آیا تهدید داعش در افغانستان دست کم گرفته می شود؟

در پی درگیری های شدید میان شبه نظامیان "دولت اسلامی" یا داعش و نیروهای اردوی افغانستان در پایان ماه جون، صدها تن مجبور به فرار گردیدند. درگیری ها در 24 ماه جون پس از حمله شبه نظامیان مذکور بر یکی از پسته های کنترول در ولسوالی کوت ولایت ننگرهار آغاز گردید و به گفته عطاالله خوگیانی سخنگوی والی ننگرهار بیش از 160 حمله کننده هوادار داعش به قتل رسیدند. بنابر اظهارات سخنگوی مذکور این جنگجویان با حمله بر حدود 90 خانه، منازل اهالی این ولسوالی را آتش زدند، اما پس از این درگیری ها توسط نیروهای اردوی افغانستان عقب رانده شدند. اما اهالی این مناطق گفته های سخنگوی والی این ولایت را در قبال این رویداد رد می کنند. به گفته حکمتیار یک جوان 19 ساله افغان «در گذشته ها شماری از ساکنان قریه به طرفداری از حکومت، در کنار نیروهای دولت ایستادند، اکنون تروریست های داعش برگشته و انتقام گیری می کنند.»

کابل در مورد این تهدیدات پنهانکاری می کند؟

اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان، ماه مارچ امسال پس از چندین ماه درگیری های پراگنده نیروهای افغانستان با گروه تروریستی مذکور، غلبه بر این گروه را اعلام کرد. بنا بر گمانه زنی های نیروهای نظامی ایالات متحده، حدود 3000 جنگجوی داعش در افغانستان حضور داشته و اکثر این جنگجویان در مناطق مرزی افغانستان با پاکستان می باشند. با این حال، ایالات متحده و حکومت کابل، هر دو طالبان را بزرگترین تهدید علیه امنیت افغانستان می دانند. برخلاف، وضعیت ننگرهار و بخش هایی دیگر افغانستان گواه بر این است که گروه داعش مؤفق به پیشرویی در این کشور گردیده و حکومت افغانستان به شدت این گروه را دست کم گرفته است.

گروه تروریستی داعش که بخش های وسیعی از عراق و سوریه را تحت کنترول خویش دارد، همچنان از افغانستان نیز سربازگیری می کند. اکثر جنگجویان افغان این گروه از میان گروه های منشعب طالبان به آن پیوسته اند.

تحلیلگران نیز با توجه به این وضعیت اظهار نگرانی می کنند. به گفته زیگفرید ولف عضو انستیتوت تحقیقاتی جنوب آسیا به دویچه وله، "افزایش مخالفت ها میان گروه های مختلف طالبان سبب می شود که جنگجویان ناراض این گروه ها بیش از پیش به سمت داعش تغییر جهت بدهند."

او افزود که در حال حاضر داعش بزرگترین مشکل برای طالبان است، به ویژه با توجه به جنگ قدرت در داخل طالبان.

بارک اوباما در 16 ماه جولای نیز اعلام کرد که برخلاف برنامه های قبلی مبنی بر کاهش نیروهای امریکایی تا آواخر 2016 به 5000 سرباز در افغانستان، تاپایان دوره ریاست جمهوری اش در ماه جنوری 2017 حدود 8400 سرباز امریکایی در این کشور باقی می مانند.

کارشناسان با ارزیابی این اظهارات اوباما، به این باور اند که تصمیم رئیس جمهور ایالات متحده دو مورد را به وضاحت نشان می دهد، یکی این که ایالات متحده حکومت افغانستان را در آینده نیز حمایت می کند و دوم این که نگرانی ها از افزایش خشونت در این کشور بیشتر شده اند.

همکاری های منطقه یی

وحید مژده کارشناس طالبان به این باور است که سربازگیری جنگجویان هودار داعش در افغانستان توسط این گروه احتمالاً بعید نمی باشد، اما امکان این نیست که این گروه بر مناطقی در افغانستان تسلط یابد.

مژده در گفتگویی با دویچه وله افزود: "داعش و طالبان از وجه ایدیولوژیک و نیز فرهنگی با هم خیلی متفاوت می باشند؛ با آنهم آنها قادر به جلب شماری از افراد در افغانستان هستند، کاری که انجام هم می دهند."

به گفته او «با توجه به حضور دیکتاتوری ها و شماری از گروه های تندرو در مناطق آسیای مرکزی، این مناطق برای داعش از اهمیت بیشتری برخوردار می باشند. گروه های تندرو این مناطق نیز حمایت خود را از داعش اعلام کرده و گفته اند که رژیم های این کشورها را سقوط می دهند.»

این درحالیست که با توجه به وضعیت امنیتی جدید، به مساعی بیشتر افغانستان به شدت نیاز می رود. کارشناسان نیز با مشوره به اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان توصیه می کنند که او باید این تهدید ها را جدی گرفته و جانب پاکستان را به همکاری های بیشتر و مشترک در مبارزه با ترور ترغیب نماید.

با این وصف، هرچند حضور داعش در افغانستان کمرنگ است، اما این گروه حمایت هایی را از جانب شورشیان در داخل پاکستان به دست آورده و حتی جنگجویان حامی خود را از این کشور جلب می کنند. پاکستان در سطح جهانی به عنوان گهواره شبه نظامیان سنی مذهب شهرت دارد. براساس گفته های حکومت افغانستان شبه نظامیان مذکور به طور هدفمند از پاکستان برای بی ثباتی حکومت افغانستان، به این کشور منتقل می شوند. پاکستان این اتهامات را رد کرده است.

احتمال خطر ایجاد ائتلاف داعش و طالبان

گروه داعش و طالبان با وجود اکثریت قابل ملاحظه پیروان سنی مذهب مناسبات خوبی با هم نداشته و موقف خصمانه در برابر همدیگر دارند. به باور تحلیلگران یک ائتلاف واقعی میان هردو گروه مذکور در کل غیر قابل تصور می باشد، با آنکه تا حدی سازگاری هایی میان هواداران هردو گروه در مناطقی در افغانستان و پاکستان محسوس می باشند.

به گفته میشاییل کوگلمن کارشناس مسایل افغانستان در مرکز مطالعات "وودرو ویلسون" در واشنگتن "مطمئناً که میان هردو گروه قرابت ایدیولوژیک وجود دارد، اما از جانب دیگر موارد زیادی اند که در تضاد با همکاری مشترک این دو گروه و حتی ائتلاف داعش و طالبان قرار می گیرند."

مژده نیز عین نظر را داشته و به باور او احتمال این می رود که شماری از گروه های کوچک اسلامی در افغانستان به جانبداری از داعش عمل کنند. ناظران به این باور اند که هیچ منطقه یی از افغانستان خواهان تسلط داعش نبوده و مایل به زعامت این گروه در مناطق خویش نیستند.

با وجود آن، این سوال مطرح می شود که تهدید های داعش تا چه حدی سبب خواهند شد تا گروه های مختلف افغانستان بر یک میز مذاکره حاضر شده و راه حلی را برای پایان منازعات دوامدار در این کشور جستجو کنند.