جشن پیروزی بدون قدرت پیروز؟

بارک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده امریکا، دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا و انگلا مرکل صدراعظم آلمان جشن بزرگ رسم گذشت نظامی روسیه را در نهم ماه می در مسکو تحریم کرده اند. ویلادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه نیز قبل از این از اشتراک در مراسم یادبود از هفتادمین سالروز آزادی کمپ "آوشویتس" در بیست و هفتم ماه جنوری سال جاری خودداری کرد.

پوتین به این خاطر از پولند ناراحت است که این کشور گفته است کمپ آشویتس در اصل توسط نیروهای اوکرایینی آزاد شد و به جای مسکو باید مراسم یادبود از آزادی این کمپ در لندن و یا نیویارک برگزار شود. در ماه اپریل نیز پولند به گروهی از موترسایکل سواران حامی پوتین در حالی اجازه عبور از این کشور را نداد که قصد داشتند ورود نیروهای ارتش سرخ شوروی سابق را در سال 1945 به برلین تصویر سازی کنند.

در هفتادمین سالروز پایان جنگ جهانی دوم میان متحدان سابق که برنده این جنگ محسوب می شوند، مشکلات زیادی وجود دارد. بحران اوکرایین که پای غرب و روسیه را نیز به وسط کشانده مهمترین مشکلی است که در حال حاضر میان شان وجود دارد.

قدرت نمایی تاریخی

پوتین بدون شک می فهمید که سران کشورهای غربی که با الحاق کریمیا به روسیه مخالفت داشتند در جشن بزرگ نظامی این کشور به تاریخ نهم ماه می شرکت نخواهند کرد. ظاهراً برنامه او همین بوده است.

کتلین سمیت، از بخش خدمات خارجی دانشگاه جورج تاون در این رابطه می گوید: «رئیس جمهور پوتین در جریان مراسم جشن پیروزی از شرکت نکردن مقامات غربی استفاده می کند تا عقاید ضد غربی را تقویت کند.» او اضافه می کند: «خاطره روسیه در جنگ جهانی دوم بسیار مغلق است. اگرچه در رخصتی های پیش رو از پیروزی روسیه تجلیل می شود، روس ها همچنان از منزوی شدن شان از غرب در دهه 1930 و تخلف آلمان از قرارداد عدم تجاوز نیز یادبود خواهند کرد.»

پوتین می خواهد به این ترتیب مردمش را متقاعد کند که غرب هنوز هم علیه روسیه قرار داد. او می خواهد با اشاره به سیاست "ملی گرایی افراطی" پترو پروشنکو در اوکرایین، وانمود کند که روسیه هنوز هم در برابر فاشیزم ایستاده است.

قربانیان و قهرمانان

ایریکی باهوفسکی، کارشناس در مرکز جهانی استونیا برای مطالعات دفاعی در مصاحبه ای با دویچه وله گفت که شرکت نکردن مقامات غربی در مراسم یادبود از ختم جنگ در روسیه، این موقعیت را فراهم می کند که از آنان به شدت انتقاد شود: «موضوع این است شمار زیادی از رهبران غربی شرکت کردن در مراسم نهم ماه می را رد کرده اند و این رهبران روسیه را وسوسه می کند که آنها را، مخصوصا دولت های حوزه بالتیک را به پناه دادن به نئونازی ها متهم کنند.»

به گفته اسمیت تلاش های روسیه شاید به خاطر این است که روس ها عواقب تصرف کریمیا را پذیرفته اند. وی به این باور است که پوتین می خواهد با برجسته ساختن جنگ جهانی دوم به مردمش این احساس را بدهد که بیشتر به "یکجا شدن روس ها" فکر کنند.

سمیت همچنان می گوید که پوتین می خواهد با تازه کردن یادواره های جنگ جهانی دوم به مردمش بگوید که آنها قربانی تحریم های غرب شده اند و به این ترتیب حمایت مردمی را برای حکومتش حلب کند.

اما همزمان کارشناسان می گویند که این کار پوتین می تواند به ضررش هم تمام شود. آنها استدلال می کنند که دیده نشدن سران غربی در این مراسم ممکن است خاطره های اتحاد جماهیر شوروی را در ذهن مردم تازه کند و آنها را به همکاری بیشتر با غرب ترغیب نماید.

به هر حال یک چیز روشن است که تاکنون هم شمار مشخصی از اشتراک کنندگان در مراسم مسکو در دسترس نیست. شمار زیادی از کشورها گفته اند که در این مراسم شرکت نمی کنند و در بعداً به روسیه سفر خواهند کرد.

اگر چه سران برخی از حامیان نظامی روسیه اعلام کرده اند که در این مراسم شرکت می کنند، اما رهبران برخی از کشورهای نزدیک به کرملین نیز گفته اند که یا نماینده های شان را به مراسم می فرستند و یا هم نمی توانند اشتراک کنند. در این جمه کوریای شمالی یکی از این کشورها می باشد که کیم جون اونگ، رهبرش بنابر گزارش های اولیه در این مراسم شرکت نخواهد کرد.

روسیه با این هم بالای برخی از کشورهای دیگر حساب باز کرده است که هندوستان، افریقای جنوبی و چین را شامل می شود. روسیه در جریان جنگ جهانی دوم با امریکا، بریتانیا و فرانسه در جنگ علیه آلمان هم پیمان بود. انگلا مرکل صدراعظم آلمان اعلام کرده است که به تاریخ نهم نه، بلکه به تاریخ دهم ماه می به مسکو سفر خواهد کرد.