مهاجرانی که با اعتیاد به وطن برمی‌گردند
۱۳۹۴ تیر ۲۳, سه‌شنبه
این مهاجران به دلیل شرایط طاقت فرسای کاری در ایران خسته و مانده به نظر می‌رسند و بعضی دیگر نشانه‌های اعتیاد به هیرویین را دارند که در جریان اقامت در ایران به آن معتاد شده اند.
این کارگران مهاجر بعد از ماه‌ها و یا سال‌ها اقامت در ایران، زیر نظارت دقیق مقام‌های گمرک هر دو کشور از دشت خشک و بادی اسلام قلعه عبور کرده و به شهر هرات در غرب افغانستان می‌رسند.
هر روز میان 1000 تا 1500 مهاجر غیرقانونی افغان که اکثراً مردان جوان هستند به کشورشان بر می‌گردند. برخی از این مهاجران به صورت داوطلبانه راه کشورشان را می‌گیرند و حدود یک سوم آن‌ها از ایران اخراج می‌گردند.
مهاجرت افغان‌ها به ایران از دهه 1980 در زمان هجوم نیروهای شوروی سابق به افغانستان آغاز شد و تا امروز ادامه دارد. ایران همسایه افغانستان، از آن زمان تا حالا میزبان میلیون‌ها مهاجر افغان بوده است.
بعد از سقوط رژیم طالبان در اواخر 2001 میلادی مهاجرت افغان‌ها به ایران کمرنگ شده و برعکس، میلیون‌ها مهاجر افغان به صورت داوطلبانه به کشور خود بازگشت کردند.
در سال‌های اخیر به ویژه حدود 1.7 میلیون مهاجر غیرقانونی افغان در ایران در فضای سرکوب کننده‌ای زندگی می‌کنند. حدود 840 هزار مهاجر دیگر افغان در ایران به صورت قانونی زندگی می‌کنند.
حکومت ایران راجع به انتقاد گروه‌های حقوق بشری در مورد اخراج مهاجران غیرقانونی افغان در سال‌های اخیر سکوت کرده است.
شهر هرات در 120 کیلومتری مرز اسلام قلعه، محل بازگشت بسیاری از این مهاجران است. اما مقام‌ها دیده اند که برخی از بازگشت کنندگان از ایران به مواد مخدری معتاد شده اند که اولین بار در ایران مصرف کرده اند.
طنز قضیه در این است که بخش اعظم مواد مخدری که در ایران مصرف می‌شود از افغانستان وارد این کشور می‌گردد. افغانستان حدود 85 درصد تریاک جهان را تولید می‌کند که هیرویین نیز از آن تولید می‌شود.
به گزارش اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد، در سال گذشته به دلیل افزایش شورشگری طالبان و همچنین کمبود کنترول حکومتی، تولید تریاک در افغانستان هفت درصد افزایش یافته است.
قسمت زیاد مواد مخدر تولید شده در افغانستان از طریق ایران به دیگر مناطق جهان قاچاق می‌شود، کشوری که تاجران و استفاده کنندگان مواد مخدر به سادگی می‌توانند این مواد را دریافت کنند.
محمد چغوک 50 ساله در مرکز تداوی معتادان در هرات به خبرگزاری فرانس پرس گفته است که تا دو سال پیش در شهر مشهد ایران زندگی می‌کرد. او افزوده است که در مشهد چوپانی می‌کرد و کارفرما به عوض مزد به او تریاک می‌داد. او ادامه داد: «من تقریباً 34 سال معتاد بوده ام.»
محمدرضا ستانکزی، یکی از مسئولان اداره مبارزه با جرایم و مواد مخدر سازمان ملل متحد در افغانستان می‌گوید تحقیقات ابتدایی تایید می‌کند که "بسیاری افغان‌های معتاد برای نخستین بار در خارج از کشور مواد مخدر استفاده کرده اند."
دکتر سیف الله پردیس، رئیس کلینیک ترک اعتیاد در هرات می‌گوید: «در بسیاری موارد، کارفرمایان به این افراد مواد مخدر می‌دهند و می‌گویند اگر این مواد را استفاده کنی بهتر کار می‌کنی و پول بیشتر به دست می‌آوری.»
اکبر انوری، افغان 28 ساله متولد ایران یکی از کسانی است که در این کشور به مواد مخدر معتاد شده و سپس اخراج گردیده است: «خانواده من در ایران زندگی می‌کند و من هیچ تماسی با آن‌ها ندارم.» او می‌گوید پیش از این که خانواده‌اش را ببیند، می‌خواهد اعتیاد به مواد مخدر را ترک کند.
در شهر هرات همین که تاریکی شامگاه همه جا را فرا می‌گیرد، ده‌ها فرد معتاد به هیرویین در پارک‌های شهر سرگردان این طرف و آن طرف می‌گردند. برخی از آن‌ها که جایی برای ماندن و پولی برای گذران روزگار ندارند، به عنوان افراد متخلف بازداشت شده و سر از زندان در می‌آورند. از جمع 3100 زندانی در محبس شهر هرات 430 تن آن‌ها معتاد به مواد مخدر اند.
کمتر از نصف زندانیان معتاد به مواد مخدر در یک کلینیک کوچک داخل زندان تحت تداوی قرار دارند. محمد نعیم 23 ساله یکی از آن‌ها به یاد می‌آورد که چگونه همراه با رفقای خود "در ایران به دام مواد مخدر افتادند". او می‌گوید: «کار بسیار شاقه بود و من مواد مخدر می‌گرفتم تا در صدر کارگران باشم. من با گرفتن مواد مخدر آرام بوده و شدیدتر کار می‌کردم.»
براساس آمار رسمی، سالانه 500 تن مواد مخدر در ایران به مصرف می‌رسد. عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر داخله ایران به خبرگزاری ایسنا گفته است که دلیل این امر "موقعیت ایران در مسیر تزانزیت" مواد مخدر از افغانستان است.
حکومت ایران می‌گوید که از جمعت 78 میلیونی‌اش 1.3 میلیون نفر به مواد مخدر معتاد اند. وزیر داخله ایران گفت که این روند رو به افزایش است و حدوداً هر روز 70 تن به مواد مخدر معتاد می‌شوند.
در افغانستان شمار معتادان به مواد مخدر در یک دهه گذشته دو برابر شده و به حدود سه میلیون نفر رسیده که 10 درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهد. افزایش معتادان به مواد مخدر زنگ خطر را به صدا درآورده و اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان گفته است: «این مشکل بزرگی برای ماست، چونکه یک فرد معتاد به مواد مخدر به سادگی می‌تواند به شورشگر تبدیل شود.»