احیای هنرهای کلاسیک افغانی در مرادخانی کابل

صدای قلم نی سکوت یکی از اتاق های قدیمی ترین ساختمان ها را در قلب کابل می شکند. در این جا دختران و پسران جوان با بسیار دقت، زیباترین تابلوهای خطاطی و میناتوری را نه با کمپیوتر بلکه با قلم نی و رنگ، خلق می کنند.

در عصر کمپیوتر که خطاطی و میناتوری بازارش را از دست داده است و خریداری ندارد این جوانان می کوشند این هنر را دوباره زنده کنند و آن را برای مردم معرفی نمایند.

صغرا دختری که در انستیتوت فیروز کوه خطاطی و میناتوری می آموزد می گوید: «هنر بسیار پیش پا افتاده شده، ما می خواهیم تلاش کنیم و خدمتی کنیم برای هنر. تا برای هنر ارزش قایل شویم. جامعه ای که هنر ندارد یک جامعه مرده است».

محصولاتی که در افغانستان خریدار ندارد

انستیتوت فیروز کوه در سال 2006 فعالیتش را در خانه های قدیمی مرادخانی کابل آغاز کرد. مرادخانی قدیمی ترین محل شهر کابل است که قدامت آن به قرن 18 میلادی بر می گردد.

هدف اصلی این انستیتوت احیای دوباره هنرهایی است که در نتیجه سه دهه جنگ، در حال فراموشی است. دانش آموزان فیروز کوه در کنار سایر مضامین، یکی از حرفه های دیگر را نیز می آموزند.

جوانانی که مصروف کندنکاری هستند از یک هفته تا یک ماه زحمت می کشند تا یک تابلو یا یک قاب عکس را بسازند. این جوانان نقش های ظریفی را در روی چوب می آفرینند و وسایلی می سازند که بسیار متفاوت از محصولات بازار است.

سید جان یکی از استادان کندن کاری در انستیوت فیروز کوه که عمرش را در کندن کاری گذشتانده و باشنده ولایت نورستان است می گوید: این حرفه در حال فراموشی است «سابق در نورستان کندن کاری زیاد بود اما حالا کاسبان و حرفه ای ها در آن جا نمانده همه مهاجر شده اند».

کندن کاری های روی چوب در افغانستان خریداران اندکی دارد. تولیدات فیروزکوه بیشتر در نمایشگاه ها عرضه می شود و در کشورهای اروپایی مشتریان زیادی دارد.

زرگری به سبک کلاسیک

بخش زیورات فیروز کوه لوازم آرایشی سنتی افغانی را می سازد. این زیورات به سبک های هراتی، پشتونی، ترکمنی و هزارگی ساخته می شوند.

حاجی محمد اسلم استاد بخش زیورات می گوید: محصولات زرگری فیروز کوه که با دست ساخته می شوند در خارج از افغانستان خریداران زیادی دارد «چون در اثر جنگ ها این هنر از بین رفته بود، خوشبختانه با ایجاد انستیوت فیروز کوه ما خواستیم که هنرهای سنتی خودرا دوباره زنده کنیم».

ستوری ستانکزی دانش آموز بخش زرگری می گوید: علاقمند ساختن زیورات ستایل ترکمنی است و دست ساخت های او بازار خوبی در کشورهای اروپایی دارد. «می خواهم یک زرگر هنرمند و یک زرگر واقعی باشم. خانمی که بتواند به دنیا نشان دهد که ما هم در زرگری هنر و سبک خودرا داریم».

تولیدات نجاری و زرگری چینی که با قیمت ارزان در کابل و سراسر افغانستان وارد می شود، چالش بزرگی برای محصولات فیروز کوه است. دانش آموزان این انستیتوت توانسته اند پس از فراغت صاحب کار و حرفه شوند.