افزایش شعارهای ضدغربی ملا امامان مساجد

عنایت الله بلیغ در دانشگاه کابل استاد است و روزهای جمعه در بزرگترین مسجد شهر کابل به موعظه میپردازد، جایی که او از جهاد علیه خارجیها به دلیل «بیحرمتی به اسلام» حمایت میکند.

بعد از این که ماه گذشته یک کشیش امریکایی نسخهای از قرآن را سوختاند، پیامهای ضدغربی نیز در افغانستان بلندتر شده است. این درک در میان بسیاری افغانها در حال افزایش است که همه خارجیها یک نوع اند: بیدینان.

بلیغ در مسجد حضرت علی به خبرگزاری رویترز گفت: «جامعه بینالمللی و حکومت امریکا در بزرگترین بیاحترامی به اسلام، مسوول هستند... من به همه شاگردانم میگویم که به جهاد علیه خارجیهایی بپردازند که به ارزشهای دینی ما بیاحترامی میکنند».

تظاهرات علیه سوزاندن قرآن در کابل به خشونت نیانجامید، اما شمار ملاهایی که در شهر پرجمعیت کابل شعارهای ضد امریکایی و ضدغربی سرمیدهند، کم نیست.

در شمال غرب کابل، حبیب الله عاصم به کسانی که در پای صحبتهایش گرد آمده اند، هشدار میدهد که هرگونه ارتباطی با غیرمسلمانان خطرناک است. او میگوید: «یهودیها و صلیبیها هرگز دوستانی برای اسلام نیستند، آنها غارتگران جامعه و فرهنگ ما هستند». این پیام او با شعارهای «الله اکبر» شنوندگاناش همراهی میشود.

این ملا در جریان موعظهاش ادامه میدهد: «آنهایی که میخواهند خارجیها اینجا باشند، مسلمانان بزدل هستند. زنان را از حجاب پوشیدن منع میکنند، مردان فیشن میکنند و با آن خودنمایی مینمایند، همه اینها به خاطر خارجیها است».

تاثیر و گسترش احساسات ضدغربی هفته گذشته زمانی بیشتر نمایان گردید که تظاهرکنندگان خشمگین بر دفتر ملل متحد در شهر مزار شریف حمله کرده و هفت تن از کارمندان خارجی آن را به قتل رساندند.

تظاهرکنندگان در آن روز ساعتها به موعظههای تند ملایانی چون عبدالرووف توانا گوش داده بودند. عبدالرووف توانا به نمازگزاران گفته بود، «ما باید انتقام سوختاندن قرآن را بگیریم».

تاثیر عمیق

در کشوری به شدت مذهبی که روزهای جمعه بیشتر مردم به نماز جماعت حاضر میشوند، پیامهایی که در موعظهها بیان میشوند تاثیرگذار اند. در صورت وجود برنامهای، این موعظهها میتواند تلاشهای موثر برای مبارزه با شورشگرانی باشد که در مدرسههای دینی و مسجدها آموزش دیده اند.

حکومت افغانستان البته بر بسیاری از این ملا امامان نفوذ دارد و به بسیاری آنها معاش میپردازد. برخی از این ملاامامان از مقامهای رسمی حکومت حامد کرزی هستند، مانند ملا توانا که عضو شورای علمای افغانستان است و وزارت حج و اوقاف نیز مشورتهایی به این ملا امامان میدهد.

اسرار الحق، معاون بخش امور دینی و مساجد (در وزارت حج و اوقاف) میگوید: «بعضی وقتها ملاها فراتر از چیزهایی که ما میخواهیم صحبت میکنند، اما منابعی نیست تا مسجدها را در کشور کنترول کنیم».

به گفته اسرار الحق، حدود 160 هزار مسجد در افغانستان وجود دارند که تنها سه هزار آنها در حکومت ثبت شده اند. به گفته او، دیگر مسجدها توسط مردم ساخته شده و ملا امامان آنها نیز توسط کشورهای همسایه حمایت میشوند.

اسرار الحق میافزاید: «ملاها مشکلات خود شان را دارند. اگر آنها علیه دولت سخن بگویند، توسط نیروهای امنیتی یا بازداشت میشوند یا مورد اذیت قرار میگیرند. اگر به حمایت از دولت سخن بگویند، توسط شورشیان کشته میشوند».

چنین به نظر میرسد که حامد کرزی، رییس جمهور افغانستان رغبتی به مواجهه با این ملاها را ندارد. همچنان بسیار مشکل است که موعظهها و شعارهایی را که در هزاران مسجد در سراسر افغانستان سرداده میشوند، کنترول کرد.

در مناطق روستایی و دورافتاده که طالبان بیشتر فعال هستند، موعظههای نماز جمعه بیشتر در حمایت از شورشیان است. خان محمد، یک متنفذ محلی در ولایت هلمند میگوید شورشیان به ملا امامان دستور میدهند که در نماز جمعه نیروهای ناتو را به عنوان «متجاوزان خارجی» و دولت افغانستان را به حیث «دست نشانده» تقبیح کنند.

رویترز/ عارف فرهمند

ویراستار: رسول رحیم