اعطای تابعیت ایران به مهاجران افغان به بهای "شهید شدن"

به گزارش خبرگزاری ایرنا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی در ۱۳ ثور (۲ می) با تصویب ماده‌ای به دولت روحانی اجازه داد به "همسران، فرزندان و والدین شهدای دارای تابعیت خارجی (غیرایرانی) که در هشت سال دفاع مقدس یا بعد از آن در راستای ماموریت‌های محوله از سوی مراجع ذی‌صلاح، به شهادت رسیده‌اند، حداکثر یک سال پس از تقاضای تابعیت، تابعیت ایرانی اعطا کند".

مصوبه مجلس ایران بیشتر شامل مهاجران افغان می‌شود که در ایران زندگی می‌کنند. برخی از این مهاجران افغان مقیم ایران در تماس با دویچه‌وله گفته‌اند که هدف از تصویب این قانون، تشویق مهاجران برای اعزام به جبهه‌های جنگ سوریه و مشارکت در جنگ داخلی این کشور به نیابت از ایران است.

به نوشته سایت خبرآنلاین، "آمارهای وزارت داخله و وزارت امور خارجه نشان می‌دهد در حال حاضر بیش از ۳ میلیون مهاجر افغان در ایران زندگی می‌کنند که بخش مهمی از آن‌ها (حدود دو میلیون نفر) مهاجران غیرقانونی هستند".

یک فعال امور پناهجویان افغان در ایران به دویچه‌وله می‌گوید، مصوبه پارلمان به حضور "لشکر فاطمیون" سپاه قدس در سوریه مربوط است. اعضای این لشکر افغان‌های مقیم ایران هستند و اخیرا تعداد کشته‌شدگان این لشکر افزایش یافته است.

این مهاجر افغان مقیم ایران تاکید می‌کند که پیش از این مجلس ایران در سال 1394 طرح مشابهی برای اعطای تابعیت ایرانی را پیشنهاد کرده بود که مورد تصویب قرار نگرفته بود، اما اکنون به دلیل افزایش کشته‌شدگان مهاجران افغان در سوریه، مجلس این ماده را به تصویب رسانده است.

اعتراض اعضای پارلمان افغانستان به ایران

عبیدالله خان بارکزی، نماینده پارلمان افغانستان به دویچه‌وله می‌گوید که پارلمان افغانستان تابه‌حال بارها به "اعزام مهاجران افغان به جنگ" اعتراض کرده است.

وی تاکید می‌کند: «اقدام کنونی ایران ضد حقوق بین‌الملل و حقوق بشر است. چون‌که از وضعیت افغانستان سوءاستفاده می‌کند و به بهانه‌ی دادن امکانات و اعطاء تابعیت، شهروندان ما را به جنگ سوریه، عراق و یمن می فرستد. در هیچ کجای دنیا متداول نیست کسی را که به کشور همسایه پناه آورده از وضعیت آنان استفاده نامشروع بکنند.»

این نماینده پارلمان افغانستان می‌افزاید که "دولت افغانستان قصور کرده" و به‌رغم اعتراض پارلمان تابه‌حال واکنش رسمی نشان نداده است.

اما یک مقام بلندپایه در دولت افغانستان که نمی‌خواست نامش فاش شود، به دویچه‌وله گفت «معلوماتی که درباره مصوبه مجلس ایران به ما می‌رسد رسمی نیست و دراین باره سفارتخانه افغانستان در تهران فعلا تحقیق می‌کند.»

فرار از ایران به دلیل اعزام به سوریه

ذاکره حکمت، موسس و سخنگوی "انجمن همبستگی با پناهندگان افغان در ترکیه" به دویچه‌وله می‌گوید، مهاجران افغان مقیم ایران از ترس اعزام به سوریه فرار می‌کنند.

وی تاکید می‌کند: «بسیاری از مهاجران مقیم ایران از وضعیت موجود نگرانند و از ایران فرار می‌کنند. یکی از عوامل اصلی پناه آوردن مهاجران افغان به ترکیه و اروپا هم همین موضوع است. دولت افغانستان و وزیر امور مهاجران باید به این مسئله رسیدگی کنند. متاسفانه دولت افغانستان با این موضوع جدی برخورد نکرده است.»

این فعال حقوق مهاجران افغان درخواست می‌کند که دولت ایران با اعطای حقوق شهروندی نباید مهاجرین افغان را تشویق کند به جبهه جنگ سوریه بروند و قانون اعطای تابعیت باید شامل همه مهاجرین افغان مقیم ایران شود.

کمال سعیدی سال ۱۳۶۷ به ایران مهاجرت کرده و در یکی از شهرهای ولایت خوزستان زندگی می‌کند. وی صاحب دو پسر و ۳ دختر است. این مهاجر در گفت‌وگو با دویچه‌وله وضعیت خود را چنین شرح می‌دهد: «بعضی‌ها به خاطر گرفتن تابعیت، پول و بهتر شدن وضعیت معیشتی خود در ایران تصمیم گرفتند بروند به سوریه. اما بسیاری هم مخالف‌اند. البته اگر نروند هم دچار مشکلی نمی‌شوند. با اینکه هر روز کشته‌شدگان افغان در ایران دفن می‌شوند و آنها را "شهید حرم" هم می‌دانند، برخورد ادارات دولتی با ما مهاجران بسیار بد است.»

ابهامات درباره تعریف شهید

روزنامه اعتماد (۱۴ ثور/ ۳ می) نیز در مقاله‌ای تحت عنوان "خانواده شهدای غیرایرانی تبعه ایران می‌شوند"، به بررسی مصوبه مجلس می‌پردازد و به برخی "ابهامات" اشاره می‌کند.

احمد شوهانی عضو كمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این باره به اعتماد می‌گوید: «این موضوع ابهام دارد و جزئیاتش مشخص نیست. در مورد اینكه شهید كیست، در كجا به شهادت رسیده و آیا مثلا اتباع افغان كه در سوریه شهید می‌شوند جزو این تعاریف قرار می‌گیرند و خانواده آنها می‌توانند تابعه ایران شوند یا نه. معلوم نیست كه آیا باید تقاضا برای تابعیت باشد یا نه. و به صورت كلی هدف از نوشته شدن این مورد روشن نیست.»

"اعطای تابعیت به خانواده شهدای غیرایرانی" یکی از آخرین تصمیمات نمایندگان پارلمان ایران است، پارلمانی که در چند روز آینده فعالیت آن به پایان خواهد رسید. عملی کردن مصوبه این مجلس اکنون به دولت روحانی بستگی دارد و دولت نیز تابه‌حال درباره اجرای آن ابراز نظر نکرده است.