بررسی موثریت توافقنامه مهاجرت اتحادیه اروپا و ترکیه در ۵ سال
۱۳۹۹ اسفند ۲۷, چهارشنبه
چرا ترکیه در بخش مهاجرت و پناهندگی برای اتحادیه اروپا مهم است؟
در حال حاضر ترکیه میزبان ۳.۷ میلیون پناهجوی سوریایی است که از این کشور جنگ زده فرار کرده اند. از سال ۲۰۱۵ به این طرف، پناهجویان و مهاجران بیشتری تلاش می‌کنند که سفر خود را به کشورهای غرب اروپا ادامه بدهند. در سال ۲۰۱۵ حدود ۸۵۶ هزار نفر با عبور از مسیر آبی خود را از ترکیه به یونان رساندند. شمار اغلب این پناهجویان و مهاجران به سفرشان به سوی آلمان ادامه دادند.
توافقنامه سال ۲۰۱۶ روی کدام موارد تاکید می‌کند؟
در ماه مارچ سال ۲۰۱۶ ترکیه و اتحادیه اروپا روی همکاری مشترک توافق کردند. انقره متعهد شد، همه پناهجویانی را که از طریق ترکیه وارد جزایر یونان می‌شوند و پرونده پناهجویی شان در این کشور رد می‌شود دوباره می‌پذیرد. ترکیه همچنان توافق کرد که در برابر قاچاقبران انسان نیز مبارزه می‌کند.
اتحادیه اروپا هم تعهد کرد که روی لغو ویزا برای شهروندان ترکیه و پیوستن این کشور به اتحادیه اروپا، مذاکرات را تسریع می‌کند. افزون بر این، بروکسل توافق کرد که شش میلیارد یورو را به هدف رسیدگی به وضعیت پناهجویان سوریایی در ترکیه به انقره کمک می‌کند.
آیا این توافقنامه موثر بوده است؟
بله، رقم پناهجویان تازه وارد به یونان به گونه چشمگیر کاهش یافته است. در سال های ۲۰۱۷ تا ۲۰۲۰، به گونه میانگین حدود ۹۶ درصد پناهجویان کمتری با عبور از دریای اژه وارد یونان شده اند.
انقره چه تعداد از پناهجویان را دوباره از یونان پذیرفته است؟
بر بنیاد معلومات کمیسیون اتحادیه اروپا، از ماه مارچ سال ۲۰۱۶ به این طرف، در مجموع ۲۱۴۰ پناهجو به ترکیه پس فرستاده شده اند. با این حال، انقره در تابستان سال گذشته روند بازگشت پناهجویان را به حالت تعلیق درآورد. حکومت ترکیه مدعی شد که اتحادیه اروپا به توافقات خود در این توافقنامه عمل نکرده است.
آیا اتحادیه اروپا به وعده های خود عمل کرده است؟
در بخش آزادی ویزا برای شهروندان ترکیه، پیشرفتی صورت نگرفته، چون ترکیه نمی‌خواهد که قانون ضد تروریسم خود را تغییر بدهد. هرچند اتحادیه اروپا، مذاکرات روی چگونگی الحاق ترکیه به این اتحادیه را گسترش داد اما کودتای نافرجام ماه جولای ۲۰۱۶، وضعیت را در ترکیه تغییر داد. به دلیل اقدامات گسترده حکومت ترکیه در برابر مخالفانش، اتحادیه اروپا در گام نخست مانع گسترش مذاکرات در مورد الحاق ترکیه گردید و سپس این تلاش ها کاملاً متوقف گردیدند.
آیا شش میلیارد یورو برای رسیدگی به پناهجویان سوریایی تحویل داده شد؟
کمیسیون اتحادیه اروپا می‌گوید که تا هنوز ۴.۱ میلیارد این مبلغ به ترکیه تسلیم داده شده است. تسلیم دادن مبلغ باقی مانده این پول تعهد شده نیز برنامه ریزی شده است.
طبق اظهارات بروکسل، پرداخت این مبلغ برای پروژه هایی که بیشتر آنها از طریق سازمان های کمک کننده بین المللی انجام می شوند، تا سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ برنامه ریزی شده است.
آیا اتحادیه اروپا، بسته مالی دیگر را برای ترکیه در نظر می‌گیرد؟
ترکیه برای رسیدگی به وضعیت پناهجویان سوریایی در این کشور، خواستار کمک های ملی بیشتر دیگر شده است. سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در ماه دسمبر سال روان، از آمادگی برای حمایت مالی از پناهجویان سوریایی خبر دادند. اما از برنامه مشخصی در این مورد چیزی نگفتند. با این حال، اتحادیه اروپا در سال گذشته اعلام کرد که مبلغ ۵۳۵ میلیون یورو را در نظر گرفته است تا روی برنامه های مشخص در سال ۲۰۲۱ هزینه کنند.
ترکیه چه می‌خواهد؟
رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه خواستار امضای یک توافقنامه "جدید" و تمدید توافقنامه سال ۲۰۱۶ با اتحادیه اروپا است. اردوغان از اتحادیه اروپا همچنان خواسته است که برای بازگشت پناهجویان سوریایی به کشورشان، حمایت مالی و لوژستیکی نماید. ترکیه همچنان می‌خواهد که بروکسل برای رسیدگی به حدود نیم میلیون پناهجو و مهاجری که از کشورهای دیگر به ترکیه آمده اند نیز همکاری کند.
اتحادیه اروپا چه می‌گوید؟
جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روی "تمدید" توافقنامه با ترکیه در هفته جاری چراغ سبز نشان داد. اما کشورهای عضو اتحادیه اروپا علاقه چندانی در مورد تمدید توافقنامه سال ۲۰۱۶ نشان نداده اند. بسیاری ها، برنامه ترکیه برای اسکان دهی مجدد پناهجویان سوریایی در شمال کشورشان را به دیده شک می‌نگرند. با این همه، قرار است سران کشورهای عضو اتحادیه اروپا در جریان نشست شان که در اخیر ماه مارچ امسال برگزار می‌شود، روی برنامه های بعدی به توافق برسند.
aj-af (AFP)