داعش و استراتیژی ترور در افغانستان

مجموعه ای از بمب گذاری ها در ماه اپریل امسال شمار زیادی کشته و زخمی برجای گذاشتند. حملاتی که در ماه رمضان انجام شده و مسئولیت شان را یک شاخه داعش موسوم به "دولت اسلامی در خراسان" به عهده گرفت. این حملات نشان می دهد که طالبان براساس ادعای که کرده اند، برای تامین امنیت چندان تلاش نمی کنند و ظاهراً قادر به مهار کردن تروریسم در افغانستان نیستند.
عاصم الدیفراوی، دانشمند علوم سیاسی و نویسنده چندین کتاب درباره جهادگرایی بین المللی می گوید که جنگجویان داعش از مناطقی مختلف تشکیل شده اند. آنها شامل اعضای سابق طالبان هستند که معتقدند ایدئولوژی اسلامی آنها به اندازه کافی افراطی نیست. همچنین تعداد محدودی از جنگجویان عرب، تحریک طالبان پاکستان و شهروندان جمهوری های شوروی سابق مانند ازبک ها و تاجیک ها در بین جنگجویان داعش وجود دارند. دیفراوی، یکی از بنیانگذاران اندیشکده "کاندید" و نویسنده چندین کتاب در مورد تروریسم اسلام گرا است. (آخرین کتاب او موسوم به "هیدرای جهادیسم – منشا، گسترش و دفاع از یک خطر جهانی" در سال ۲۰۲۱ منتشر شد.)

مرتبط:طالبان: طراح حمله داعش به مسجد شیعیان در بلخ را بازداشت کردیم

داعش همچنین یک برنامه جهانی را از افغانستان دنبال می کند. هدفش نیز ایجاد خلافت اسلامی در شمار بیشتری از کشوها می باشد. این دستور کار داعش، آنها را در تضاد شدید با طالبان قرار می دهد، گروهی که می خواهند سلطه شان را در افغانستان محدود کنند. دیفراوی گفت: «طالبان اعلام کرده اند که دیگر خطر تروریسم جهانی از افغانستان وجود ندارد، آنطوری که  در حملات تروریستی ۱۱ سپتمبر ۲۰۰۱ اتفاق افتاد.» علاوه براین، تفسیرافراطی تری از اسلام وجود دارد. او در ادامه می گوید: «آنها طرفدار ممنوعیت مطلق موسیقی هستند که در جاهای خصوصی نیز اعمال می شود، جدایی جنسیت حتی از مفکوره طالبان هم رادیکال تر است.»
خطری رو به رشد 
براساس گزارش اخیر فرماندهی منطقه ای ایالات متحده امریکا در شمال افریقا، خاورمیانه و آسیای مرکزی "سنتکام" به سنای امریکا، تهدید ناشی از شاخه خراسان داعش احتمالا در ماه های آینده گسترش پیدا خواهد کرد. طبق این گزارش، با بدتر شدن وضعیت اقتصادی و بحران انسانی در افغانستان، بخش هایی از گروه های جمعیتی آسیب دیده غیرنظامی افغانستان، ممکن است به طور فزاینده به داعش بپیوندند. 
سازمان ملل متحد نیز دیدگاه مشابهی دارد. در گزارش شورای امنیت سازمان ملل آمده است: «گروه های تروریستی در افغانستان بیش از هر زمان دیگری در تاریخ، از آزادی عمل برخوردار شده اند.» داعش پاکستان همسایه افغانستان را نیز هدف قرار داده است. در شمال غرب پاکستان، ۶۴ نفر در حمله به یک مسجد شیعیان در اوایل ماه مارچ کشته شدند. به گفته منابع پاکستانی، عامل این حمله یک افغان مقیم پاکستان بود که برای آماده شدن برای حمله به کشورش بازگشته بود.

بیشتر بخوانید:یونیسف و دبیرکل ملل متحد حمله بر مکتب در کابل را محکوم کردند

در افغانستان نیز شیعیان، و مخصوصا هزاره، قربانی حملات داعش هستند. اعضای این گروه قومی در ماه های اخیر بارها مورد حمله قرار گرفته اند. در اوایل ماه نوامبر سال گذشته، آنها خود را تحت چنان فشاری از حملات مداوم دیدند که حتی نمایندگان آنها از رهبری طالبان حمایت کردند. آنها در آن زمان گفتند که از تغییر حکومت در افغانستان "خوشحال" اند. در مقابل، آنها به محافظت شدن از جانب طالبان امیدوارند. با توجه به حملات اخیر، این امید تحقق نیافته است.
تهدید یک جنگ داخلی جدید 
با حملات بالای هزاره ها، بخش خراسان داعش چندین هدف را دنبال می کند. طبق مطالعه موسسه تحقیقاتی ویلسون سنتر در ایالات متحده امریکا، داعش می خواهد خود را مصمم ترین گروه جهادگرای اسلامی معرفی کند و از این طریق اعضای جدیدی به دست آورد. عاصم دیفراوی می گوید که "در عین حال، داعش سعی دارد با این حملات مشروعیت طالبان را تضعیف کند. " او در ادامه می گوید: «طالبان حفظ امنیت عمومی را تبلیغ می کنند. بسیاری از افغان ها، حتی آنهایی که از نظر ایدئولوژیک به طالبان نزدیک نیستند، امیدوار بودند که کشورشان امن شود. مثلا امیدوار بودند که بتوانند روی جاده ها بدون موجودیت خطر راه بروند، با خیال راحت دوباره به کشاورزی برگردند... بدون اینکه قربانی بمبگذاری شوند و دیگر مجبور نباشند تخریب روستاهایشان را تحمل کنند. دقیقاً داعش همه تلاش خودرا به خرج می دهد که چنین امنیتی را که مردم به آن امیداور بودند، به هر طریقی که شود مانع شوند و در نتیجه مشروعیت طالبان را تضعیف کند».

در نهایت، داعش در تلاش است تا جامعه را متفرق کند. دیفراوی اضافه کرده می گوید: «داعش به شیعیان حمله می کند تا فضای جنگ مذهبی داخلی ایجاد کند. از این نظر، وضعیت با عراق در سال ۲۰۰۳ قابل مقایسه است. بالاخره هزاره ها که می بینند از جانب طالبان محافظت شده نمی توانند، دست به کار می شوند و علیه طالبان قرار می گیرند.»
وضع همواره بدتر شده است؛ زیرا ایالات متحده امریکا بعد از خروج سربازانش از افغانستان کمتر می تواند گروه های تروریستی را تحت نظارت داشته باشد. همچنین مشخص نیست که همکاری با طالبان، به عنوان مثال از طریق انتقال اطلاعات در مورد گروه های تروریستی، تا چه اندازه عملی و مطلوب است. براساس مطالعه مرکز ویلسون، در حال حاضر، طالبان باید در درجه اول به نیروهای خود تکیه کنند. 
با توجه به وخامت اوضاع اقتصادی، بعید است که چالش جهادیست ها در افغانستان کاهش یابد. عاصم دیفراوی میگوید: «داعش میتواند به یک عامل مخرب بسیار بزرگ تبدیل شود.»
nk, rsh (knipp)