توافقنامه صلح امریکا و طالبان و نگرانی های پناهجویان افغان

گروهی ۴۰ نفره از مهاجران افغان به تازگی به یونان رسیده بودند که دوباره به ترکیه اخراج شدند. آنها پس از شنیدن شایعات باز شدن مرزها از ترکیه به سوی اتحادیه اروپا حرکت کرده و خودشان را به یونان رساندند. محمد حسین یکی از این پناهجویان به دویچه وله گفت: «ما دو روز و یک شب در جزیره ای از یونان بودیم. اما به محض ورود با نیروهای مرزی یونان برخوردیم و بازداشت شدیم. آنها همه چیزمان به شمول اسناد، پول و موبایل های مان را گرفتند و ما را اخراج کردند».

این گروه از مهاجران ادعا می کند که حالا در یک ساختمان متروکه در مرز ترکیه و یونان و در شرایطی ناگوار به سر می برد. محمد حسین می افزاید: «حتی نمی توانیم دوباره برگردیم، چراکه دیگر اسناد نداریم و پولیس ترکیه از بازگشت مان به داخل شهر مانع می شود».

این جوان افغان از این وضع خسته شده و می خواهد به افغانستان برگردد، اما چون هیچ سند هویتی در دست ندارد، امکان برگشتن برایش دشوار است. از از امضای توافقنامه صلح میان امریکا و طالبان و آنچه این گروه "عفو عمومی دشمنانش" یاد می کند، خرسند است و به آینده کشورش امیدوار شده است.

اما عبدالکریم نادری از ولایت کندز هم که با خانم و چهار کودکش در این گروه می باشد، می گوید به هر قیمتی شده باید خودش را به اتحادیه اروپا رسانده و حفاظت به دست آورد: «مشکل من طالبان نیستند. مشکل من ملیشه های مسلح طرفدار دولت هستند که به مردم ظلم می کنند. آنها هفت عضو خانواده ام را کشته اند و حکومت از آنان حمایت می کند».

این مرد ادعا می کند که یکی از فرماندهان محلی موسوم به "اربکی ها" وی را تهدید به مرگ کرده است. سازمان های حقوق بشری بارها این گروه های مسلح که تحت فرمان وزارت های دفاع و داخله افغانستان عمل می کنند را به "نقض شدید حقوق بشر" متهم کرده اند. حتی حکومت افغانستان نیز در مواردی فرماندهان این گروه ها را به خاطر قتل غیرنظامیان بازداشت کرده است.

زهرا یکی از زنانی که در این گروه اخراج شده مهاجران از یونان می باشد، با گریه و زاری می گوید ما از جامعه جهانی خواهان حفاظت و رسیدگی به اوضاع مان هستیم: «من فرزندانم را به خاطر فقر و بدبختی از افغانستان بیرون کردم. به خاطر ناآرامی ها بین نیروهای دولتی، خارجی ها و ملیشه های تروریست؛ اما حالا فرزندانم را در مردابی بدتر از افغانستان انداختم». این بانو نگران است که کشورهای اروپایی در پی امضای توافقنامه آوردن صلح به افغانستان میان امریکا و طالبان، آوارگان افغان را دیگر مستحق حفاظت ندانند: «این توافقنامه بین امریکا و طالبان است و برای مردم افغانستان فایده ای ندارد. آنها از همان اول هم افغان ها را می کشتند و حالا هم همین کار را می کنند».

به تازگی گروه طالبان اعلام کرده است که به آتش بس نسبی را با نیروهای افغان ختم کرده و برآنان دوباره حمله می کنند. تنها شب سه شنبه چندین پوسته و پایگاه نیروهای امنیتی افغان هدف حمله قرار گرفته اند.

توافقنامه امریکا و طالبان باید به مذاکرات بین الافغانی انجامد که احتمالا دهم ماه مارچ آغاز می شود، اما به خاطر بحران سیاسی در افغانستان، هنوز اجاعی کلی در این زمینه وجود ندارد. طالبان نیز حکومت را به رسمیت نمی شناسد و آن را طرف مذاکره اش نه، بلکه یکی از طرف های مذاکره می داند. طالبان با گروه های ملیشه و جهادی نیز در این کشور درگیر است.

این توافقنامه از سویی نیز پناهندگان افغان را در کشورهای اروپایی نگران ساخته است. بسیاری از پناهجویان سابق در مصاحبه های پناهندگی شان به خاطر اختلاف با طالبان یا کار کردن با خارجی ها قبول شده اند.

اصیل یکی از این پناهندگان در آلمان که دو سال قبل قبولی حقوق بشری گرفته، نگران است که اقامتش در این کشور تمدید نشود: «من هر روز به این فکر می کنم که اگر اداره اتباع خارجی به من بگوید که حالا کشورتان صلح شده و باید برگردی، چه باید بکنم. من همه چیزم را در افغانستان از دست داده ام». اما تاکنون چنین بحثی در حکومت فدرال آلمان مطرح نیست؛ هرچند آلمان پناهجویان رد شده را اخراج می کند و ادعا دارد زون های امنی در افغانستان وجود دارند.

همزمان با این نگرانی ها، پس از آنکه رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اتحادیه اروپا را به باز کردن مرزهایش به سوی اروپا تهدید کرد، بیش از ۱۰ هزار مهاجر به مرزهای یونان و بلغاریا با ترکیه یورش برده اند که بخشی از آنها افغان ها می باشند.

یکی از دلایلی که مهاجران افغان می خواهند هرچه زودتر از ترکیه بیرون شوند این است که شامل کمک های توافقنامه اتحادیه اروپا و ترکیه نمی شوند و رسیدگی چندانی به آنان نمی شود. محمد حسین می گوید: «ما نه کمک اجتماعی دریافت می کنیم، نه بیمه درمانی داریم و نه هم خانه ای برای زندگی کردن. حتی فرزندان مهاجران افغان اجازه تعلیم و آموزش ندارند». براساس توافقنامه مهاجرت، ترکیه موظف است این خدمات را با شش میلیارد یورویی که دریافت می کند، فراهم سازد، اما بیشتر پناهجویان سوریایی در محراق توجه قرار دارند.

میلیون ها افغان در حال حاضر در سراسر جهان پناهجو و پناهنده هستند، کسانی که محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان ادعا می کند ممکن است با آمدن صلح به کشورشان برگردند. تاکنون مشخص نیست که مذاکرات بین الافغانی صلح واقعا آغاز خواهد شد و نتیجه ای در پی خواهد داشت یا خیر.