جنگ در باریکۀ غزه ادامه دارد

ده سال قبل تصویرهای هیجان آوری از سربازان اسرائیلی به جهان نمایش داده شد. در پانزدهم آگوست سال 2005 تخلیه پایگاه های نظامیان و شهرک های اسرائیلی در نوار غزه آغاز شد. اما بر اساس قوانین بین الدول بحث برانگیز شده که آیا واقعا اشغال غزه پایان یافته است؟

این عقب گشت اسرائیلی ها باید صلح را به ارمغان می آورد. آریل شارون، نخست وزیر آن زمان در اسرائیل قول داد در صورتی که اسرائیلی ها از مناطق اشغالی در خط ساحلی برگردند، کشورش امن خواهد شد.

آن زمان همواره راکت هایی از نوار غزه بر اسرائیل پرتاب می شد. گذشته ازاین دولت آن زمان در بیت المقدس می خواست فشار بین المللی رو به رشد را برای دست یابی به راه حلی برای بحران شرق میانه با ابتکار عمل خودش آغاز کند.

نخست وزیر شارون با وجود مخالفت ها با طرح خروج از سوی حزب خودش "لیکود" بازهم برآن پافشاری کرد. ده ها هزار تن علیه این طرح پیشنهادی دست به تظاهرات زدند.

حملات هوایی و نارنجک ها

9000 اسرائیلی باید شهرک هایشان را ترک می کردند. اردوی اسرائیل بخش بزرگی از ساختمان های این شهرک ها را تخریب کرد. دولت در بیت المقدس به جبران خسارت لازم تعهد کرد.

همزمان با این که اسرائیلی ها در راه بازگشت از خط ساحلل مدیترانه بودند، نارنجک ها و راکت های تندروان فلسطینی همچنان مناطق اسرائیلی را هدف قرار می دادند. به این ترتیب اردوی اسرائیل دست به انجام حملات هوایی زد.

از سال 2005 به بعد چهار بار این جنگ دوامدار شدت یافت. در سال 2014 بیش از 2000 فلسطینی و 73 اسرائیلی در جریان جنگ کشته شدند. هزاران خانه و بخش بزرگی از زیربناها در نوار غزه در نتیجه بمباران اسرائیل ویران گردیدند.

اگرچه اسرائیل مرزها را به شدت کنترول می کند، اما سازمان حماس موفق شد که ذخیره گاه های اسلحه اش را تقویت کند. در ضمن راکت های حماس حتی می تواند شهر پر جمعیت تل ابیب اسرائیل را هم هدف قرار دهد.

هنگ کنگ در شرق میانه

در اسرائیل حالا بیشتر چنین ارزیابی می شود که خروج آن زمان اسرائیل از نوار غزه یک اشتباه بود. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر فعلی اسرائیل، که در آن زمان به خاطر تظاهرات علیه طرح شارون از مقام وزارت مالیه برکنار شده بود، بارها بر این مسأله تأکید کرده است.

همچنان اسحاق هرتسوگ، رهبر اپوزیسیون هم خروج اسرائیل از نوار غزه را "مسلماً یک اشتباه" می خواند. او می گوید: "ما در این تصور خود اشتباه کردیم که با خروج از غزه، این منطقه هانگ کانگ شرق میانه خواهد شد".

یک همه پرسی از سوی مرکز مطالعات استراتیژیک "بگین سادات" نشان داده است که 63 درصد از تصمیم های آن زمان اشتباه بوده اند. شموئل اون، پژوهشگر انستیتوت ملی برای مطالعات امنیتی یا "آی.ان.اس.اس" در تل ابیب در گزارش اش در مورد خروج از نوار غزه و پیامدهایش توضیح می دهد: "فاصله بین امیدها و نتایج بسیار بزرگ است". او همچنان مشکلات زیادی را برای این خروج می بیند: "این کمکی به حماس برای قدرت گرفتن در نوار غزه بود؛ برای یک افزایش قاچاق اسلحه؛ برای افزایش ترور و خشونت های دوامدار ناشی از آن".

برای 1.8 میلیون فلسطینی هم در این منطقه دلیلی به خوشبینی به انکشاف مثبت اوضاع وجود ندارد. فقر، بیکاری و ناامیدی بر زندگی انسان هایی سایه افکنده که بین گروه های مسلح فلسطینی و اردوی اسرائیل گیر مانده اند.

ادامه کنترول از سوی اسرائیل

ده سال پس از خروج اسرائیل از نوار غزه هنوز هم شهرک سازی های اسرائیل بحث برانگیز است. همواره این موضوع مطرح است که آیا واقعا اشغال مناطق فلسطینی به وسیله این خروج پایان یافته است؟

رادشی سورانی، وکیل در مرکز فلسطینی حقوق بشر واقع در شهر غزه به روزنامه واشنگتن پست گفت که اشغال در هر صورت همچنان ادامه دارد. به خاطر این گفته اش او می تواند به ارزیابی سازمان ملل متحد تکیه کند.

دلیل این است که اسرائیل هنوز هم بر بخش های گسترده زندگی در منطقه کنترول مؤثر دارد، زیرا لاز جمله این بخش ها را تنطیم می کند. اسرائیل محدودیت های زیادی را بر رفت و آمد و تجارت کالاها وضع کرده است. وضعیت در مرز نوار غزه با مصر برای فلسطینی ها چشم انداز خوبی ندارد، چرا که دولت قاهره هم اصولا موضعی علیه حماس دارد. اسرائیل تسیف، فرمانده پیشین بخش اسرائیلی نوار غزه به واشنگتن پست گفته است: "طبیعیست که اسرائیل نوار غزه را بیش از این در تصرف خودش ندارد؛ به هرحال نه بیشتر از مصری ها."

وقتی شارون در آن زمان سربازان اسرائیلی و شهرک های یهودی نشین را به پشت مرز برد، اسرائیل به تنهایی عمل کرد. هیچ توافقی با تشکیلات خودگردان فلسینی صورت نگرفته بود. آیا در صورتی که خروج و تسلیمدهی قدرت باابتکار عمل مشترکانه همراه می بود، همه چیز طوری دیگری می بود؟

خشونت های دوامدار به هر حال بر تصامیم برای یک خروج ممکن از شهرک های غرب اردن نیز تاثیر بدی گذاشت. شموئل اون کارشناس امنیتی می گوید خروج از یک منطقه اشغال شده فقط با توافق سیاسی ممکن است. این فرمانده بازنشسته اردو می افزاید در صورتی که چنین کاری دوباره صورت گیرد، باید شهرک ها دست نخورده تحویل داده شوند، نه اینکه ویران گردند.