افریقای مرکزی انگیزۀ گسترش جنگ در منطقه؟

گزارش ها در مورد افزایش خشونت در افریقای مرکزی پایان نمی یابد. پس از چندین ماه درگیری های خونبار میان شورشیان مسلمان سیلیکا و ملیشه های مسیحی در جمهوری افریقای مرکزی، رئیس جمهور میشل جوتودیا از مقام اش استعفاء کرد و فردینا نگنده به عنوان رئیس جمهور موقت پایان بینظمی و هرج و مرج در کشور را وعده داد. با آنهم ناآرمی ها و قتل مردم در این کشور ادامه دارد. اکنون خطر آن می رود که دامنۀ آتش جنگ از مرزها گذشته و منطقه را فراگیرد.

از جمهوری دموکراتیک کانگو همسایۀ جمهوری افریقای مرکزی نیز اکنون خبرهای نگران کننده می رسد. عبدالله وفی معاون فرستادۀ خاص سازمان ملل متحد در مأموریت مأموریت سازمان ملل متحد برای ثبات در جمهوری دموکراتیک کانگو (مونوسکو) می گوید:"افراد ملکی به ما گزارش داده اند که در ایالت اوریونتال، در مرز با جمهوری افریقای مرکزی، جنگجویان سیلیکا جابجا شده اند. از این رو شمار زیاد مردم آنجا به سمت جنوب کانگو فرار کرده اند."

گفته می شود که افزون بر آن در ایالت اکواتور، که نیز با جمهوری افریقای مرکزی هم مرز است، نیروهای اردوی فرانسوا بوزیزه رئیس جمهور پیشین افریقای مرکزی مسقر شده اند. بوزیزه در ماه مارچ 2013 توسط شورشیان سیلیکا از مقام اش برانداخته شد.

بی ثباتی اوضاع در کانگو خطر بزرگی است که می تواند منجر به گسترش دامنۀ جنگ و خشونت ها شود. ندینه انزورگ کارشناس امور کانگو در انستیتوت مطالعات جهانی و منطقه یی در شهر هامبورگ آلمان می گوید:"شورشیان می توانند عقب نشینی کنند، دوباره نیرو بگیرند و از طریق کانال های منطقه یی اسلحۀ جدید به دست بیاورند. آنها می توانند تشکیلات خود را تجدید کنند تا برای جنگ نیرومند شوند. این یک خطر بزرگ برای توسعۀ بیشتر منازعه است، که سبب می شود راه حل این منازعه دشوارتر گردد. این یک عامل بسیار بزرگ در بی ثباتی سراسر منطقه است."

وسعت جمهوری دموکراتیک کانگو تقریباً برابر با اروپای غربی است. بسیاری از مناطق از کنترول حکومت و ملیشه ها خارج اند. ساختارهای زیربنایی این کشور بسیار ضعیف اند. بسیاری از جاده ها در هنگام باران غیر قابل رفت و آمد می گردند. در جنگل های وسیع و انبوه این کشور شمار زیادی از گروه های شورشی حاکمیت دارند، که برخی از آنها از کشورهای همسایه مثل روواندا، اوگندا و یا بروندی نیز اند. اکنون شورشیان جمهوری افریقای مرکزی هم به شمار آنها علاوه می گردند.

میانجیگری جانبدارانه در سودان جنوبی

در سودان جنوبی وضعیت وضاحت بیشتر دارد. ناآرمی ها تا حال از محدودۀ این کشور بیرون نرفته و مناطق مرزی با کانگو و جمهوری افریقای مرکزی مثل گذشته تحت کنترول حکومت سودان جنوبی قرار دارند. شورشی ها ساحۀ کافی برای عقب نشینی در داخل کشور دارند. بیشتر از همه افراد ملکی از ترس خشونت ها به کشورهای هم مرز مناطق درگیر جنگ، مثل سودان، اتوپیا و کینیا، فرار می کنند. با آنهم خطر گسترش خشونت ها در سودان جنوبی نیز وجود دارد. کشور همسایه اوگندا با اردوی خود وارد این کشور شده است. اوگندا رسماً نقش میانجیگرانه در معضلۀ سودان جنوبی دارد. اما این میانجیگری جانبدارانه است، زیرا یوری موسیوینی رئیس جمهور اوگندا از قبل اعلام کرده است که از سلوا کییر رئیس جمهور برحال سودان جنوبی پشتیبانی می کند. فلوریان دیهنه فرستادۀ بنیاد فریدریش ایبرت آلمان برای سودان می گوید:"اردوی اوگندا نه تنها نقش ناظر صلح را در پایتخت سودان جنوبی بازی می کند، بلکه در عملیات نظامی فعالانه سهم می گیرد. نقش میانجیگرانۀ اوگندا در این منازعه، آنگونه که تصور می شد، سودمند نیست."

به باور ندینه انزورگ در همچو وضعیتی مهار منازعه در سطح ملی کافی نیست، بلکه برای ازبین بردن خطر گسترش منازعات باید نماینده های سراسر منطقه دور یک میز گردهم آیند و یک راه حل دیپلوماتیک را جستجو کنند. ندینه به عنوان مثال از نشست سران کشورهای افریقایی در رابطه با منازعات مسلحانه در جمهوری افریقای مرکزی، که چند روز پیش در کشور چاد صورت گرفت، یاد کرد.

مأموریت ملل متحد در کانگو و مأموریت اتحادیۀ افریقا در جمهوری افریقای مرکزی نقش کلیدی در متوقف ساختن گسترش خشونت ها دارند. هرچند تا هنوز همکاری مستقیم میان این دو مأموریت وجود ندارد، با آنهم تبادل معلومات میان این دو مأموریت صورت می گیرد.