تنزل ارزش روبل روسی و پیامدهای آن

بانک مرکزی روسیه در همین شب سه شنبه گذشته تلاش کرد از سقوط ارزش روبل جلوگیری کند. این بانک نرخ سود را یکباره از 10،5 درصد به 17 درصد بلند برد. بانک مرکزی روسیه گفته است که به این ترتیب قرار است "کاهش شدید ارزش" واحد پولی روبل محدود ساخته شود. اِلویرا نبیولینا رئیس بانک مرکزی روسیه روز سه شنبه به رسانۀ "روسیه 24" گفت: «بانک مرکزی در این رابطه برای یک اقدام همآهنگ با کاخ کرملین آماده است». این بانک در هفتۀ گذشته نیز از جمله با بلند بردن نرخ بهره برای جلوگیری از سقوط بیشتر ارزش روبل تلاش کرده بود.

اما این تلاش ها تا حال سودی نداشته است. برای اولین بار بهای روبل به حدی پایین رفته است که 80 روبل در برابر یک دالر امریکایی و 100 روبل در برابر یک یورو تبادله می شود. واحد پولی روبل از آغاز سال روان تا کنون جمعاً تقریباً 60 درصد ارزش خود را از دست داده است. دلیل این سقوط اولتر از همه کاهش روز افزون بهای نفت و همچنان تعزیرات غرب علیه روسیه در رابطه با بحران اوکرایین است. با کاهش ارزش روبل نرخ کالا ها برای مصرف کنندگان روسی به شدت بلند رفته است.

خاطرۀ سال بحرانی 1998

به اساس گزارش خبررسانی رویترز تحلیلگران از یک سراسیمگی سخن گفته اند. الینا افاناسیوا از یک مرکز تجارتی به نام "فوریکس کلب" در مسکو به رویترز گفته است: «شایعاتی وجود دارد که گویا این کشور بازهم به وضعیت بحرانی سال 1998 سقوط خواهد کرد».

در سال 1998 فرار بزرگ سرمایه از روسیه یک بحران عمیق اقتصادی در این کشور را سبب شد که در آن ارزش روبل به شدت کاهش یافت. در آن زمان روسیه با دریافت قرضه های چند میلیاردی از بانک جهانی و صندوق بین المللی پول توانست بحران را مهار سازد.

یک سقوط در چشمرس نیست

هنس هینینگ شرویدر کارشناس امور اروپای شرقی در دانشگاه آزاد برلین پایتخت آلمان در مصاحبه ای با دویچه وله گفت:«روسیه سقوط نمی کند. این کشور با مشکلات بزرگی روبرو است که بخش اعظم مردم آنجا در سال آینده نیز آنرا احساس خواهند کرد. اما این نمی تواند دلیلی برای لغو تعزیرات باشد بدون اینکه رهبری روسیه با یک سازش توافق کند و واضح سازد که برای سهمگیری در یک نظام صلح اروپایی آماده است. این مسأله بسیار پر اهمیت است».

به گفتۀ هینینگ تشدید تعزیرات علیه روسیه در ماه جولای واقعاً بیشتر از آنچه انتظار می رفت تأثیر گذاشته اند و از جمله سبب خودداری از سرمایه گذاری ها در آن کشور شده است.

اما فولکر هیلمایر تحلیلگر ارشد بانک ایالتی بریمن آلمان، با وجود کاهش شدید ارزش روبل، وضعیت اقتصادی روسیه را هنوز مثبت ارزیابی میکند. او در صحبتی با دویچه وله گفت:«وضعیت روسیه با بحران تقریباً 15 سال پیش غیر قابل مقایسه است، زیرا این کشور اکنون در موقف کاملاً دیگری قرار دارد. روسیه سومین کشور بزرگ در داشتن بیشترین ذخایر ارزی در جهان است، که ذخایر آن بر 420 میلیارد دالر بالغ می شود. این درحالی است که ایالات متحدۀ امریکا تنها 120 میلیارد دالر و حوزۀ پولی یورو 220 میلیارد دالر ذخیره دارند. افزون بر آن روسیه دارای یک بودجۀ مازاد مثبت 1،5 درصد در سال روان است، در حالی که این بودجه در آلمان صفر و در ایالات متحدۀ امریکا منفی 5،5 درصد بازدهی اقتصادی است. قرضه های دولتی روسیه تنها 13 درصد است، در حالیکه این رقم در آلمان به 77 درصد و در ایالات متحدۀ امریکا به 108 درصد در مقایسه با بازدهی اقتصادی است».

فولکر هیلمایر افزود که با درک این مسایل روسیه در حال حاضر هنوز در وضعیت بسیار خوبی قرار دارد. بخشی از مردم روسیه با تجاربی که از سقوط ارزش واحد پولی در گذشته دارند، در برابر سقوط بهای روبل واکنش نشان دادند. آنها ذخیره های نقدی شان را با سرعت برای خرید وسایل برقی، موبل و حتی موتر به مصرف می رسانند، پیش از اینکه ارزش روبل بیشتر از این کاهش یابد.