آیا افغان ها نبود اردوی آلمان در قندوز را احساس خواهند کرد؟

حضور سربازان آلمانی مدت یک دهه برای باشندگان قندوز یک صحنه آشنا بود. حالا بسیاری ها با اخراج این سربازان با نگرانی به آینده می نگرند. عبدالله رسولی، رییس سازمان غیردولتی "مدیوتِک" در قندوز هراس مردم را چنین جمع بندی می کند: "ما می دانیم که بدون حمایت نظامی اردوی آلمان نمی توانیم به کار ادامه دهیم".

به باور او، طالبان در بعضی از مناطق خارج شهر تسلط یافته اند. علاوه بر آن، گروه های تبهکار نیز دست به جنایت می زنند. رسولی می افزاید: "روزی که نیروهای آلمانی به قندوز آمدند، نه تنها در قندوز بلکه حتی در ولایت های شمال شرقی ثبات به وجود آمد. نگرانی از ناامنی حداقل موقتاً از خاطره ها رخت سفر بست. وضع تغییر کرد. فضا برای نفس کشیدن باز شد و مردم با حضور آلمانی ها احساس آرامش بهتر کردند. مردم افغانستان به خصوص مردم قندوز سابقه خوبی از آلمانی ها داشتند".

اردوی آلمان به عنوان عنصر اقتصادی

اهمیت حضور سربازان آلمانی در پروژه های بازسازی نیز هویدا بوده است. جاده ها اعمار و مکاتب بازسازی شدند. سربازان آلمانی خود به صورت عنصر اقتصادی درآمدند. محبوبه حیدر، صاحب یک فابریکه کوچک نساجی است که 20 زن در آن مشغول کار هستند. او در سال های گذشته از اردوی آلمان سفارش های زیادی به دست می آورد. سربازان با کمال میل لباس های محلی را به عنوان سوغاتی می خریدند.

خانم حیدر می گوید: "ما در آغاز سفارش های بسیاری از جانب اردوی آلمانی به دست می آوردیم؛ اما از یک سال به بعد اوضاع امنیتی بدتر شده است و سربازان آلمانی فقط به ندرت قرارگاه های خود را ترک می گویند".

تولیدات دستی بسیار پرکیفیت او در بازارهای محلی به سختی خریدار می یابد. افغان ها بیشتر کالای ارزان قیمتِ ساخت پاکستان یا چین را می خرند. خانم حیدر نمی داند که آیا او می تواند بعد از خروج سربازان آلمانی اصلاً به کارش ادامه دهد یا نه. کارگران او نیز نگران امنیت و آینده شغلی خود می باشند.

ادامه پروژه های ملکی

بعد از بیرون شدن اردوی آلمان باید کارهای زیادی در بخش بازسازی قندوز انجام شود. سازمان دولتی کمک های انکشافی آلمان "جی. آی. زد" در نظر دارد تا فعالیت هایش را در شمال افغانستان ادامه دهد. چنانچه پتر پلِش، مدیر "جی. آی. زد" در افغانستان می گوید که این سازمان از سوی حکومت آلمان یک طرح امنیتی وسیع را تدوین کرده است: "مهمترین عنصر طرح این است که مردم آن را بپذیرند تا عملی کردن موفقانه این پروژه ها ممکن گردد".

اما با بیرون شدن اردوی آلمان از قندوز، کارمندان "جی. آی. زد" با چالش های جدیدی مواجه خواهند بود. مثلاً مساله تدارکات طبی و مکان های امن مطرح است. "جی. آی. زد" قبلاً طرحی را آماده کرده است که چگونه در جاهایی که اردوی آلمان آنجا را ترک می کند، بتواند بدون محافظت به کارش ادامه دهد. این گونه است که با آنکه اردوی آلمان قرارگاه های خود در تالقان مرکز ولایت تخار و فیض آباد مرکز ولایت بدخشان را در سال گذشته ترک کردند، کارمندان امور توسعه در آنجاها باقی مانده اند.

"جی. آی. زد" در افغانستان تا سال 2016، یعنی دو سال بیشتر از خروج اردوی آلمان، به فعالیت هایش ادامه می دهد. این سازمان با وجود خطرات امنیتی، نگرانی زیادی از جلب کارمندان ملکی در افغانستان ندارد. رییس "جی. آی. زد" می گوید: "ما در حال حاضر حدود 250 کارمند بین المللی فعال در افغانستان داریم. من انتظار دارم که این نیرو به نحوی چیزی کمتر یا زیادتر در همین سطح باقی بماند. تا به حال ما موفق بوده ایم تا جای خالی را پر کنیم".

آیا حضور سربازان خارجی دلیل ناآرامی در کندز است؟

آوازه هایی نیز شنیده می شود که وضعیت امنیتی بعد از خروج نیروهای خارجی حتی بهبود خواهد یافت. حیدر حیدر، سرپرست بنیاد هنری –فرهنگی "پسرلی" در قندوز می گوید: "خیلی ممکن است که بعد از خروج اردوی آلمان، دیگر دلیلی برای منازعه میان گروه های متخاصم وجود نداشته باشد و آنها از ادامه جنگ خودداری کنند".

او می افزاید که مردم عادی بدون آن نیز به این باور هستند که "سربازان خارجی در گذشته نیز کار خوبی انجام نداده اند. آنها امید دارند که با خروج سربازان خارجی، آرامی باز می گردد.

اردوی آلمان کارمندان ملکی را تنها نمی گذارد

با وجود این، همکاران افغان نیروهای اردوی آلمان در محل نگران می باشند. آنها کارشان را از دست می دهند و بسیاری از آنها زندگی خود و خانواده خود را بعد از بیرون شدن سربازان آلمانی با خطر مواجه می بینند. همین که آنها با نیروهای بین المللی کمک به امنیت (آیساف) کار کرده اند، برای طالبان می تواند دلیل کافی باشد تا آنها را تهدید کنند.

یکی از ترجمان های نیروهای آلمانی که نخواست نامش ذکر شود، گفت: "تنها طالبان نیستند، بلکه گروه های مسلح و جنایت پیشه دیگر نیز زندگی را برای مردم تلخ می سازند. اگر یک گروه دریابد که من با خارجی ها کار کرده ام، نمی گذارد که من زنده بمانم".

به این دلیل تابستان امسال در برابر قرارگاه نظامی آلمانی ها از سوی همکاران افغان نیروهای آلمانی تظاهرات صورت گرفت. آلمان وعده داده است که به همکاران افغان اردوی آلمان کمک می کند. چنانچه مارکو شمیت، سخنگوی اردوی آلمان در مزار شریف توضیح می دهد: "کسانی که زندگی شان را در خطر می بینند، می توانند در محل کارشان، تقاضای مجوز اقامت در آلمان را بدهند. سپس این تقاضا به سفارت آلمان در کابل و بعد از آنجا به وزارت داخله آلمان فرستاده می شود و تصمیم گیری نهایی نیز توسط وزرات داخله صورت می گیرد. این قاعده نه فقط برای همکاران اردوی آلمان، بلکه برای همه افغان هایی که با دیگر وزارتخانه های آلمانی مانند وزارت داخله، وزارت دفاع و وزارت کمک های انکشافی آلمان همکاری کرده اند، اعتبار دارد".