امتحان زبان آلمانی؛ مانع پیوستن زن و شوهرها

آصفه وایندلمایر در تلاش بود که به زودی ممکن نزد شوهرش به مونشن آلمان برود. او بعد از ازدواج مجبور بود مدتی از شوهرش جدا زندگی کند، زیرا زبان آلمانی یاد نداشت و به این دلیل نمی توانست ویزای آلمان را بگیرد.

براساس قانون اقامت آلمان که در ماه آگست 2007 تصویب شد، برای درخواست به هم پیوستن زن و شوهر در آلمان، آشنایی ابتدایی با زبان آلمانی ضروری است. آصفه وایندلمایر فقط چند کلمه آلمانی می دانست. او در بخش مدیریت پروژه های یک شرکت بزرگ آلمانی در تهران کار می کند. آصفه در کنار فارسی، زبان مادری اش، به زبان های عربی و انگلیسی نیز صحبت می کند. شوهر آلمانی تبارش با او در جریان کار آشنا شده بود.

با وجود این، برای آصفه شرایط فراهم بود تا به زودی ممکن زبان آلمانی را بیاموزد. او یک زن جوان 26 ساله است، تحصیلات خوب دارد و در آموختن زبان خارجی تجربه کسب کرده است. با وجود این، یاد گرفتن زبان آلمانی آن چنان که از وی تقاضا می شد، کار ساده ای نبود. او در صحبتی با دویچه وله گفت: «من تمام وقت کار می کردم و غالباً می بایست سفرهای کاری داشته باشیم. بنابراین برایم ممکن نبود که برعلاوه این همه کار به طور منظم به کورس زبان آلمانی بروم».

آموزش از طریق آنلاین و تلویزیون

خانم وایندلمایر کوشید به ابتکار خود پس از وقت کاری اش به تنهایی زبان آلمانی بیاموزد. او تلویزیون های آلمانی زبان را تماشا می نمود و از کورس های آنلاین زبانی آلمانی دویچه وله استفاده می کرد. درست پس از سه ماه آمادگی او خواست امتحان زبان را بگذراند. آصفه وایندلمایر می گوید: «من بسیار اضطراب داشتم و زیر فشار بودم، زیرا می دانستم این تنها شانسی است که می توانم بالاخره با شوهرم یکجا زندگی کنم». البته امتحان به خوبی گذشت. سرانجام او توانست سند مورد ضرورت را به دست آورد و با شوهرش در آلمان زندگی کند.

تخطی از حقوق اروپایی

از نگاه کمیسیون اتحادیه اروپا، الزامی بودن سپری کردن امتحان زبان برای به دست آوردن اجازه اقامت، تخطی از حقوق اروپایی است. بنابراین در ماه می سال روان علیه آلمان به دلیل تخطی از قرارداد اتحادیه اروپا اقامه دعوی شد. در قدم اول آلمان این امکان را دارد تا در این زمینه موضعگیری نماید.

مشکل اصلی در تفیسر قرارداد اتحادیه اروپا است. براساس قواعد اتحادیه اروپا، کشورهای عضو این امکان را دارند تا از اعضای خانواده که می خواهند به یک دیگر بپیوندند، "اقدام هایی برای ادغام اجتماعی" را تقاضا کنند. حکومت جمهوری فدرالی آلمان دقیقاً به همین نکته اشاره می کند و آموختن زبان را مساله کلیدی در ادغام اجتماعی می بیند.

کورس زبان در همه جا میسر نیست

خانم سوینیا گرهارد، حقوق دان در اتحادیه خانواده ها و همسران دو ملیتی در فرانکفورت، با این مشکل آشنایی دارد و درک می کند که این الزامیت آشنایی با زبان برای بسیاری از زن و شوهرها معضله ایجاد می کند. این اتحادیه امتحان زبان آلمانی پیش از آمدن به آلمان را نادرست می داند. گرهارد می گوید: «در بسیاری کشورها اصلاً امکان رفتن به یک کورس آلمانی وجود ندارد». از سوی دیگر، در برخی کشورها مردم به برق و انترنت دسترسی ندارند تا زبان آلمانی را از طریق کورس های آنلاین یاد بگیرند. برخی دیگر حتا پیش شرط های لازم برای آموزش آنلاین مانند دانش استفاده از کمپیوتر را ندارند.

خانم گرهارد به این نظر است که به عوض امتحان زبان آلمانی پیش از ورود به آلمان، باید پیشکش کورس های زبان آلمانی در داخل این کشور الزامی شود. به نظر وی، چنین کورس هایی موثرتر بوده و استفاده از آن به طور قابل ملاحظه ای آسانتر است. البته چنین برنامه هایی در آلمان زیر نام "کورس ادغام اجتماعی" وجود دارد، اما به مثابه قدم دوم بوده و پس از سپری نمودن امتحان زبان در کشور زادگاه می باشد.

کلاوس توماس فریک، مدیر بخش پیوستن زوجین در گویته انستیتوت می گوید قاعده یادگیری زبان آلمانی برای گرفتن اجازه اقامت در این کشور، از سال 2007 به این سو تقاضا برای کورس های آلمانی را بسیار افزایش داده است: «ما به صورت فوری با وظایف اضافی ای رو به رو شدیم که قبلا نداشتیم. رسیدگی به این متقاضیان جدید یک چالش بزرگ بود. همچنان در ارتباط با روش های آموزشی نیز این چالش وجود داشت».

میزان متفاوت موفقیت

موفقیت اخذ این امتحان لازمی از یک کشور تا کشور دیگر متفاوت است. در حالی که در سال 2012 در کشورهایی مانند بنگله دیش، کوزوو، پاکستان و یا حبشه بیش از نصف شرکت کنندگان در این امتحان موفق نشدند، در افریقای جنوبی، کرواتسیا، اوکرایین و یا روسیه 80 در صد اشتراک کنندگان موفق شدند.

هرچند فریک اعتراف می نماید که در بسیاری مناطق جهان دسترسی به چنین کورس هایی دشوار است، با آنهم او در اساس فراگیری زبان آلمانی را پیش از سفر کردن به این کشور عاقلانه می داند.

سرانجام محکمه اروپایی در مورد قانونی بودن این کورس های آلمانی تصمیم خواهد گرفت. اما این تصمیم محکمه برای آصفه وایندلمایر اهمیتی ندارد. او قبلاً یک گام بلند برداشته است و نه تنها در کنار شوهرش در آلمان رسید، بلکه در این کشور برای خود کار نیز پیدا کرده است.