نفع اسلام نیست و از نظر عقلی و شرعی برایش توجیهی نیست.»

حکمتیار این سخنان را در پی صلح با دولت افغانستان در حالی مطرح می کند که سازمان های حقوق بشری بین المللی و  بسیاری از مردم افغانستان او و حزبش را عامل کشتارهای فجیعی در جریان جنگ های داخلی افغانستان می دانند.

واکنش های متفاوت

ارگ ریاست جمهوری افغانستان از آمدن وی استقبال کرده و در اعلامیه ای به نقل از محمد اشرف غنی رئیس جمهور این کشور نوشته است: «مذاکرات موفقانه صلح بین الافغانی و آمدن آقای حکمتیار نمایانگر آنست که افغان ها برای حل معضلات و مشکلات خویش ظرفیت و توانایی این را دارند که از طریق صحبت و مذاکرات، راه  حل های اساسی و مسالمت آمیز را در یابند». دولت افغانستان در این اعلامیه از دیگر مخالفین مسلح و طالبان افغان دعوت کرده است که از طریق "مذاکرات بین الافغانی" به روند صلح بپیوندند.

بیشتر بخوانید: توافقنامه صلح میان دولت افغانستان و حزب اسلامی حکمتیار امضا شد

تاکید دولت به مذاکرات میان افغانی به این خاطر است که در سال های اخیر کشورهای زیادی مثل پاکستان، ایران، قطر، عربستان سعودی، امریکا، چین و به تازگی روسیه تلاش کرده اند با جلب توجه طالبان و امتیازدهی به آنان، برگ احتمالاً برنده مذاکرات صلح افغانستان را به نام خودشان رقم بزنند. حکمتیار در سخنرانی اش در لغمان گفت که "اگر بقیه فکر می کنند که دیگران برای ما صلح می آورند، اشتباهی بزرگ است. ما باید خودمان صلح بیاوریم".

ارگ ریاست جمهوری در اعلامیه اش نوشته است: «آمدن گلبدین حکمتیار رهبر حزب اسلامی بالای تامین صلح و ثبات، پیشرفت و انکشاف و سایر عرصه ها تاثیر قابل ملاحظه ای خواهد داشت، زیرا آقای حکمتیار می خواهد مشترکاً با حکومت در عرصه های تامین امنیت، ثبات و انکشاف کشور همکاری کند.»

اما بخشی از مردم افغانستان بازگشت وی را برای تامین صلح، ثبات و امنیت در کشورشان نه تنها مفید نمی خوانند، بلکه آن را پایمال شدن و خط بطلان کشیدن بر عدالت اجتماعی می دانند. رازق یک کاربر افغان در فیس بوک نوشته: «آمدن و نیامدمنت فرقی به حال افغانستان نمی کند. وضع را اینجا خارجی ها تعیین می کنند، شما هم دیر فهمیدید، البته پس از کشتن هزاران افغان بی گناه». این کاربر افغان با اشاره به سخنان حکمتیار در مورد طالبان گفته: «راستی، چرا برادران داعشی ات را غیرمشروع نمی خوانی؟ چون طالبان را حالا روسیه حمایت می کند، بد شده اند؟ تا زمانی که امریکا حمایت شان می کرد که آدم های خوبی بودند.»

صلح با اسلحه؟

بحث روی لغو گروه مسلح وابسته به حکمتیار که قبلا مسئولیت برخی حملات مرگبار را در شهرهای مختلف افغانستان به عهده گرفته است نیز جریان دارد. لطیف پدرام رئیس حزب کنگره ملی افغانستان و عضو پارلمان این کشور گفت با آمدن حکمتیار مشکل جنگ و صلح در افغانستان حل نخواهد شد، بلکه پیچیدگی ها بیشتر خواهد شد: «حکمتیار می گوید که آمده ام، اما اسلحه ام را نمی دهم. این چطور صلحی است؟ چرا اسلحه اش را نمی دهد؟ چون وضعیت جنگی است و او می گوید طالبان و داعش در میدان هستند و اگر بر من حمله شد، بازهم جنگ می کنم. این نیت صلح نیست». وی گفت قانونی برای کنترول چنین وضعیتی در افغانستان موجود نیست.

شکنندگی اوضاع

حکمتیار پس از سال ها خفا درست زمانی به افغانستان برگشت که وضعیت سیاسی، امنیتی و اجتماعی در این کشور بسیار شکننده خوانده می شود.

وی در اولین سخنرانی اش پس از بازگشت مجدد به شدت از دولت نیز انتقاد کرد و گفت افغانستان به "دولت مرکزی قوی" نیاز دارد و "حکومتداری سهامی" در افغانستان کارساز نیست.

همین ماه فبروری گذشته بود که حکمتیار از لیست سیاه گروه های تروریستی شورای امنیت سازمان ملل متحد خارج شد. وی یکی از رهبران جهادی به شدت "رسوای" افغانستان می باشد که با پیوستن به روند صلح، روزنه های امید را برای دولت افغانستان باز کرده است.

جامعه جهانی و به خصوص امریکا از این روند صلح به رهبری افغان ها استقبال کرده و ابراز امیدواری کرده اند که منجر به صلح سراسری و ختم جنگ در این کشور شود.

انتقادها از این رهبر جهادی که از سوی سازمان های حقوق بشری متهم به ارتکاب "جنایت" جنگی است، در حالی با پیوستنش به صلح بالا گرفته که بسیاری از دیگر رهبران جهادی از سال ها به این سو در چهارچوب دولت و یا در ساختار نظام نقش و حضور دارند.

حکمتیار نیز همانند برخی دیگر از رهبران مجاهدین، ابتدا از طریق پاکستان از حمایت های کشورهای غربی برای پیشبرد جنگ در برابر شوروی سابق در افغانستان برخوردار بود. گفته می شود در جریان جنگ های داخلی میان مجاهدین ایران  و بعدا عربستان سعودی حمایتش کردند.

در پی حمله امریکا به افغانستان و فروپاشی حاکمیت طالبان، وی علیه امریکا اعلان جهاد کرد، دست به حملات سازماندهی شده زد و مخفی شد. حکمتیار و حزبش تا دو ماه پیش نیز برای یک و نیم دهه اخیر به عنوان "تروریست بین المللی" شناخته می شدند.

رضا شیرمحمدی/ص.ا