از نشست بین‌الافغانی قطر چه انتظاری می‌توان داشت؟

نمایندگان گروه های رقیب افغان برای نخستین بار در مسکو با یکدیگر دیدار کردند. در آن زمان از این گردهمایی به عنوان یک گام اصلی به سوی صلح نام برده شد. اما در این گفتگوها طرفین در مورد مسائل حساس به شمول حقوق زنان، خروج نیروهای خارجی، القاعده و تقسیم قدرت با طالبان به نتیجه نرسیدند.

دو کارشناس در مصاحبه با خبرگزاری فرانسه در مورد انتظاراتشان از این گفتگوها سخن گفتند. مذاکرات روز یکشنبه به دنبال یک هفته گفتگوی مستقیم میان ایالات متحده امریکا و طالبان در دوحه برگزار می شود.

مایکل کوگلمن، معاون مدیر برنامه آسیا در مرکز تحقیقاتی ویلسون گفت انتظار این می رود که در پایان این جلسه یک اعلامیه مبهم و عریض صادر گردد که در آن روی برخی پرنسیپ ها و نیاز به ادامه گفتگوها تاکید خواهد شد.

کوگلمن در ادامه گفت: «از آن جایی که مذاکرات میان طرفین هنوز در مراحل آغازین است، من هیچگونه موفقیت بزرگی را پیش بینی نمی کنم. اما اهمیت این گفتگوها راهم نباید دست کم بگیریم». او افزود: «این که اصلا چنین گفتگویی برگزار می شود، خودش یک دستاورد است، وقتی این را در نظر بگیریم که فضای سیاسی در افغانستان چقدر متلاطم و دچار اختلاف است و در گذشته تلاش های مشابه ناکام مانده است».

کولین کلارک، کارشناس مرکز تحقیقاتی «سوفان سنتر» گفت که واشنتگن پس از ۱۸ سال جنگ اشتیاق زیادی به پیشرفت سریع گفتگوها دارد. او گفت: «حکومت فعلی (ایالات متحده امریکا) در حال تلاش برای دستیابی به توافق (با طالبان) است و هرچه که تعداد گروه های شرکت کننده بیشتر باشد، مساله پیچیده تر می شود و مدت زمان بیشتری طول می کشد تا طرفین به اهداف شان برسند... آن ها (نیروهای امریکایی) برای خروج از افغانستان عجله دارند و می خواهند همه چیز را به سرعت به پیش ببرند. آن ها می خواهند به جنگ پایان داده و اعلام پیروزی کنند».   

به عقیده کلارک، این که نمایندگان حکومت کابل در گفتگوهای روز یکشنبه فقط  به عنوان افراد عادی می توانند شرکت داشته باشند و اجازه نمایندگی از حکومت را ندارند، به معنای «به حاشیه راندن سیاستمداران [داخل حکومت] افغان است». 

کوگلمن از «ویلسون سنتر» گفت: «در این پروسه صلح و آشتی از هر جهت به خواسته های طالبان توجه شده است و این غیرمنتظره نیست. زیرا طالبان از موضع قدرت مذاکره می کنند و از همه ابزار لازم برای فشار برخوردار هستند». او ادامه داد: «هیچکدام از طرفین، نه ایالات متحده امریکا، نه حکومت افغانستان یا کس دیگر در موقعیتی نیست که بتواند خواسته طالبان را رد کند. آن ها خواهان این شده بودند که مقام های افغان فقط به عنوان شهروند عادی در گفتگوهای صلح شرکت کنند».

کوگلمن توضیح داد: «ایالات متحده بر برگزاری این مذاکرات (بین الافغانی) پافشاری داشت و این که این مذاکرات دقیقا در پی گفتگوهای دوجانبه امریکا با طالبان برگزار می شود، این تصور را ایجاد می کند که طالبان به این ترتیب حاضر به دادن یک امتیاز به ایالات متحده امریکا شده اند... با این حال، طالبان شرکت رسمی نمایندگان حکومت افغانستان را در این گفتگوها رد کرده اند و به این ترتیب از اهمیت امتیازی که آن ها به امریکا داده اند، کاسته می شود». 

مایک پومپئو، وزیر خارجه ایالات متحده امریکا به تازگی گفت، امیدوار است که امکان دستیابی به صلح با طالبان «تا پیش از ۱ سپتمبر» وجود داشته باشد. 

این جدول زمانی بلندپروازانه امکان دستیابی به توافق با طالبان را پیش از انتخابات ریاست جمهوری در ماه سپتمبر مطرح می کند. مقام های غربی نگرانند که این انتخابات باعث بی ثباتی بیشتر در افغانستان شود.

ترامپ می خواهد همه نیروهای امریکایی را از افغانستان خارج کند و براین عقیده است که طولانی مدت ترین جنگی که امریکا درگیر آن بوده است و پس از ۱۱ سپتمبر سال ۲۰۰۱ آغاز شده، از نظر نظامی و مالی کاملا بی فایده است.

کوگلمن دراین باره گفت: «... در حالی که قرار است در ماه سپتمبر انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود، امریکایی ها، حکومت افغانستان و نقش آفرینان کلیدی دیگر می خواهند پیش از این که کشور وارد مرحله انتخاباتی شود، برای کسب صلح تا حد امکان تلاش کنند. زیرا همین که انتخابات نزدیک شود، تمرکز بر گفتگوهای صلح افغانستان، ... دشوار خواهد شد». 

تا زمان آغاز این گفتگوها، لیست نهایی اشخاصی که به این مذاکرات دعوت شده اند، فاش نخواهد شد. اما براساس خبری که طالبان در شبکه اجتماعی تویتر نشر کردند، ممکن است بیش از ۶۰ تن در این گفتگوها سهم بگیرند.

از نظر مایکل کوگلمن «موفقیت این گفتگوها تا اندازه زیادی به حضور اشخاصی بستگی دارد که به آن دعوت شده اند. اگر اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان بخواهد رقبای سیاسی اش را دور نگه دارد، ارزش این گفتگوها به عنوان مذاکراتی که بین الافغانی است و با حضور همه اقشار برگزار می شود، زیر سوال خواهد رفت».

او در ادامه گفت: «در یک جهان ایده آل، غنی از مسندش کناره گیری می کرد تا همه گروه ها و اقشار افغانستان گردهم بیایند. اما متاسفانه جهان ایده آل نیست و به این خاطر دلیلی وجود دارد که نگران باشیم لیست اشتراک کنندگان این نشست آنچنان که باید، جامع و همه شمول نخواهد بود.»

از نظر کلارک از اتاق فکر «سوفان» محروم کردن قدرت های منطقه ای مانند پاکستان، ایران و هندوستان از شرکت در مذاکرات روز یکشنبه ممکن است تهدیدی برای پیشرفت این گفتگوها باشد.

او به خبرگزاری فرانسه گفت: «این صلح خیلی شکننده خواهد بود، مگر این که رضایت قدرت ها در منطقه کسب شود. طرفین شاید بتوانند به اهداف کوتاه مدت دست یابند. اما ثبات درازمدت در این راه قربانی می شود...». 

Me, af (AFP)