بازگرداندن اثر تاریخی سرقت شده به افغانستان

عمراخان مسعودی، رییس موزیم ملی افغانستان می گوید این اثر تاریخی پارچه ای ساخته شده از سنگ آهک است و چند مجسمه راهبان بودایی را در حال تحفه دادن به بودا نشان می دهد.

این اثر قبلاً در موزیم ملی افغانستان ثبت شده بود، اما در جریان جنگ ها به سرقت رفت. این اثر قاچاق شده را آلمانیها خریداری کرده و به سفارت افغانستان در برلین تسلیم داده بودند. این هفته این اثر تاریخی به موزیم ملی افغانستان انتقال داده شد. مجسمه های شامل این مجموعه حدود 30 سانتی متر طول دارند.

در جریان جنگ های داخلی در افغانستان، به گفته عمراخان مسعودی، هفتاد درصد آثار موزیم ملی این کشور به سرقت رفتند. شماری از این آثار، توسط کشورهای خارجی دوباره به افغانستان سپرده شده است. طالبان وقتی بر کابل مسلط شدند، شمار آثار تاریخی باقی مانده از جنگ را نابود کردند. شماری از آثار تاریخی که اکنون در موزیم ملی به نمایش گذاشته شده، در زمان جنگ ها پنهان گردیده بود.

مسعودی گفت: «از سال 2007 به این طرف توانسته ایم بیش از 8500 اثر را از خارج از افغانستان دوباره به موزیم ملی افغانستان برگردانیم. همچنان حدود چهار تا پنج هزار اثر از داخل افغانستان نیز جمع آوری شده است. این آثار قاچاق شده بود و به همکاری نهادهای امنیتی از قاچاق بران دوباره به دست آمده است».

اما هنوز هم همه آثار تاریخی افغانستان مصوون نیست و قاچاق این آثار ادامه دارد. از سوی دیگر، همه آثار باستانی افغانستان در موزیم ملی این کشور به نمایش گذاشته نشده است. هرچند رییس موزیم ملی نبود جای کافی در موزیم ملی را دلیل این مساله عنوان می کند، اما گفته می شود وضعیت شکننده امنیتی دلیل نگهداری شماری از آثار تاریخی در ذخیره گاه های مطمین می باشد.

قطعه ویژه محافظت از آثار تاریخی

در کنار این که آثار باستانی افغانستان هنوز هم قاچاق می شود، حفریات خود سرانه نیز در برخی نقاط این کشور وجود دارد. مسعودی در مورد می گوید: «در بعضی ولایت هایی که امنیت وجود ندارد، یقیناً آثار تاریخی افغانستان با کمال تاسف، به شکل غیرمجاز مورد دست برد قرار می گیرد که مسوولین امنیتی تلاش می کنند جلو حفریات غیرمجاز را بگیرند».

برای حفاظت از آثار باستانی، یک قطعه خاص پولیس تشکیل شده است. این قطعه ویژه پنج صد عضو دارد و تا حالا فعالیت هایش را در هشت ولایت افغانستان آغاز کرده است.

موزیم جدید

برعلاوه سرقت آثار تاریخی، موزیم ملی در طول سه دهه جنگ و خصوصا در زمان درگیری های تنظیمی در کابل، تخریب شد. ساختمان موزیم ملی هدف اصابت راکت قرار گرفت و بخشی از قسمت های آن کاملاً تخریب گردید.

رییس موزیم ملی افغانستان می گوید وزارت اطلاعات و فرهنگ این کشور در نظر دارد موزیم جدیدی بسازد. به گفته او، این موزیم جوابگوی تمام نیازمندی های نگهداری آثار موجود و آثاری که در آینده به دست می آید خواهد بود.

مسعودی می افزاید که در ده سال گذشته در بعضی ولایت ها مانند هرات، خوست، قندهار و کاپیسا موزیم های محلی ایجاد شده است و در ولایت های دیگر نیز موزیم هایی در آینده ایجاد خواهد شد.

عارف فرهمند

ویراستار: رسول رحیم