افزایش بیکاری و مهاجرت جوانان از افغانستان
۱۳۹۴ مهر ۸, چهارشنبه
بیکاری یگانه دلیل افغان‌ها برای مهاجرت به اروپا نیست. بلکه این معضل خود معلول ناامنی و جنگ است که زمینه اشتغال و زندگی آرام را از افغان‌ها گرفته و آن‌ها را مجبور کرده تا به فرار فکر کنند.
این روزها در هر محفلی سخن از رفتن به اروپا است. جوانان با وجودیکه می‌دانند این سفر چه خطرهایی دارد، اما این خطرها را برای رسیدن به زندگی آرام جدی نمی‌گیرند.
یونس جوان 18 ساله‌ای است که برای گرفتن پاسپورت از ولایت پکتیا به کابل آمده است. او در صنف نهم مکتب مصروف آموزش بوده، ولی به دلیل فقر و تنگدستی نتوانسته مکتب را ادامه دهد.
وقتی از او پرسیدم که به چه مقصدی مکتب را ترک کرده و به کابل آمده است، گفت: «می‌خواهم به خارج بروم.» یونس در کنار این که مکتب می‌رفت، می‌توانست کار کند ولی حالا او این شانس را ندارد: «من مکتب می‌رفتم اما مکتب را ترک کردم به خاطری که کار نیست.»
این جوان افغان می‌گوید در صورتی که در داخل افغانستان امنیت و کار باشد هرگز کشورش را ترک نخواهد کرد: «چرا به مملکت دیگر بروم و چرا کشور خودم را ترک کنم؟ وقتی که کار باشد دلیلی وجود ندارد. اما حالا اینجا هیچ چیزی نیست.»
اجمل جوان دیگری است که عزم سفر به اروپا را کرده است. او می‌گوید با گذشت هر روز وضعیت بدتر می‌شود و امیدی برای آینده وجود ندارد: «اگر بیکاری نباشد چرا مردم به کشورهای دیگر برود. همه به خاطری بیکاری می‌روند. سختی‌ها هر روز بیشتر می‌شود، دزدی زیاد است. گرسنگی زیاد است. مردم مجبورند که از این کشور بروند و خودرا به جایی برسانند.»
برنامه حکومت
به نظر می‌رسد مشکل بیکاری در افغانستان به این زودی‌ها حل شدنی نیست. گسترش فعالیت طالبان و افزایش ناامنی‌ها سبب شده تا سرمایه‌داران از این کشور فرار کنند.
حکومت افغانستان برای ایجاد اشتغال، به پروژه تاپی و برنامه‌های اقتصادی و ترانزیتی منطقه چشم دوخته است. اما این پروژه‌ها هنوز در سطح وعده باقی مانده و در عمل چیزی وجود ندارد.
محمد علی افتخاری، سخنگوی وزارت کار و امور اجتماعی در گفتگو با دویچه وله گفت در کوتاه مدت تلاش می‌شود تا زمینه کار برای جوانان افغان در کشورهای خلیج فراهم شود: «در نشست ریکا یک بار دیگر این کشورها تعهد سپردند که به وعده‌هایی که سپرده‌اند عمل کنند.»
هرچند این برنامه می‌تواند برای بخشی از نیروی کار افغانستان در کشورهای منطقه شغل ایجاد کند، اما در عمل کاری صورت نگرفته است.
کاهش کمک‌ها
کمک‌های میلیاردی جامعه جهانی برای افغانستان در واقع چرخ اصلی حکومت را در سیزده سال گذشته به حرکت می‌آورد. در این سال‌ها صدها موسسه خارجی به فعالیت آغاز کردند و هزاران شغل ایجاد نمودند، اما با خروج نیروهای خارجی و توقف فعالیت موسسات بین‌المللی هزاران افغان درآمدها و شغل شان را از دست دادند.
پول‌هایی که در افغانستان به مصرف رسید نتوانست زمینه اشتغال را فراهم کند. آگاهان بارها انتقاد کردند که کمک‌های جهان باید در عرصه‌های زیربنایی به مصرف برسد تا با قطع این کمک‌ها افغانستان دچار مشکل نشود.
وزارت کار می‌گوید توقف فعالیت موسسات و کاهش و یا قطع کمک‌ها یکی از دلایل اصلی افزایش بیکاری است. آقای افتخاری گفت: «با کم شدن کمک شدن کمک‌های جامعه جهانی در واقع فرصت‌های کاری هم از بین رفت.»
برنامه دیگر حکومت برای اشتغال‌زایی برنامه ملی کار است. رییس جمهور غنی در راس این برنامه قرار دارد و قرار است همه نهادهایی که کار ایجاد می‌کنند به صورت هماهنگ عمل کنند. اما این برنامه برای درازمدت طراحی شده و در کوتاه مدت امیدی برای اشتغال‌زایی در افغانستان وجود ندارد.