افغانستان بعد از طالبان، شروعی جدید از شهر بن آلمان

به تاریخ 27 نوامبر 2001 میلادی چهار گروه افغانی برای گفتگو در مورد آینده افغانستان در نشستی زیر عنوان "گفتگوی ملل متحد در مورد افغانستان" در هوتل پترزبورگ شهر بن آلمان جمع شدند. چهار گروه افغانی (گروه روم به نمایندگی از محمد ظاهر، شاه سابق افغانستان، ایتلاف شمال، گروه قبرس و گروه پیشاور) بعد از چند روز گفتگو به تاریخ پنجم دسمبر روی تشکیل اداره موقت زیر ریاست حامد کرزی توافق کردند.

هرچند آلمان در این کنفرانس صرفاً میزبان بود، اما تحولات بعدی در افغانستان با "پروسه بن" گره خورد. این کنفرانس در واقع سنگ‌بنای حمایت آلمان از افغانستان پساطالبان را گذاشت و گرهارد شرویدر صدراعظم سابق و یوشکافیشر وزیر خارجه آن زمان آلمان در پای توافقنامه تشکیل اداره انتقالی امضا کردند.

حمایت سیاسی

بعد از سقوط طالبان، دعوت به کنفرانس پترزبورگ در واقع شروع حمایت سیاسی آلمان از روند جدید در افغانستان بود. در سال 2004 کنفرانسی در ارتباط به افغانستان در شهر برلین آلمان برگزار شد که در آن، جامعه بین المللی به حمایت طولانی مدت خود از افغانستان تاکید کرد. جامعه جهانی در ختم این کنفرانس در "اعلامیه برلین" کمک 8.2 میلیارد دالری به افغانستان در میانه سال‌های 2004 تا 2006 را وعده داد.

در طول سال‌های بعد از سقوط طالبان، آلمان در کنار حضور نظامی از کمک‌دهندگان بزرگ بخش ملکی در افغانستان بوده است.

سرانجام آلمان ده سال بعد از کنفرانس پترزبورگ، به تاریخ پنجم دسمبر 2011 نشست بین‌المللی دیگری را در شهر بن برگزار کرد که به شکل سمبولیک، پایان مرحله ده ساله گذار در افغانستان را نشان می‌داد. در این کنفرانس تحت عنوان "از گذار به تحول" که نمایندگان حدود 100 کشور و سازمان بین‌المللی اشتراک داشتند، تعهد سپرده شد که بعد از خروج نیروهای جنگی در سال 2014 نیز افغانستان تنها گذاشته نمی‌شود.

آلمان و افغانستان در ماه می 2012 توافقنامه "همکاری‌های مشترک دوجانبه" را امضا کردند که مناسبات دوجانبه به ویژه در دهه تحول (2015 تا 2025) را تنظیم می‌کند. این توافقنامه نکات کلیدی همکاری در بخش‌های تامین دموکراسی، رعایت حقوق بشر، حاکمیت قانون، حکومت‌داری خوب و مبارزه با فساد اداری را شامل می‌شود.

بزرگ‌ترین ماموریت نظامی خارجی

به دنبال فیصله شورای امنیت سازمان ملل متحد، نیروهای امریکایی داخل افغانستان شده بودند و بریتانیای کبیر و فرانسه نیز به سادگی تصمیم به شمولیت در این ماموریت گرفتند. اما شمولیت نیروهای آلمانی در ماموریت افغانستان ابتدا مورد مناقشه قرار داشت.

سرانجام پارلمان فدرال آلمان به تاریخ 22 دسمبر 2001 ماموریت اردوی این کشور در افغانستان را در چهارچوب نیروهای بین‌المللی کمک به امنیت (آیساف) تصویب کرد. نخستین سربازان در اوایل جنوری 2002 به افغانستان رسیدند.

نیروهای آلمانی در افغانستان که در اوج ماموریت شمارشان به 5500 سرباز می‌رسید، در سال 2003 مسئولیت گروه بازسازی ولایتی (پی. آر. تی) در قندوز و سپس در ولایت‌های تخار و بدخشان را به عهده گرفتند. به این ترتیب این نیروها در بازسازی سهم گرفتند و در سال 2006 مسئولیت فرماندهی زون شمال که مقر آن در مزار شریف قرار داشت، به عهده نیروهای آلمانی واگذار شد.

این ماموریت که بزرگ‌ترین ماموریت نظامی خارجی اردوی آلمان بود، در ختم سال 2014 به پایان رسید و نیروهای این کشور با حدود 800 سرباز در ماموریت کنونی آموزشی "حمایت قاطع" نیز در افغانستان سهم دارند.

بخشی از ماموریت نیروهای آلمانی در افغانستان آموزش پولیس این کشور بود، تا این نیروها قادر گردند که بعد از 2014 تامین نظم را به تنهایی به عهده گیرند.

کمک‌های ملکی و بازسازی

آلمان از شروع روند جدید، از کمک‌دهنده‌های اصلی حکومت افغانستان بود. بخشی از این کمک‌ها توسط نیروهای آلمانی به برنامه های تیم بازسازی ولایتی اختصاص داده شده بود که در آن، براساس نیازمندی‌های مردم محل کارهای بازسازی پیش برده می‌شد.

به گفته وزارت خارجه آلمان، بازسازی ملکی افغانستان در مرکز توجه فعالیت‌های آلمان قرار دارد. حکومت فدرال آلمان از سال 2010 میلادی به بعد کمک‌های ملکی خود به افغانستان را به سالانه 430 میلیون یورو افزایش داد که تا سال 2016 ادامه می‌یابد. البته این کمک‌ها در کنفرانس توکیو در سال 2012 به اقدام‌های حکومت افغانستان در رابطه به ایجاد اصلاحات مشروط گردید.

به گزارش وزارت خارجه آلمان، آموزش پولیس، پروژه‌های باثبات‌سازی در حوزه فعالیت نیروهای آلمانی در شمال افغانستان مانند ایجاد شفاخانه، مکتب و میدان‌هوایی، ظرفیت سازی در ادارات حکومتی و قضایی، حمایت از حقوق بشر و همکاری در عرصه آموزش و تحصیلات‌عالی اولویت‌های کمک‌های آلمان را تشکیل می‌دهند.

در کنار وزارت خارجه، وزارت همکاری‌های اقتصادی و انکشافی آلمان نیز در کمک به افغانستان فعال است. وزارت همکاری‌های انکشافی آلمان در سال 2014 در مورد مبلغ کمک‌های آلمان به افغانستان گفته بود که «آلمان از سال 2002 به صورت مجموعی حدود دو میلیارد یورو در بخش همکاری‌های انکشافی در افغانستان اختصاص داده است». کمک‌های آلمان به ساحات آموزشی، تامین انرژی، توسعه پایدار اقتصادی، حکومت داری خوب و تامین آب متمرکز است.