آیا ترامپ افغانستان را به پاکستان می سپارد؟

گزارش شده که اداره ترامپ قصد خروج نزدیک به هفت هزار نیروی امریکایی از افغانستان را تا تابستان پیش رو دارد. این نیمی از سربازان امریکایی مستقر در افغانستان می باشد. رسانه های امریکایی ادعا کرده اند که این سربازان در ماه های پیشرو به خانه شان برمی گردند.

این گزارش پس از آن نشر شد که دونالد ترامپ روز پنجشنبه گفت که گروه تروریستی "دولت اسلامی" یا داعش در سوریه نابود شده و به این ترتیب این کشور در خاورمیانه دیگر نیازی به حضور سربازان امریکایی ندارد.

اما طالبان که قوی ترین نیروی شورشی در افغانستان هستند، هنوز از بین برده نشده اند. حتی در سال های اخیر ساحه کنترول و نفوذ این گروه در افغانستان بیشتر هم شده است. با این وضع چرا واشنگتن می خواهد حضور نظامی اش را در این کشور درگیر جنگ کاهش دهد؟

امریکا در ماه های اخیر تلاش ها برای دست یافتن به یک راه حل سیاسی با طالبان را افزایش داده است. زلمی خلیلزاد فرستاده ویژه امریکا در امور صلح افغانستان چند بار گفتگوهای سطح بالا را با رهبران طالبان در قطر انجام داده است.

پیروزی برای پاکستان؟

این گفتگوها توسط پاکستان تسهیل گردیده اند؛ کشوری که عمران خان نخست وزیرش به این باور است که ممکن نیست گروه های اسلامگرا از طریق جنگ از میان برده شوند.

به هر حال، کابل و واشنگتن از انگیزه های طولانی مدت و نفوذ اسلام آباد در افغانستان شکایت دارند. مقامات افغان و امریکایی بارها گفته اند که پاکستان از برخی جناح های طالبان حمایت می کند تا حکومت افغانستان را بی ثبات سازند. آنها می گویند با این کار، ارتش پاکستان امیدوار است تا نفوذ هند در افغانستان را کاهش داده و زمینه بازگشت طالبان در سیاست های افغانستان را فراهم کند.

تحلیلگران می گویند که نیروهای نظامی و مدنی پاکستان هنوز هم طالبان را یک متحد مهم استراتژیک شان می دانند و فکر می کنند آنها می توانند پس از خروج نیروهای ناتو، بخشی از دولت افغانستان باشند.

ناظران می گویند که ارتش پاکستان امیدوار است تا نفوذش را در کابل دوباره به دست آورد، آن هم پس از آنکه ایالات متحده و متحدانش رژیم طالبان طرفدار پاکستان را در سال ۲۰۰۱ سرنگون کردند.

سیاست های پاکستان در افغانستان پس از حمله امریکا بر رژیم طالبان تغییر نکرده بود، اما موضعگیری های سخت حکومت ترامپ در رابطه با اسلام آباد در چند هفته گذشته موجب آن شده است.

احتمال بالقوه کاهش نیروهای امریکایی در افغانستان، در برخورد با تنظیمات سیاسی آینده در این کشور، به اسلام آباد دست بالا می دهد.

زیگفرید او. ولف، از انجمن دموکراتیک جنوب آسیا (SADF) در بروکسل به دویچه وله گفت معتقد است که عناصری در دستگاه امنیتی پاکستان همچنان بر این باورند که طالبان می تواند به عنوان یک ابزار استراتژیک برای مقابله با حضور هند در افغانستان مورد استفاده قرار گیرد.

"تضعیف موقف خودی"

هنوز مشخص نشده است آیا رئیس جمهور ترامپ واقعاً هفت هزار نیروی امریکایی را از افغانستان خارج می کند یا خیر، اما این واقعیت که جیمز ماتیس، وزیر دفاع ایالات متده امریکا و یکی از حامیان اصلی حضور نظامی قوی در افغانستان، در ماه فبروری سال ۲۰۱۹ وظیفه اش را ترک می کند، مطمئنا عدم اطمینان بیشتری را درمورد ماموریت غربی در افغانستان ایجاد کرده است.

توماس روتیگ، متخصص شبکه تحلیلگران افغان به دویچه وله گفت: «اگر ایالات متحده در واقع با برنامه کاهش نیروهای نظامی پیش برود، این یکی از نشانه های سیاست "اول امریکای" ترامپ می باشد». وی اضافه کرد: «اما در عین زمان به وسیله خلیلزاد تلاش می کند با طالبان مذاکره کند و کاهش نیروها هیچ معنایی ندارد».  روتیگ تاکید کرد: «این باعث تضعیف موقف واشنگتن و کابل در میانه گفتگوهای صلح خواهد شد:»

اما برخی از کارشناسان به این باورند که کاهش نیروهای نظامی امریکا در افغانستان یک تصمیم حساب شده از سوی ترامپ می باشد. وحید مژده یک کارشناس امنیتی در کابل که یکی از مقامات سابق طلبان بوده به دویچه وله گفت: «طالبان قبلا بارها تاکید کرده اند که فقط زمانی با حکومت افغانستان صلح می کنند که نیروهای امریکایی افغانستان را ترک کنند.»

مژده اضافه کرد: «گزارش کاهش نیروهای امریکایی احتمالا به معنای اطمینان دادن به طالبان است؛ اطمینان از آنکه امریکا قصد ندارد در این کشور برای همیشه باقی بماند.»

به حاشیه راندن کابل

اما دیدگاه عتیق الله امرخیل، یک جنرال بازنشسته افغان و کارشناس مسائل نظامی در مورد وضعیت متفاوت است. وی گفت که گزارش رسانه ها در مورد کاهش احتمالی نیروهای امریکایی در افغانستان پیامی برای حکومت کابل می باشد  که در مورد نحوه پیگیری مذاکرات صلح، با خلیلزاد در صفحه و وجهه مشابهی قرار ندارد. وی به دویچه وله گفت این پیامی را به کابل می فرستد که باید برنامه امریکا را بپذیرد و پشت سر بگذارد و یا به تنهایی با طالبان روبرو شود: «همین اکنون هم دست پاکستان بالاست؛ چراکه در رابطه با استراتیژی جدید امریکا واکنش نشان داد، مقاومت کرد و با ایران، چین و روسیه نزدیک شد. این برای امریکا خطرناک است و امریکا می خواهد به پاکستان امتیاز بدهد تا مشکل افغانستان را حل کند.»

گزارش شده است که حکومت محمد اشرف غنی از مذاکرات میان طالبان و ایالات متحده از طریق تسهیل پاکستان ناراضی است. این کشور معتقد است که موضعش تضعیف خواهد شد و از تنظیم سیاسی آینده افغانستان خارج می گردد؛ به همین دلیل کابل بار دیگر تأکید کرد که مذاکرات صلح باید متعلق به افغانستان و رهبری افغان ها باشد.

تحلیلگران معتقدند اگر دولت ترامپ خروج نیروهای نظامی امریکا را از افغانستان آغاز کند، برنده اصلی پاکستان می باشد. توماس روتیگ در این زمینه گفت: «این نشان می دهد که ترامپ دیگر برای افغانستان اهمیتی قائل نیست.»

گزارش ها در مورد این تصمیم ترامپ متحدان امریکا در ناتو را نیز به شدت غافلگیر کرده است. روز پنجشنبه مقامات ناتو، آلمان، هالند و افغانستان در برابر تصمیم ترامپ برای بیرون کشیدن بخش قابل توجهی از سربازان این کشور از افغانستان واکنش نشان دادند. حکومت آلمان خواهان وضاحت در مورد این تغییر پالیسی امریکا در قبال افغانستان شد.

شمس/جهش/ر.ش