اعلامیه نهایی کنفرانس جهانی اقلیم؛ تمجید ها و نومیدی ها

در اجلاس ملل متحد در قبال تغییر اقلیم جهانی، که کنفرانس جهانی اقلیم نیز نامیده می شود، نمایندگان روی اعلامیه نهایی در مورد تشدید مبارزه با گرمایش زمین و همچنان مقررات برای عملی ساختن توافقنامه اقلیم پاریس به توافق رسیدند.

در این کنفرانس که تحت ریاست بریتانیا در شهر گلاسگو برگزار شده بود، برای اولین بار از همه کشور های جهان خواسته شد تا انصراف تدریجی از استفاده از زغال سنگ را آغاز کنند. در «پیمان اقلیم گلاسگو»، که حالا از سوی ۲۰۰ کشور به تصویب رسیده است، همچنان پایان دادن به تأمین مالی «غیر مؤثر» عرصه های نفت، گاز و زغال تقاضا شده است.

ریاست بریتانیایی این کنفرانس علاوه بر آن انصراف از موتور های درون سوز یا احتراق داخلی و توقف جنگل زدایی در جهان را شامل اجندای این کنفرانس ساخته بود.

مهمترین تصامیم در یک نگاه:

• تعهد به هدف ۱،۵ درجه و کاهش گازهای گلخانه یی:

«پیمان اقلیم گلاسگو»، در مقایسه با «پیمان اقلیم پاریس»، هدف محدود نگهداشتن گرمایش زمین به ۱،۵ درجه سانتیگرید را واضح تر بیان کرده است. در کنفرانس گلاسگو تعهدات انجام شده تا کنون ناکافی خوانده شده و از دولت ها خواسته شد تا اهداف اقلیمی خود برای سال ۲۰۳۰ میلادی را تا پایان سال آینده میلادی بهبود ببخشند.

در اعلامیه نهایی گلاسکو کاهش ۴۵ درصدی انتشار گازهای گلخانه یی در جهان تا سال ۲۰۳۰، در مقایسه با سال ۲۰۱۰ تقاضا گردیده است. اما در این اعلامیه، برخلاف آنچه بسیاری از کشور ها خواستار آن بودند، تولید کنندگان عمده گازهای گلخانه یی، یعنی کشور های صنعتی موسوم به «گروه ۲۰»، به صراحت مسئول خوانده نشده اند.

• انصراف از زغال:

برای اولین بار در سند نهایی یک کنفرانس اقلیم، از یک اقدام خاص به منظور حفاظت از اقلیم نام برده شده است. به این ترتیب از دولت ها خواسته شده است که از تولید برق مبتنی بر سوخت زغال سنگ به تدریج فاصله بگیرند و تأمین مالی «غیر مؤثر» سوخت های فسیلی را لغو کنند. اما این بخش در جریان کنفرانس توسط کشور های هند و چین تضعیف شد.

مرتبط:نشست اقلیم؛ «ما باید همین اکنون اقدام کنیم»

• امور مالی:

کشور های صنعتی تا حال به تعهد خود مبنی بر تأمین سالانه ۱۰۰ میلیارد دالر امریکایی برای حفظ اقلیم و انطباق آن در کشور های فقیر عمل نکرده اند. در سند نهایی کنفرانس گلاسگو از کشور های صنعتی خواسته شده است که این خلاء را پر کنند. پیشنهاد آلمان و کانادا، برای دستیابی به این هدف تا سال ۲۰۲۳، مورد تمجید قرار گرفت. در سند نهایی همچنان از نیازمندی برای حد اقل دو برابر ساختن بودجه برای اقدامات انطباقی تا سال ۲۰۲۵ نام برده شده است.

کشور های که به طور خاصی از تغییرات اقلیمی متأثر گردیده اند، همچنان خواستار دریافت یک بودجه جداگانه برای مقابله با خسارات ناشی از گرمایش زمین گردیدند. هرچند سند نهایی شامل یک درخواست کلی از دولت ها و موسسات مالی برای ارائه حمایت بیشتر است، اما در آن از یک چارچوب مستقل، مثلاً یک صندوق وجهی، نام برده نشده است. به این ترتیب تقاضای بسیاری از کشورهای فقیر برآورده نگردیده است. کشور های صنعتی مانند ایالات متحده امریکا بیم دارند که اگر پرداخت جبران خسارت ناشی از تغییرات اقلیمی را وعده بدهند، از نگاه حقوقی به آن مکلف خواهند شد.

• آیین نامه توافقنامه اقلیم پاریس:

در گلاسگو در مورد عملی ساختن فنی توافقنامه اقلیم پاریس نیز تصامیمی اتخاذ گردید. نمایندگان روی مقرراتی برای بازار فرامرزی کاربن توافق کردند. با این توافق به کشور های غنی امکان داده می شود که برای ارتقای حفاظت از اقلیم در خارج از کشور، تاییدیه یا گواهینامه رسمی برای انتشار گازهای گلخانه یی دریافت کنند. دولتی که چنین گواهینامه ای را صادر می‌کند، باید آن را به عنوان کاهش انتشار گاز های مضر برای خود نیز ثبت کند.

در گلاسکو علاوه بر آن تعهدات کشور ها برای گزارش دهی در مورد تلاش های شان در زمینه حفاظت از اقلیم، به گونه دقیق تر مشخص شد. همچنان توصیه شده است که اهداف اقلیمی کشورها باید مربوط به دوره های پنج ساله باشد.

مرتبط:درکنفرانس اقلیم بر نجات جنگل های زمین تأکید شد

• نزدیک شدن چین و ایالات متحده امریکا:

در کنفرانس گلاسگو دو تولیدکننده بزرگ گازهای گلخانه یی، چین و ایالات متحده امریکا، به طور غیرمنتظره تشدید همکاری های خود را اعلام کردند. این نزدیکی تا پایان کنفرانس یک امر بعید تلقی می شد، زیرا کشیدگی های جئوپولیتیکی روی روابط این دو کشور سایه افکنده است.

چین و ایالات متحده امریکا در یک اعلامیه مشترک اذعان داشتند که بین تعهدات قبلی برای کاهش کاربن دای اکساید و اهداف «پیمان اقلیم پاریس»، فاصله وجود دارد. این دو کشور تبادل نظر و همکاری های خود را، از جمله در زمینه گسترش انرژی های تجدیدپذیر، کاهش گاز متان، کاربن زدایی و حفاظت از جنگل ها، اعلام کردند.

• ابتکارات ریاست بریتانیایی کنفرانس جهانی اقلیم:

ریاست بریتانیایی کنفرانس جهانی اقلیم در گلاسگو، افزون بر مذاکرات منظم در دو هفته گذشته، ابتکارات زیادی را روی دست گرفته است که شماری از کشور ها، شرکت ها و نهاد ها به آن ملحق شده اند. ۱۹۰ کشور، منطقه و سازمان، از جمله اعلام کرده اند که تولید برق با استفاده از سوخت زغال سنگ را به تدریج متوقف خواهند کرد. حدود ۴۰ کشور می خواهند به تامین مالی سوخت های فسیلی در خارج از کشور پایان بدهند. بیشتر از ۱۱۰ کشور وعده دادند که تا سال ۲۰۳۰ از بین رفتن جنگل ها را، که یک معضله جهانی است، متوقف کنند. به همین ترتیب ۱۰۵ کشور تعهد کردند که در راستای کاهش ۳۰ درصدی انتشار گاز متان تا سال ۲۰۳۰ میلادی تلاش می کنند.

(epd) / si, nk