بیکاری؛ مشکل بزرگ شهروندان افغانستان

کارفرمایان در اطراف چهارراهی ها بر جمعیت کارگران خیره می شوند. آنها معمولاً دنبال یک یا چند کارگر محدود برای کارهای کوچک ساختمانی هستند. پیش از این که یک کارفرما ایستاد شود، چندین کارمند در اطراف موتر او تجمع می کنند و با یک دیگر به مجادله می پردازند تا یکی از چند کارمند محدودی باشند که با به دست آوردن مبلغی پول به خانه بر می گردند.

براساس گزارش سالانه سازمان بین المللی کار، با وجود مصرف بیلیون ها دالر کمک های بین المللی در افغانستان در 12 ساله گذشته، حدود 12 میلیون تن، یا هشت تن از هر ده فردی که به سن کار رسیده اند، کارگران غیرحرفه یی روزمره هستند.

براساس این گزارش، در مناطق روستایی افغانستان فرصت های کاری موقتی، فصلی و اغلباً غیرقانونی است. دهقانان و کشت کنندگان کوکنار از بزرگ ترین کارفرمایان هستند که ده ها هزار کار کوتاه مدت ایجاد می کنند.

اما مزد کار تقریباً در همه مناطق افغانستان ناچیز است. براساس آمار بانک جهانی، افغان هایی که صاحب یک کار پاره وقت یا تمام وقت هستند، به صورت متوسط سالانه 410 دالر امریکایی (حدود 23000 افغانی) درآمد دارند.

زندگی با قرض

میر افغان، یک کارگر روزمزد هر صبح در یکی از چهارراهی کابل در صف ایستاده می شود. او می گوید 13 روز است که نتوانسته کاری پیدا کند و 1260 دالر (حدود 70 هزار افغانی) قرضدار است. او می افزاید که همسایگان اش به او کمک می کنند و مواد غذایی را به قرض از دکانداران محله اش می خرد. اخیراً او 500 افغانی از یکی از همسایه هایش قرض گرفت تا برای یکی از شش فرزندش دوا بخرد.

میر افغان در خانه ای در حاشیه شهر کابل زندگی می کند. خانم اش صبرگل وقتی در مورد غذای فامیل صحبت می کند، به گریه می افتد. او کودک صغیر و بی تاب خود را در بغل می گیرد و می گوید نمی تواند برای فرزندان اش حداقل یک وقت در روز غذای کافی تهیه کند. به ندرت اتفاق می افتد که خانواده میر افغان بتواند یک وقت غذایی گوشت صرف کند.

سازمان بین المللی کار در گزارش سال گذشته خود آمار ترسناکی را نشر کرد که براساس آن، حدود نیم افغان ها غذای کافی برای خوردن ندارند، 18 درصد کودکان زیر هجده سال کار می کنند، و 82 درصد همه افغان ها بی سواد اند.

بسیاری کسب و کارها در دفاتر دولتی ثبت نشده اند و به این دلیل، مالیه نمی پردازند. به این ترتیب، حکومت افغانستان که با فساد در درون نهادهای خود دست و گریبان است، به شدت به کمک های بین المللی و بازار سیاه وابسته است.

ده سال قبل سازمان بین المللی کار هشدار داده بود که اگر کاریابی با تضمین درآمد مشخص یک عنصر کلیدی پروژه های بازسازی افغانستان نباشد، این کشور به ثبات درازمدت نخواهد رسید. اما سازمان های کمک دهنده به فعالیت هایی که شغل ایجاد کند بی میل بوده اند و بخش خصوصی با وجود سرمایه گذاری چشمگیر در بخش مخابرات، راکد مانده است. بسیاری افغان های سرمایه دار تلاش می کنند پول شان را در کشورهای دیگر سرمایه گذاری کنند.

به گزارش سازمان بین المللی کار، حالا بسیاری افغان ها نمی توانند کار دایمی پیدا کنند و بدتر از آن، همزمان به کاهش کمک های بین المللی پیش از خروج نیروهای ناتو، کارهای موقتی نیز کاهش یافته است.

بیکاری مشکل بزرگ افغانها

گریم سمیت، تحلیلگر مسایل افغانستان در گروه بین المللی بحران در بروکسل می گوید که مشکل بیکاری درافغانستان جدی است: «کارگران عادی به شدت به بازسازی، باربری و دیگر بخش هایی وابسته اند که به خاطر حضور نیروهای خارجی و پروژه های کمکی رونق یافته بود، و این فرصت ها احتمالاً با خروج سربازان و کم شدن بودجه این ماموریت، کاهش خواهد یافت. این می تواند تاثیر منفی بر ثبات و امنیت داشته باشد».

معروف قادری، رییس اتحادیه کارگران افغانستان می گوید که یک کارگر روزمزد احتمالاً هفته دو یا سه روز می تواند کار پیدا کند. آنها غالباً از بانک، خانواده ها و دوستان شان قرضدار می باشند.

میر افغان برای این که بتواند قرضداری هایش را بپردازد، پسر کلان اش محمد را از مکتب کشیده است تا در کارگاه قالین بافی کار کند. اما محمد 19 ساله می گوید تلاش می کند شبانه به درس های خود ادامه دهد: «نمی خواهم که بیل زندگی من باشد. می خواهم مکتب را به پایان برسانم و به دانشگاه دولتی بروم اقتصاد بخوانم».

دانشجویان کارگر

شماری از دانشجویان نیز صبح در کنار میرافغان در چوک کوته سنگی کابل جمع می شوند تا بتوانند کاری پیدا کنند. وحید الله، دانشجوی 22 ساله می گوید که پول کافی ندارد تا برای کلاس درس نیمه وقت خود بپردازد و نگران است که نتواند درس اش را به پایان برساند. او حوالی ساعت چهار و نیم صبح از خواب می خیزد، بایسکل خود را سوار می شود و به چوک کوته سنگی می رود تا کاری پیدا کند.

وحید الله فساد گسترده را عامل اقتصاد ضعیف می خواند: «خارجی ها اینجا می آیند که برای خود شان شغل ایجاد کنند، اما در زندگی افغان ها تغییری رونما نشده است. فکر می کنم افغانستان در مسیری بسیار بد در حرکت است. هیچ کسی برای حل مشکلات مردم فقیر کاری انجام نمی دهد».

خواجه تمیم یک رنگمال است که شش سال می شود هر صبح در چوک کوته سنگی می آید، می گوید وضعیت کاریابی بدتر شده است. او با بیان این که مردم از آینده نگران اند، می گوید که حمله انتحاری، بیکاری و گروه های جنایتکار شایعه سر زبان بسیاری افغان هاست.