احمد زی: اقتصاد مصرفی را به اقتصاد تولیدی تبدیل می کنم

یادداشت: دویچه وله در جریان مبارزات انتخابات ریاست جمهوری افغانستان گفتگوی کوتاهی با نامزدان انجام می دهد. در این گفتگوها، عین سوال ها از همه نامزدان پرسیده می شود. در زیر گفتگوی خبرنگار دویچه وله پروانه علی زاده با داکتر اشرف غنی احمد زی را می خوانید.

دویچه وله: در صورتی که شما به عنوان رئیس جمهور انتخاب شوید، طرز کار شما با رئیس جمهور کرزی چه تفاوتی خواهد داشت؟

احمد زی: ماحول ریاست جمهوری من با ریاست جمهوری کرزی فرق دارد. در این ماحول اول تطبیق قانون اساسی و ارائه گزارش آن به صورت منسجم به مردم اولویت اول است. دوم نهاد ریاست جمهوری به حیث یک نهاد تصمیم گیرنده پالیسی مبدل خواهد شد. سوم مراقبت واضح از اجرای حکومت و تمام جهات آن از معارف و صحت عامه گرفته تا بخش های مختلف عملی خواهد شد. وزارت غیر کلیدی وجود نخواهد داشت. هر وزارت مسئول خواهد بود. در نوع اداره ولایت تغییر اساسی خواهد آمد، به این معنی که 40 فیصد بودجه ملی را ما به ولایت انتقال خواهیم داد و از راه پروگرام های ملی مثل همبستگی به سطوح دیگر ولایتی هم کارهایی را انجام خواهیم داد و نظارت مردمی را و حق مردم را به دسترسی به تصامیم حکومت عملی خواهیم کرد.

دویچه وله: آیا با ایالات متحده امریکا موافقتنامه امنیتی را امضا می کنید و یا این که شما هم بر شرایطی که آقای کرزی برای امضای این قرارداد گذاشته است، اصرار خواهید کرد؟

احمد زی: به حیث یکی از تیم مذاکره کننده درباره قرارداد امنیتی، قرارداد امنیتی را من ضامن حاکمیت ملی ما می دانم. به این معنی بر اساس قرارداد امنیتی بار اول بعد از فیصله شورای امنیت ملل متحد تصمیم راجع به استعمال مشروع قوا به دولت افغانستان منحصر می شود، حریم فضایی ما در اختیار ما می آید، بنابراین ما آماده امضا کردن این قرارداد به شکل فعلی آن هستیم. اهداف صلح، اهداف ثبات، اهداف حاکمیت ملی که جناب کرزی بر آنها تاکید کرده، باقی می ماند اما نه به حیث شرایطی که پیش شرط باشد، (بلکه) به حیث اهدافی که ما مشترکا آن را عملی خواهیم کرد و انشاالله تعالی تثبیت خواهیم کرد که افغانستان را به صلح و ثبات پایدار رسانیده می توانیم.

دویچه وله: با طالبان در افغانستان چگونه برخورد می کنید؟

احمد زی: تاکید بر صلح پایدار داریم، از این جهت اول باید فرهنگ خشونت و مراجعه به زور از طرف همه رد شود. طالبان باید واضح بسازند که آیا این کشتار اطفال و خانم ها و جوان های ما جزء یک پالیسی است که از بیرون اداره می شود و یا این ها به آن باور دارند. ما باور به این داریم که صلح پایدار ضرورت به قربانی دارد. ضرورت به مذاکرات همه جانبه دارد و در هر سطح از سطح قریه تا سطح دولت برای صلح پایدار همه نوع کوشش خواهیم کرد، مخصوصا از نقش علمای کرام، بزرگان اقوام و نهادهای مدنی مخصوصا نهادهای زنان در این بخش کمک خواهیم خواست تا یک اجماع سیاسی را خلق کنیم که بر اساس آن ما از این خونریزی که متداول است برآییم و فرهنگ مصالحه وهم پذیری همدیگر را قبول کنیم.

دویچه وله: بزرگترین مشکل افغانستان چیست؟ امنیت، فساد اداری و یا فقر؟ راه حل شما برای آن چیست؟

احمد زی: فعلا یک حلقه خبیثه است که هر سه را به هم گره داده. ما حلقه نجیبه حکومت داری خوب را که از فساد برآییم و موجب امنیت و رفاه شود، بدیل این حلقه می شماریم. از این جهت جایی که تغییر اساسی فوری آمده می تواند در حکومت داری خوب است، چون فساد اداری امروز حیثیت یک سرطان را پیدا کرده که زندگی همه ما را و زندگی پیکر سیاسی افغانستان را تهدید می کند. بر این اساس مسلکی شدن نهادهای امنیتی ما و اعتبار بر این که یک اولاد قریب می تواند دگر جنرال یا ستر جنرال شود و فضای اعتماد بیاید بین ملت و قوای امنیتی ما فضل خداوند در حال ایجاد است، موجب خواهد شد که ما به طرف ثبات برویم و مشکل اساسی که در چارچوب ثبات باید همراهش مبارزه کنیم فقر است. چون فقر موجب همه نوع عوامل بد می شود و به همه اعمال منفی رشد می دهد.

دویچه وله: برای خودکفایی اقتصادی افغانستان مشخصاً چی برنامه ای دارید؟

احمد زی: برنامه اقتصادی ما این است که از اقتصاد مصرفی به اقتصاد تولیدی برویم. معنای این چیست؟ حداقل ده میلیون جریب زمین تحت زرع آمده می تواند. آبهای افغانستان منسجم می شود تا به اساس آن در حدود یک میلیون خانواده به صورت اساسی از راه اصلاحات موجب شغل شوند. افغانستان ظرفیت صنعتی شدن را دارد و تاکید ما سر این خواهد باشد که شرایط صنعتی شدن که هم بر اساس زراعت و هم بر اساس معادن ما وجود دارد، به صورت اساسی ایجاد شود. خدمات مخصوصا در بخش تکنولوژی معلوماتی زمینه کاریابی را برای افراد تحصیل یافته و زنان تحصیل یافته ما فراهم می کند. بخش ترانسپورت برای ما حیاتی است، چون موفقیت ما به حیث قلب آسیا ما را مبدل کرده می تواند به یکی از عمده ترین صادر کنندگان ترانزیتی تا در چارچوب این آسیای جنوبی، آسیای شرقی با آسیای میانه با هم ارتباط بر قرار کنند، با شرق میانه. بنابراین، این یک نقطه حیاتی است. سکتور دیگری که نقش حیاتی دارد سکتور ساختمانی است که در این کارهای بسیار زیادی ایجاد شده می تواند و در اینجا کیفیت و کمیت مطرح است، چون زیربناهایی که ما ضرورت داریم تا اهداف فوق را درباره سکتورهای تولیدی عملی کنیم تعلق به این دارد و بالاخره همه اینها مرتبط می شود به ایجاد یک قوه بشری منسجم که بر اساس آن ظرفیت کاری اول از حالت غیرمسکلی به نیمه مسلکی و مسلکی و بالاخره به حالت تحصیلات عالی برسد که ظرفیت سرمایه فیزیکی را سرمایه انسانی ما عملی کند.

دویچه وله: در سیاست خارجی برنامه شما چیست تا از تصادم منافع کشورهای همسایه و خارجی در افغانستان جلوگیری شود؟

احمد زی: ما پنج حلقه سیاست خارجی داریم: همسایه ها، دنیای اسلام، غرب - ناتو و جاپان، آسیا و نهادهای بین المللی کمک دهنده و سرمایه گذاری خصوصی. تعادل در بین این پنج ایجاد دیدگاه کوتاه مدت، میان مدت و درازمدت را می کند و بر این اساس حلقه اول و حلقه سوم خاصتا در کوتاه مدت دارای اهمیت حیاتی هستند تا ما بتوانیم به یک پیمان ثبات و رفاه منطقه یی برسیم و بر اساس آن همکاری های اقتصادی خود را با حلقه سوم از همکاری های نظامی و امنیتی به همکاری های اقتصادی بدل کنیم. حلقه دنیای اسلام برای ما حیاتی و اساسی است، چون نه تنها از نگاه فرهنگ و دین ما اهمیت دارد، (بلکه) یک مقداری امروز دنیای اسلام مخصوصا خلیج مرکز بزرگ تمرکز پول است و جلب سرمایه گذاری های این ها از یک طرف و ایجاد شرایط مساعد برای مهاجرین ما مخصوصا مهاجرین اقتصادی ما از طرف دیگر دارای اهمیت خاص است. همچنین در 25 سال آینده آسیا به بزرگترین بر اعظم اقتصادی دنیا مبدل خواهد شد و به حیث قلب آسیا ما نقطه اتصال می شویم و این با پالیسی نو دولت چین که می خواهد همسایه هایش از رفاه چین استفاده کنند و با باز شدن بازار هندوستان برای ما زمینه پیشرفت اساسی را فراهم می کند، چون ما در یک بازار 30 میلیون نفری حداقل زندگی می کنیم و اقتصاد تولیدی ما براساس این به پا ایستاده شده می تواند و جذب سرمایه گذاری های بین المللی مخصوصا در بخش معادن ما و استفاده موثر از نهادهای کمک کننده جهانی که کمک بلاعوض می دهند برای ما نقش حیاتی دارد. برای همه اینها از یک طرف ما کدرهای فنی و اصولی را تربیه خواهیم کرد و از طرف دیگر تعادلی را به عمل می آوریم که در عین زمان ما بتوانیم همه این حلقه ها را با هم وصل کنیم و از تضاد و تصادم اینها در مملکت جلوگیری کنیم.