تبصره: صلح با طالبان غرب را در وضعیت دشوار قرار می‌دهد

طالبان یک مرد و خانم جوان را به جرم فرار از منزل شلاق زدند؛ یک مرد دیگر به جرم ارتکاب زنا در محکمه صحرایی سنگسار شد؛ ۳۵ تن در سه حمله جداگانه در کابل و دیگر ولایات افغانستان کشته شدند؛ ده ها افغان از یک موتر سرویس گروگان گرفته شدند - همه این واقعات ناگوار و بیرحمانه تنها در هفته گذشته به وقوع پیوستند.

اما تنها هفته گذشته چنین نبود، بلکه خشنونت به مشخصه گذشته نزدیک کشور جنگ زده افغانستان تبدیل شده است. از همین جهت است که از آغاز سال ۲۰۱۸ بدینسو ۱۸۰۰۰ افغان از خانه‌های خود بیجا شده اند - یعنی هر روز به طور اوسط ۳۸۰ افغان برای فرار از جنگ مجبور به ترک خانه‌های خود می‌شوند.

با در نظرداشت این واقعیت خونین، در گذشته هیچ کس نخواسته است این موضع رئیس جمهور اشرف غنی را که تا به حال طالبان را تروریست خطاب می‌کرد، رد کند. تا به حال رئیس جمهور افغانستان تنها به آن عده شورشیان پیشنهاد گفتگوهای صلح می کرد که آماده بودند سلاح‌های خود را به زمین بگذارند. اما به نظر می‌رسد که رئیس جمهور غنی در کنفرانس روز چهارشنبه در کابل، موقف اش را با گفتن این که می‌خواهد با طالبان بدون قید و شرط وارد مذاکره شود و طالبان را به عنوان یک حزب سیاسی بپذیرد، تغییر داده است. رئیس جمهور همچنان دورنمای رهایی زندانیان طالب را مطرح کرد و حتی اشاره کرد که «تعدیل» در قانون اساسی افغانستان دیگر دور از امکان نمی‌باشد.

این تغییر ۱۸۰ درجه ای از موقف قبلی اما تنها در نگاه اول تعجب آور است.

طالبان و حکومت افغانستان هر دو در ماه های اخیر تحت فشارهای خیلی زیاد بوده اند. نیروهای امنیتی افغانستان با وجود حمایت قوی نظامی‌، به خصوص از جانب ایالات متحده امریکا، به صورت متداوم کنترول مناطق بیشتری را در مقابل طالبان از دست می‌دهند.

طالبان اما هراس از دست دادن حمایت پاکستان را دارند، چون ایالات متحده فشارهای خود بر این کشور را افزایش داده است تا در مقابل شورشیانی که از خاک پاکستان فعالیت می‌کنند دست به اقدام بزند.

بیشتر بخوانید:

واکنش طالبان به پیشنهادات اشرف غنی برای صلح

غنی: اگر طالبان به مذاکره حاضر شوند، به عنوان حزب سیاسی به رسمیت می‌شناسیم

واشنگتن همچنان می‌خواهد که پاکستان به شکل آشکار از جنگجویانی که گفته می شود تحت حمایت این کشور قرار دارند، فاصله بگیرد و حمایت خود از این شورشیان را قطع کند. حالا چنین به نظر می‌رسد که هیچ یک از این دو جناح قادر به پیروزی کامل در جنگ نمی‌باشد. همین موضوع برای صلح فرصت ایجاد کرده است.

طالبان درک کرده اند که کلید حل این وضعیت در دست ایالات متحده امریکا است. این گروه از همین خاطر نمی‌خواهد با حکومت کابل پشت میز مذاکره بنشیند و تأکید دارد که تنها با واشنگتن گفتگو می‌کند. اما چون امریکایی‌ها افغان‌ها را نیز شامل این گفتگوها خواهند ساخت، پس تنها کمی وقت نیاز است تا دو جناح جنگ افغانستان با هم وارد گفتگو شوند.

مارکوس پوتسل نماینده ویژه آلمان برای افغانستان و سفیر سابق این کشور در کابل حتی پیشنهاد برگزاری کنفرانس سوم بن در آلمان را کرده است. کنفرانس‌های قبلی افغانستان در شهر بن آلمان در سال‌های ۲۰۰۱ و ۲۰۱۱ برگزار شده بود.

از همین جهت امکان به میان آمدن یک توافق صلح وجود دارد. اما آیا جامعه جهانی آماده پرداخت قیمت چنین یک توافقنامه صلح می‌باشد؟

اگر طالبان بعد از توافق صلح در نظام افغانستان نقش مهم بازی کنند‌، پس کشورهای غربی مجبور خواهند شد که شمار زیادی از اهدافی را که برای انکشاف اجتماعی، اقتصادی و سیاسی افغانستان تعیین کرده بود، از نظر بیندازد.

بیرحمی‌های که قبلا به آنها اشارت شد، باید به همه واضع بسازد که برداشت طالبان از یک جامعه عادلانه چیست. این که فکر شود طالبان امروزی از طالبانی که قبل از حملات یازدهم سپتمبر در افغانستان حاکمیت داشتند متفاوت هستند، جز یک خیال باطل چیزی بیش نیست. این حقیقت جهان لیبرال را با یک وضعیت خیلی دشوار مواجه می‌سازد.

حکومت های کشورهای اروپایی، ملل متحد و سازمان های خیریه بین المللی چگونه قادر خواهند بود که به رای دهندگان و تمویل کنندگان خود این موضوع را توجیه کنند که کمک‌های انکشافی باید به افغانستانی که طالبان در آن شریک قانونی حکومت می‌باشند، ادامه بیابند.

توجیه ادامه تعهد نظامی سخت تر از این خواهد بود. این در حالیست که حتی بعد از توافق احتمالی صلح با طالبان، افغانستان برای مبارزه با خطر ایجاد شده توسط گروه «دولت اسلامی» یا داعش همچنان به کمک‌های نظامی بین المللی ضرورت خواهد داشت. از همین رو یک توافق صلح با طالبان بیش از آن که پاسخی به مشکلات باشد، سوال‌های دیگری را خلق می‌کند.