ارتباط روسیه و ایران با طالبان؛ سرنوشت مبهم جنگ افغانستان
۱۳۹۵ آذر ۲۱, یکشنبه
در تازه‌ترین مورد سفیر روسیه روز شنبه در کمیسیون روابط بین المللی سنای افغانستان حضور یافت و در رابطه با سیاست‌های روسیه در افغانستان به سناتوران معلومات داد. الکساندر منتیتسکی سفیر روسیه در افغانستان تاکید کرد که هدف از ارتباط با طالبان، حفاظت از شهروندان روس است.
از سوی دیگر نمایندگان پارلمان افغانستان روز شنبه گفتند که حمایت روسها از طالبان می‌تواند جنگ در این کشور را پیچیده‌تر کند. ذکریا سودا نماینده ولایت بدخشان گفت: «اظهارات سفیر روسیه در رابطه با طالبان چند پیامد خواهد داشت اول این که یک کشور مستقیما با یک گروه تروریستی که علیه حکومت می‌جنگد، مذاکره می‌کند.»
آینده جنگ
در روزهای اخیر سفیران روسیه و ایران آشکارا تایید کرده‌اند که با طالبان در تماس هستند. ایران پیش از این به حمایت از طالبان و ارسال اسلحه به این گروه در غرب افغانستان متهم شده بود.
ایران و روسیه هر دو از گسترش فعالیت‌های داعش در افغانستان نگرانند. حالا این سوال مطرح می‌شود که با حمایت دو کشور قدرتمند از طالبان، جنگ افغانستان به کدام سو می‌رود.
احمد سعیدی، تحلیلگر مسایل سیاسی به دویچه وله گفت: «روسیه از هرکس به شمول طالبان در برابر داعش ازش حمایت می‌کند. در سال آینده افغانستان قربانی سه رقابت خواهد بود. رقابت عربستان سعودی با ایران سبب جنگ شیعه و سنی خواهد شد. رقابت دیگر امریکا و روسیه خواهد بود همچنین هند و پاکستان نیز از گذشته باهم رقابت داشتند». به باور آقای سعیدی، سال آینده برای افغانستان "سال خوبی نخواهد بود".
وقتی دو قدرت مهم منطقه‌ای (ایران و روسیه) از طالبان حمایت کند، این گروه با قدرت بیشتری خواهد جنگید. از سوی دیگر داعش نیز در منطقه و جهان حامیان خود را دارد. در چنین صورتی جنگ افغانستان ابعاد تازه‌ای به خود خواهد گرفت.
رویارویی امریکا و روسیه
رویارویی امریکا و روسیه در افغانستان بی‌پیشینه نیست. دو کشور در دهه شصت خورشیدی، جنگ سرد را در افغانستان پیش بردند. پس از حمله قشون سرخ شوروی سابق، امریکا با حمایت عربستان و پاکستان از گروه‌های مجاهدین پشتیبانی کرد و این رقابت‌ها سبب شد که جنگ تاهنوز هم ادامه یابد.
این نگرانی وجود دارد که رقابت امریکا و روسیه افغانستان را به سوریه دیگر تبدیل کند. زیرا امریکا از حکومت افغانستان حمایت می‌کند و گمانه‌زنی‌هایی نیز وجود دارد که امریکا در پشت صحنه انتقال گروه داعش به کشورهای آسیای میانه قرار دارد و این نگرانی اصلی روسها است.
اما آقای سعیدی گفت حضور داعش در افغانستان بزرگنمایی می‌شود: «در حال حاضر داعش در افغانستان بزرگنمایی می‌شود اما وقتی که مساله جنگ عراق و سوریه به ضرر داعش تمام شود، بقایای داعش جایگاهش افغانستان خواهد بود و آسیای میانه نیز بستری برای این گروه خواهد شد».
حضور داعش در افغانستان
ضربات سنگینی که گروه داعش در کشورهای عراق و سوریه متحمل شده، این نگرانی را افزایش داده که جنگجویان این گروه به مناطق ناامن افغانستان سرازیر خواهد شد. مسوولان محلی در ولایت زابل گفته‌اند که تعداد زیادی از اعضای داعش در ولسوالی "خاک افغان" ولایت زابل جابجا شده‌اند. ولسوالی خاک افغانستان دورافتاده و ناامن است و حکومت در آن تسلط ندارد.
داعش در چند ولسوالی ننگرهار نیز حضور سنگین دارد. هرچند حکومت افغانستان با حمایت جنگنده‌های نیروهای حمایت قاطع تابستان امسال ضربات سنگینی بر این گروه وارد کرد اما باشندگان ننگرهار گفته‌اند که داعش در حال سربازگیری از میان جوانان است و با تسلط بر مکتب‌ها و مساجد، جوانان را آموزش‌های تروریستی می‌دهد.
آگاهان می‌گویند که ترس اصلی روسیه نیز از حضور روز افزون داعش در افغانستان است. آقای سودا، نماینده پارلمان افزود: «وارخطایی روسها از این است که کشاندن جنگ‌ها به شمال افغانستان به این مفهوم است که نگرانی روسیه بیشتر شده است. اما ما که با امریکا پیمان بسته‌ایم این حق را داریم که بپرسیم چرا روسها مستقیما با حکومت افغانستان تماس نمی‌گیرند».
در همین حال حکومت افغانستان از تمام کشورهای منطقه خواسته است که تنها با حکومت ارتباط داشته باشند.
حسین سیرت / کابل