تغییرات گسترده در ساختار طالبان پیش از مذاکره با حکومت کابل

خبرگزاری اسوشیتدپرس به نقل از مسئولان عالی رتبه این گروه نوشته که ملا محمد یعقوب، پسر ۳۰ ساله ملا محمد عمر بنیانگذار و رهبر متوفی تحریک طالبان به عنوان رئیس "جبهه نظامی متحد جدید" گماشته شده است؛ کسی که می خواهد با شهرت پدرش سازش ناپذیری را به میدان جنگ آورد.

   سران طالبان به این خبرگزاری گفته اند که اضافه شدن چهار عضو شورای رهبری این گروه به تیم مذاکره کننده ۲۰ نفری شان نیز قابل توجه است. به گفته آنان چندین شخص قدرتمند نیز به این تیم اضافه شده اند.

این یکی از مهمترین تغییرات در گروه طالبان به منظور برگزاری مذاکرات صلح بین الافغانی است که انتظار می رود به دادن جنگ طولانی در افغانستان پایان بدهد.

آنها گفته اند که این تغییر کاربردی، تحت نظارت ملا هیبت الله آخونزاده، رهبر فعلی طالبان ایجاد شده تا کنترولش بر قدرت نظامی و سیاسی این گروه بیشتر گردد. این مسئولان طالبان به شرط ناشناس ماندن شان این اطلاعات را ارائه کرده اند؛ زیرا اجازه ندارند در مورد مسائل داخلی طالبان صحبت کنند.

تلاش برای گرفتن برگ برنده

تحلیلگران می گویند که تغییرات می تواند خبر خوبی برای مذاکرات صلح به رهبری سیاسی افغانستان باشد و نشانه ای از جدی گرفتن مرحله دوم روند صلح توسط طالبان باشد؛ مهمترین مرحله توافقنامه صلح واشنگتن با شورشیان که در ماه فبروری امضا شد.

اندرو وایلر، معاون بخش آسیا در موسسه صلح امریکا مستقر در واشنگتن گفت: «به نظر می رسد این یک پیشرفت مثبت است؛ زیرا طالبان هیاتی ایجاد کرده اند که کهنه کارتر و گسترده تر از گذشته اند؛ کاری که برای آغاز مرحله نخست مذاکرات لازم است و ممکن دقیق باشد.» وی اضافه کرد: «باید نیمه پر پیاله را دیده و چنین تعبیر کنیم که این گروه در حال برنامه ریزی برای مشارک در بحث هایی جدی است و به همین خاطر هیاتی تقویت شده ساخته است».

پس از یک و نیم سال مذاکره، ایالات متحده امریکا بالاخره در ۲۹ ماه فبروری با شورشیان طالبان "توافقنامه آوردن صلح به افغانستان" را امضا کرد؛ چیزی که بهترین فرصت برای صلح در افغانستان در چهار دهه اخیر خوانده شد. این توافقنامه نقشه راه خروج سربازان امریکایی و متحدانش از افغانستان را نیز تعیین کرده و به عنوان کلید پایان دادن به طولانی ترین جنگ تاریخ معاصر ایالات متحده امریکا دانسته می شود.

مرتبط:  غنی: شورشگری طالبان دلیل باقی ماندن نیروهای خارجی است

قرار بود مذکرات بین الافغانی در ماه مارچ آغاز شود، اما تکمیل نشدن شرایط، از جمله تبادله پنج هزار زندانی طالبان با یک هزار اسیر حکومتی و بحران کرونا این روند را به عقب انداخت. پس از چهار و نیم ماه از امضای توافقنامه، روز دوشنبه بالاخره زلمی خلیلزاد، مذاکره کننده ارشد و فرستاده ویژه امریکا برای صلح افغانستان در تویترش نوشت: «با بسته شدن پنج پایگاه و کاهش سربازان امریکایی از ۱۲ هزار به هشت هزار و ۶۰۰ تن، یک نقطه عطف مهم در اجرای توافقنامه ایالات متحده با طالبان به میان آمد.»

همزمان با اینکه شورشیان حملات شان را به نیروهای امنیتی افغانستان شدت بخشیده اند، خلیلزاد این گروه را در رعایت مفاد توافقنامه صادق خواند و گفت آنها به نیروهای امریکایی و ناتو حمله نکردند: «هیچ امریکایی جان خود را در افغانستان به دلیل خشونت طالبان از دست نداده است. روابط در منطقه بهبود یافته است.»

از زمان انتصاب ملا محمدیعقوب در ماه می، طالبان فعالیت های نظامی شان را علیه نیروهای دولتی افغانستان افزایش داده اند. این می رساند که شبه نظامیان این گروه تحت امر این فرمانده جوان شان در تلاش گرفتن دست بالا در مذاکرات سیاسی هستند.

مرتبط:  توافقنامه صلح با طالبان؛ خداحافظی با دموکراسی در افغانستان؟

دانیل مارکی، استاد ارشد تحقیقات در دانشکده دانشگاه جان هاپکینز گفت: «دلایل زیادی برای طالبان به منظور فشار وارد کردن می بینم؛ شاید به عنوان یک تاکتیک مذاکره این کار را بکنند، اما به همان اندازه به عنوان ابزاری برای آزمایش حدود امریکاست». این استاد مطالعات بین المللی پیشرفته افزود: «تاکنون حکومت ترامپ به هر قیمتی به دنبال خروج از افغانستان است. چرا واکنش به خشونت را افزایش نمی دهیم تا ببینیم چه پیروزی های بیشتری می توان کسب کرد؟»

با کمال تعجب، امیرخان متقی یکی از رهبران ارشد طالبان در نتیجه این تغییر و تحول کنار زده شده و از میز مذاکره دور ساخته شده است. این عضو طالبان یکی از رهبران نزدیک به پاکستان بود و حذف وی می تواند نفوذ اسلام آباد را در مذاکرات محدود ساخته و موضع حکومت کابل را تقویت کرده و تاثیرگذاری اش را بیشتر نماید.

اختلافات داخلی طالبان

براساس گزارش های داخلی طالبان، انتصاب فرزند ملا محمد عمر به عنوان فرمانده شاخه نظامی این گروه، به دلیل اینکه قبلا توسط معاون این گروه مشوره نشده بود، باعث ایجاد اختلاف نظرها و شکاف در رهبری این گروه گردید. اعضای این گروه گفته اند که ملا محمدیعقوب پس از آن با شورای رهبری ملاقات کرده و نظر برخی مخالفانش را جلب کرد.

مایکل کوگلمن، معاون برنامه آسیا در مرکز ویلسون مستقر در واشنگتن، در این مورد گفت: «به نظر می رسد انتصاب یعقوب، حداقل تا حدودی، تلاش ملا آخوندزاده برای کنترول نظارت بر عملیات های جنگی این گروه در یک لحظه مهم، آماده سازی گروه برای مذاکرات احتمالی صلح با دولت افغانستان و تقویت موضع شورشیان در مذاکرات باشد.»

در هفته های اخیر، امید به آغاز مذاکرات در ماه جولای بیشتر شده و حتی به نظر می رسد که طالبان و حکومت افغانستان اختلافات شان در مورد تکمیل نشدن آزادی زندانیان را نیز به منظور آغاز مذاکرات صلح کنار گذاشته اند. سازمان ملل متحد انتظار دارد که مذاکرات بین الافغانی صلح در جریان ماه جاری آغاز گردد.

دست کم ۱۲ کشور به شمول آلمان برای میزبانی مذاکرات پیشنهاد داده اند، اما مقامات طالبان و حکومت افغانستان می گویند احتمالاً دور اول در دوحه، پایتخت قطر برگزار می شود؛ جایی که طالبان یک دفتر سیاسی دارند.

مرتبط:  آلمان برای میزبانی مذاکرات بین الافغانی صلح اعلام آمادگی کرد

تیم مذاکره کننده تازه تقویت شده طالبان شامل عبدالحکیم، رئیس عدلیه فعلی طالبان و مولوی ثاقب وزیر عدلیه رژیم سابق طالبان است که از محرمان آخوندزاده به شمار می روند.

طبق توافقنامه ایالات متحده و طالبان، این گروه که در زمان حاکمیتش بر افغانستان به اسامه بن لادن رهبر سازمان تروریستی القاعده پناه داده بود، قول داده که دیگر میزبان هیچ گروه تروریستی بین المللی نباشد. آنها همچنین تضمین می کنند که افغانستان در آینده به عنوان مکانی برای راه اندازی حملات علیه امریکا مورد استفاده قرار نمی گیرد. زلمی  خلیلزاد در تویتی که این هفته نشر کرده، گفت: «پیشرفت بیشتری در زمینه مبارزه با تروریسم لازم است.» اما وی توضیحاتی بیشتری در این زمینه نداده است.

این هفته مایک پمپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا در مورد اختلافات در کاخ سفید درباره گزارش مبنی بر پرداخت پول از سوی روسیه به شبه نظامیان طالبان، به منظور کشتن نیروهای امریکایی صحبت کرد: «ردپاهای روسیه آنجا (افغانستان) وجود دارد. سیستم های تسلیحاتی روسی در آنجا وجود دارد. ما به همتایان روسی روشن كردیم كه باید برای دستیابی به افغانستان مستقل تر، باثبات تر و صلح آمیز با هم همکاری كنیم.»

گزارش ها می رسانند که دونالد ترامپ رئیس جمهور ایالات متحده امریکا این گزارش را در ماه فبروری و قبل از امضای توافقنامه با طالبان دریافت کرده بود، اما به آن واکنشی نشان نداد. ترامپ همواره این گزارش ها را رد کرده و رقابت انتخاباتی می خواند. برخی از سیاستمداران اپوزسیون ایالات متحده امریکا ترامپ را متهم می کنند که به هر قیمتی می خواهد نیروهای امریکایی را از افغانستان بیرون بکشد و برگ برنده انتخابات را در دست بگیرد.

Rsh/Nka (AP)