آیا اروپا در آستانه شکل گیری موریای دیگر قرار دارد؟

صورتش به شدت دچار آفتاب سوختگی شده و نوزاد یک ماهه ای را در آغوش دارد. نگاهش ناامید و مرده است و در حاشیه بزرگراهی بیرون از شهر به سوی اردوگاه جدید مهاجران در منطقه کارتیپه می رود؛ کمپی که جایگزین موریا شده است. نگران است و دلهره دارد.

مریم و شوهرش با نوزداشان در جمع گروهی از پناهجویان دو روز پس از عملیات گسترده پولیس یونان به سوی کمپ جدید در حرکت بودند. آنها خودشان را در جنگلی پنهان کرده بودند، اما به بالاخره تصمیم گرفتند به کمپ جدید بروند: «مجبوریم آنجا برویم. تهدید کرده اند که درخواست های پناهندگی مان را باطل می کنند و دیگر به ما کمکی نمی شود. من نوزاد یک ماهه ای دارم. شیر ندارم که برایش بدهم. باید حداقل یک خیمه به عنوان سرپناه داشته باشیم».

به گفته اکساندروس راگاواس، مسئول مطبوعات وزارت مهاجرین یونان در لسبوس تا شام روز شنبه بیش از ۹ هزار پناهجوی آواره شده از موریا در کمپ جدید مستقر شده اند که آزمایش کرونای بیش از ۲۴۰ تن شان مثبت بوده است: «همه کسانی که به این کمپ وارد می شوند باید آزمایش کرونا بدهند. پناهجویان براساس ملیت و وضعیت حقوقی شان در بخش های گوناگون تقسیم بندی شده اند. ظرفیت اردوگاه جدید برای بیش از ۱۲ هزار نفر توسعه داده شده است».

موترهای باربری ارتش هنوز هم خیمه ها و لوازم سازه ای را به داخل کمپ منتقل می کنند. رسانه ها شام شنبه اجازه یافتند برای چند دقیقه و به صورت بسیار محدود وارد اردوگاه شوند. خبرنگار دویچه وله دری در محل دید که داخل خیمه هنوز خاک و سنگ بود. برای شمار زیادی از خیمه ها فقط سه تا چهار تشناب سیار گذاشته شده بود.

وضع در بخش کرونایی ها

نوروزی، یکی از پناهجویانی که روز شنبه به این اردوگاه وارد شد، به دویچه وله گفت: «من را از زن و خانم باردارم جدا کرده اند. به من گفته اند تو کرونا داری و من را همراه با ۲۰ تن دیگر در یک خیمه کوچک جای داده اند. در یک شبانه روز یک بطری (بوتل) آب معدنی می دهند و یک وعده غذایی که برای همه نمی رسد».

این جوان افغان اضافه کرد که هیچ خدمات درمانی برای پناهجویان ارائه نمی شود: «هیچ چیزی برای ما نداده اند. ما اینجا در یک خیمه روی زمین نمناک می خوابیم. آنها ظرف چند دقیقه به مردم می گویند تو کرونا داری یا نداری... آیا چنین چیزی از نظر علمی ممکن است؟»

اردوگاه زندان

مقام های اداره مهاجرت یونان می گویند مهاجران مبتلا به کرونا در این کمپ برای مدتی قرنطین خواهند شد؛ اما بقیه روز شنبه اجازه داشتند برای خریداری مواد مورد نیازشان از ساعت هشت صبح تا هشت شام بیرون بروند. پناهجویان این کمپ را "زندان" می نامند. بخشی از مهاجران آواره شده از موریا هنوز هم در جنگل ها و محلات مختلف خودشان را پنهان کرده و از رفتن به اردوگاه جدید امتناع می کنند. پولیس یونان از روز شنبه عملیاتی را برای بازداشت این افراد راه اندازی کرده است. هرازگاهی بس های پولیس در نزدیکی کمپ دیده می شود که مهاجران را پیاده می کنند.

مرتضی یکی از مهاجران افغان که از اردوگاه جدید فرار کرده و دوباره به ویرانه های موریا پناه برده، به دویچه وله گفت: «مجرد ها را زندانی کرده اند. به بسیار سختی توانستم فرار کنم. یک گروه هستیم که فرار کردیم. آنها (مقام های یونان) آتش سوزی موریا را به گردن ما افغان ها انداخته اند و می خواهند از همه مجردها تحقیقات کنند. وضع کمپ جدید از موریا بسیار بدتر است». مقام های یونان تاکنون رسما تایید نکرده اند که از همه مردان مجرد افغان در لسبوس تحقیق خواهند کرد.

آتش سوزی در موریا

تاکنون شش مهاجر افغان در پیوند با آتش سوزی که موریا را ویران کرد، بازداشت شده اند. چهار تن شان که بالای ۱۸ سال هستند، رسما متهم شده و در برابر مقام های قضایی جزیره لسبوس قرار گرفته اند. دو تن دیگرشان که زیرسن هستند، به تسالونیکی منتقل گردیده اند و بعدا علیه شان اقامه دعوا خواهد شد. بسیاری از پناهجویان افغان آتش سوزی در موریا را یک عمل عمدی از سوی گروه های ضد مهاجر محلی می خوانند.

محمد یکی از آنهاست و به این باور است که آتش سوزی موریا بهانه ای بود برای انتقال مهاجران به کمپ جدید: «مردم محل بار بار تظاهرات کردند که مهاجران را از جزیره ما بیرون کنید. آنها اصلا از ما نفرت دارند. وقتی از کنارشان می گذریم، تف می اندازند و بینی شان را می گیرند». وی اضافه کرد: «خودشان (ضد مهاجران) کمپ را با همکاری برخی احزاب شان آتش زدند تا ما را بدنام کنند. آنها روی ما تجارت راه انداخته اند. می دانید همین سازمان ها و دولت یونان چقدر پول جمع کردند؟ آخر به ما چه می کنند؟ هیچ! ما را مثل حیوان در قفس زندانی کرده اند».

بیشتر بخوانید:‌هزاران مهاجر چهارمین شب را نیز در خیابان های لیسبوس سپری کردند

آسترید کاستلاین، از کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور مهاجران اردوگاه جدید را تازه تاسیس خواند و تایید کرد که وضع مناسب نیست: «این یک اردوگاه اضطراری است و روز به روز خدمات در آن بهبود خواهد یافت». این کمیساریا کارزاری آنلاین راه اندازی کرده و در سطح بین المللی برای بهبود وضع در بزرگترین اردوگاه مهاجران در اروپا اعانه جمع آوری می کند. بسیاری از سازمان های مددرسان محلی، ملی و بین المللی نیز فعال شده اند.

نظر کبیری، یکی از کارمندان افغان در دفتر پناهندگی اتحادیه اروپا به این باور است که تکرار وضعیت موریا در اردوگاه جدید دور از تصور نیست: «روز به روز شمار مهاجران در این کمپ بیشتر می شود. این کمپ بسیار سریع ساخته شده و امکانات کافی و زیربنایی در آن مهیا نیست. احتمال به میان آمدن وضع موریا را نمی توانیم رد کنیم».

پروازول، سازمان حامی مهاجران در آلمان از اتحادیه اروپا به خاطر وضع پناهجویان در جزیره های یونانی به ویژه در لسبوس انتقاد کرده و گفته که "اروپا نباید دوباره شاهد موریای دیگر باشد." وضع مهاجران در جزیره های یونانی بار دیگر بحث بزرگی را در سطح اتحادیه اروپا دامن زده است. اورزولا فون دیرلاین، رئیس کمیسیون اروپا نیز خواهان همکاری همه کشورها برای یافتن راه حلی مشترک شده است. آلمان قرار است ۱۵۵۳ تن از مهاجران نیازمند حفاظت را از جزیره های یونانی و مخصوصا لسبوس بپذیرد. برخی دیگر کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز برای پذیرش مهاجران از یونان اعلام آمادگی کرده اند؛ اما به صورت بسیار معدود.

بیشتر بخوانید: سفیر افغانستان در یونان: حدود ۸۵۰۰ مهاجر کمپ موریا افغان اند

دیمیتریس، یک باشنده جزیره لسبوس به دویچه وله گفت از مدت ها به این سو تصمیم دارد به جای دیگری نقل مکان کند: «این جزیره زمانی مرکز گردشگران بود و کار و بار ما خوب بود. حالا به جز شما خبرنگاران دیگر کسی اینجا نمی آید». وی که در یکی از هوتل های لسبوس کار می کند، اضافه کرد: «ما نمی خواهیم جزیره مان به خاطر سیاستمداران و تصمیم های نادرست شان نابود شود. من می خواهم به زندگی قبلی ام برگردم. من نمی خواهم هر روز صحنه های دلخراشی را ببینم که انسان های نیازمند و فراری از جنگ در رنج و عذاب هستند».

هم مردم محلی و هم پناهجویان در جزیره لسبوس از وضع موجود خسته شده اند و از سران اتحادیه اروپا تقاضا دارند نقطه پایانی برای آن بگذارند. یونان که با ترکیه هم مرز است، از دیرزمانی به این سو مسیر عبور مهاجران به دیگر کشورهای اروپایی بوده است. جزیره های این کشور در حاشیه دریای اژه، پس از بحران مهاجرت در سال ۲۰۱۵ میزبان ده ها هزار مهاجری هستند که در پی امضای توافقنامه اتحادیه اروپا با ترکیه دیگر نتوانستند به سفرشان ادامه دهند.

رضا شیرمحمدی