حمایت و جنگ؛ تناقض پاکستان در برخورد با شورشیان

کامران بخاری، مدیر خاورمیانه و جنوب آسیای مرکز تحقیقاتی "استراتفور" می گوید: "شرایط بسیار پیچیده یی است، یک تناقض است". او می افزاید: "در سوی دیگر شما عناصری را در درون نهادهای امنیتی دارید که جنگجویان را کمک می کنند، و همزمان جنگجویان به همان نهاد امنیتی حمله می کنند".

نیروهای امنیتی پاکستان پس از آن که اسامه بن لادن به تاریخ دوم ماه می توسط نیروهای ویژه امریکایی در خاک پاکستان کشته شد، در موضع تدافعی قرار گرفته اند، زیرا از پاسخ به این پرسش ناتوان اند که چگونه آنها نتوانستند از حضور تحت تعقیب ترین فرد جهان در نزدیکی اسلام آباد اطلاع داشته باشند.

با این همه، طالبان پاکستانی به فعالیت های شان ادامه می دهند. سخنگوی آنها قول داده بود که آشوب بر پا می کنند و انتقام خون بن لادن را می گیرند. حمله روز دوشنبه در کراچی نشان داد که آنچه را که گفته بودند، خوب پیش می برند.

عناصر درونی؟

این گونه حملات نگرانی های ایالات متحده را عمیق تر می کند و آن را نسبت به پاکستان، به عنوان یک شریک قابل اعتماد در جنگ علیه تروریسم، مشکوک می سازد. در عین حال هیچ گونه پاسخی به این پرسش وجود ندارد که آیا نیروهای امنیتی پاکستان بی کفایت هستند، یا این که با شورشیان تبانی می کنند.

به باور بخاری، روشن است که حمله کنندگان روز دوشنبه کمک هایی از داخل داشتند. او به آن عناصری اشاره می کند که به گفته او برضد دولت چرخیده اند. او می گوید: "امکان ندارد برای مردم که بدون هیچ آشنایی با مرکز نظامی بتوانند چنین حمله یی را انجام دهند. مانند راولپندی، که جنگجویان در داخل کسانی را داشتند که آنها را کمک کردند".

در اکتبر سال 2009، در یک عملیات مشابه گروه طالبان بر مرکز فرماندهی ارتش در راولپندی، 42 نفر به شمول چندین افسر عالی رتبه به گروگان گرفته شدند. در پایان درگیری یک روزه 9 جنگجو، 11 سرباز و سه گروگان کشته شدند.

اما بزرگترین پرسش هنوز این است که آیا کسانی در درون نیروهای امنیتی پاکستان با بن لادن همکاری داشته اند که او توانسته بود بیش از 5 سال در سایه آکادمی نظامی پاکستان در ایبت آباد زندگی کند؟

زنگ بیداری

سازمان قدرتمند استخبارات پاکستان سال هاست که روابطی را با شبکه حقانی ایجاد کرده است. شبکه حقانی که در وزیرستان شمالی، در منطقه بی قانون قبایلی موقعیت دارد، همواره از سوی ایالات متحده امریکا به خاطر شورش در آن سوی مرز، در شرق افغانستان مورد سرزنش بوده است.

امتیاز گل، نویسنده کتاب "خطرناکترین نقطه" که در مورد منطقه قبایلی نوشته شده، می گوید: "این حمله باید یک زنگ بیداری برای دولت، به خصوص ارتش پاکستان باشد که ظاهرا مهلت اندکی برای سنجش ضرر و زیان رابطه خود با شبکه حقانی دارند".

امتیاز گل می گوید که ارتش پاکستان معتقد است که شبکه حقانی "با ما کاری ندارد، بنابراین ما هم به آنها کار نداریم". با این همه، او گفت که شبکه حقانی سکویی برای جنگجویان برای حمله به دولت است.

او می گوید: "اگر دولت و ارتش شواهدی را پیدا کنند که ارتباط حملات را با جنگجویان مخفی شده در وزیرستان شمالی نشان بدهد، (آن وقت) من امیدوارم که آنها سریعا به خنثا سازی این عناصر بپردازند".

برخلاف آنچه که بخاری می گوید، امتیاز گل انتظار دارد که حملات تشدید شوند، اما نه در وزیرستان شمالی، چرا که "ارتش نمی خواهد بیش از پیش برای خود دشمن بتراشد".

در همین حال، این گونه به نظر می رسد که حکومت ملکی تا هنوز نتوانسته است از موقعیت ضعیف ارتش بهره ببرد، چرا که ارتش پاکستان طولانی تر از نیمی از عمر 64 ساله این کشور قدرت را در دست داشته است.

یوسف رضا گیلانی، نخست وزیر پاکستان خواستار برگزاری "عاجل" کمیته دفاعی شده است، اما مفهوم "عاجل" معنای اندکی می تواند داشته باشد. این جلسه روز چهارشنبه، دو روز پس از واقعه کراچی برگزار خواهد شد. افراد (و نهادهای) ملکی فرصت مشابهی را از دست دادند که پس از مرگ اسامه بن لادن، ارتش را که سیاست های خارجی و امنیت ملی را تعیین می کند، به کرنش وادارند. آنها اجازه دادند که ارتش با موفقیت موضوع چگونگی حضور بن لادن به مدت طولانی در نزدیک اسلام آباد را با برجسته ساختن عملیات یکجانبه امریکا در خاک پاکستان کمرنگ سازد.

در همین حال، رحیم الله یوسفزی، خبرنگار و تحلیلگر سیاسی می گوید: "حکومت سیاسی (ملکی) کاملا به طور موازی عمل می کند. آنها اولویت های مختلفی دارند. اولویت های آنها تصویب بودجه و ایجاد متحدان جدید است. جنگ علیه تروریسم اولویت آنها نیست. آنها همه چیز را به ارتش سپرده اند".

رویترز/ عاصف حسینی

ویراستار: عارف فرهمند