آیا امریکا و طالبان به توافقاتی نائل شده اند؟
۱۳۹۷ بهمن ۵, جمعه
چهارمین دور مذاکرات میان زلمی خلیلزاد، نماینده خاص ایالات متحده امریکا برای پروسه صلح افغانستان، با نمایندگان طالبان در دوحه پایتخت قطر که روز دو شنبه این هفته آغاز شد، امروز جمعه نیز ادامه یافت. این مذاکرات ابتدا برای دو روز در نظر گرفته شده بود.
یک منبع دفتر سیاسی طالبان در قطر به دویچه وله گفت که در این مذاکرات در این رابطه بحث شد که واشنگتن جدول زمان‌بندی خروج نیروهایش از افغانستان را اعلام کند و طالبان ضمانت کنند که کابل تهدیدی برای کشورهای دیگر به ویژه امریکا نخواهد بود.
این عضو دفتر طالبان درباره موضوعات دیگر این نشست و دلیل طولانی شدن شان چیزی نگفت، اما تاکید کرد که «بیرون شدن نیروهای خارجی کلید حل همه موضوعات است و راه را برای حل مسائل عمومی هموار می سازد.»
در همین حال سید اکبر آغا، عضو پیشین گروه طالبان به دویچه وله می‌گوید که در نشست چهار روزه در قطر، نمایندگان طالبان و ایالات متحده در بارۀ اعلام آتش‌بس، رهایی و تبادله زندانیان طالبان و بیرون کشیدن اعضای این گروه از فهرست تحریمات نیز گفتگو کرده‌اند.
این عضو پیشین گروه طالبان ایجاد حکومت موقت را نیز یکی از خواست های طالبان می‌داند. سید اکبرآغا می‌افزاید: «احتمال زیاد وجود دارد که حکومت انتقالی و بی‌طرف به میان بیاید. طالبان در حکومت کنونی سهم نخواهند گرفت و طالبان به این باور دارند که مشکلات را تنها یک حکومت بی‌طرف می‌تواند حل کند .»
جاوید کوهستانی، تحلیلگر مسایل سیاسی افغانستان به این نظر است که طولانی شدن این نشست بیانگر نزدیکی دو جانب روی برخی مسایل است: «من فکر می‌کنم روی مسائل مهم تا حدی به نتیجه رسیده اند و موانع کلان که سد راه مذاکره بوند، برداشته شده است.»
این تحلیلگر مسایل امنیتی افغانستان می‌گوید: «در مسائل کلان جدول زمانی خروج نیروهای امریکایی، تعداد پایگاه‌ها، رهایی زندانیان، رفع تحریم‌ها و برخی مسائل دیگر به نتیجه رسیده اند. یعنی در کلیات به نتیجه رسیده اند، به خاطر دلچسبی به این قضیه، گفتگوها طولانی‌تر شده است.»
تغییر در تیم مذاکره طالبان
همزمان با طولانی شدن این دور مذاکرات، طالبان ملا عبدالغنی برادر را به حیث رئیس دفتر سیاسی در قطر تعیین کرده و هدف از این تقرری را تقویت مذاکرات با ایالات متحده امریکا عنوان کرده اند.
ملا برادر یکی از بنیانگذاران گروه طالبان، در زمان حاکمیت این گروه مسئول زون جنوب غرب بود و یک شاخه نظامی را نیز رهبری می‌کرد. به نقل از فرماندهان پیشین طالبان، پس از سقوط رژیم طالبان، رهبر این گروه تمامی مسئولیت‌های افغانستان را به ملا برادر و ملا عبیدالله سپرده بود.
زمانی که ملا برادر در سال ۲۰۱۰ در پاکستان بازداشت شد، تحلیلگران می‌گفتند که دلیل بازداشت او تمایل‌اش به مذاکره با حکومت افغانستان بوده است. حکومت افغانستان به تکرار خواستار رهایی او شده بود.
ملا برادر سه ماه پیش، یعنی پس از نخستین نشست زلمی خلیلزاد با گروه طالبان، از زندان رها شد. سید اکبر آغا به این باور است که «ملا برادر از چهره‌های است که نفوذ زیادی بر طالبان دارد.»
جاوید کوهستانی در مورد تاثیر این تقرری جدید بر مذاکرات صلح می گوید: «زمانی که ملا برادر را گرفتار کردند، علاقمند گفتگوی غیرمستقیم با دولت افغانستان بود. از آنجایی که پاکستانی‌ها علاقمند نزدیکی طالبان با دولت افغانستان نبودند، این موجب زندانی شدن ملا برادر شد. ملا برادر رئیس شورای کویته و رئیس نظامی طالبان بعد از ملا عمر بود.»
تاکید به مذاکرات میان افغان‌ها
هرچند به نتیجه رسیدن احتمالی امریکا و طالبان روی موضوعات یاد شده یک پیشرفت بزرگ در پروسه صلح است، اما رئیس جمهور افغانستان به این باور است که روند صلح افغانستان پیچیده و زمان‌گیر خواهد بود.
اشرف غنی، رئیس جمهور افغانستان در مجمع جهانی اقتصاد در داووس سویس یک بار دیگر تاکید کرد که مذاکرات صلح باید میان افغان‌ها صورت بگیرد و زلمی خلیلزاد تنها مسئولیت زمینه سازی آغاز مذاکرات صلح میان حکومت افغانستان و طالبان را دارد.
رئیس جمهور افغانستان تاکید کرد که نتایج بحث‌ها میان نمایندگان طالبان و امریکا باید با افغان‌ها شریک ساخته شود. با توجه به گزارش‌های احتمالی از پیشرفت در مذاکرات میان نمایندگان امریکا و طالبان در دوحه، اشرف غنی گفت که با توجه به رابطه طالبان با مافیای مواد مخدر و گروه‌های تروریستی، تصور این که چنین روابطی در یک نشست تغییر کند، مبالغه آمیز است.
رئیس جمهور افغانستان از مدت‌ها به اینسو تاکید می‌کند که برای حل معضل افغانستان باید طالبان با حکومت افغانستان به گونه مستقیم مذاکره کند. او در عین زمان راهکارهای احتمالی دیگر مانند تشکیل حکومت موقت را به شدت رد کرده و بر برگزاری انتخابات در زمان تعیین شده اش تاکید می‌کند.