آموزش افسران افغان در پاکستان؛ بهبود مناسبات؟
۱۳۹۳ بهمن ۲۱, سه‌شنبه
حکومت افغانستان برای چندین سال همسایه‌اش پاکستان را به پناه دادن به طالبان و حمایت از آن‌ها برای شعله ور ساختن شورشگری در افغانستان متهم کرده است. حامد کرزی رئیس جمهور پیشین این کشور به صورت قاطع از نظامیان پاکستانی و سازمان استخبارات پاکستان (آی اس آی) به دلیل آنچه حمایت از طالبان و سازمان‌دهی حملات در افغانستان عنوان می‌کرد، شدیداً انتقاد می‌نمود. اسلام آباد این اتهامات را همواره رد می‌کرد. اما به نظر می‌رسد که حکومت جدید افغانستان می‌خواهد شانسی به شروع تازه در مناسبات با پاکستان بدهد.
شش افسر اردوی ملی افغانستان فعلاً در اکادمی نظامی کاکول در شهر شمالی ایبت آباد پاکستان آموزش نظامی می‌بینند. اردوی پاکستان این افسران را برای 18 ماه آموزش می‌دهد تا قابلیت‌های آن‌ها را در مبارزه با تروریسم بالا ببرد. همچنین یک هیئت پنج نفره اردوی افغانستان از اسلام آباد بازدید می‌کند تا راجع به مسایل امنیتی با مقام‌های پاکستانی گفتگو کنند.
جانان موسی زی، سفیر افغانستان در اسلام آباد، به این باور است که این اقدام نشان‌دهنده بهبود روابط میان دو کشور همسایه است. او گفت که حکومت افغانستان شش تن از بهترین افسران را برای این دوره آموزشی انتخاب کرده است. او به خبرنگاران در اسلام آباد گفت: «اردوی ما در یک دهه گذشته خیلی زیاد رشد کرده است. اردوی ما حمایت مردم عام را با خود دارد.»
در حال حاضر حدود 300 افسر اردوی ملی افغانستان در هندوستان نیز از سوی نظامیان این کشور آموزش می‌بینند. اسلام آباد در گذشته پیشنهاد مشابهی کرده بود تا بتواند با نفوذ هندوستان در افغانستان مقابله کند، اما حامد کرزی به این درخواست پاکستان پاسخ مثبت نگفت و در این امر هندوستان را بر پاکستان ترجیح داد.
اسد منیر، تحلیلگر دفاعی در اسلام آباد به دویچه وله گفت که رئیس جمهور غنی اقدام‌هایی برای بهبود بخشیدن روابط با پاکستان انجام داده است که آموزش افسران افغان در اکادمی کاکول بخشی از آن است. او گفت: «نیروهای افغانستان علیه شورشیان در مناطقی هم سرحد با پاکستان وارد اقدام شده اند. این ثابت می‌کند که کابل مناسبات بهتر با پاکستان می‌خواهد.»
خصومت پاکستان و هند
تحلیلگران می‌گویند که بهبودی در روابط افغانستان و پاکستان نتیجه تلاش‌های راحل شریف، لوی درستیز پاکستان نیز است. او در چند ماه نخست حکومت اشرف غنی چهار باز از کابل دیدار کرد.
طاهر خان، خبرنگار پاکستانی می‌گوید: «شریف بایست مقام‌های افغانستان را متقاعد کرده باشد که پاکستان در افزایش همکاری‌های نظامی جدی است، در غیر آن، تبادله افسران هرگز ممکن نبود.»
اما جنرال عتیق الله امرخیل، فرمانده پیشین نیروی هوایی افغانستان می‌گوید که «فرستادن افسران به پاکستان برای آموزش نظامی یک ایده بد است» و ممکن است منجر به ناراحتی هندوستان شود.
او گفت: «پاکستان برای دو سال اصرار می‌کرد که نیروهای امنیتی افغانستان را آموزش بدهد. حامد کرزی رئیس جمهور پیشین هرگز به فرستادن افسران به اکادمی‌های نظامی پاکستان موافقت نکرد، زیرا او نمی‌خواست هندوستان را برنجاند.»
این جنرال پیشین افغانستان می‌گوید که بعد از حمله طالبان بر مکتبی در پشاور، دو کشور همسایه به افزایش همکاری‌های نظامی توافق کردند: «اگر پاکستان و افغانستان می‌خواهند باهم همکاری کنند، راه‌های دیگری برای آن وجود دارند. در درون اردوی پاکستان تمایل ضدیت با هند وجود دارد که در جریان آموزش‌ها بروز می‌کند. افسرانی با روحیه ضد هندی چگونه می‌توانند برای ما مفید باشند؟»
"سیاست پاکستان تغییر نکرده"
شماری از تحلیلگران به این باور اند که تا زمانی که پاکستان در پالیسی کهنه خود در قبال افغانستان تغییر ایجاد نکند، این تحولات کوچک نمی‌تواند پیشرفت متداوم باشد.
به باور تحلیلگران، دستگاه‌های نظامی و ملکی پاکستان هنوز هم طالبان را به عنوان یک متحد مهم استراتژیک می‌بینند که به باور اسلام آباد باید بخشی از حکومت افغانستان باشند. ناظران می‌گویند اسلام آباد انتظار دارد نفوذی را که پیش از تهاجم ایالات متحده امریکا در افغانستان در زمان حاکمیت طالبان داشت، دوباره به دست بیاورد.
مت والدمن، محقق منازعه افغانستان در دانشگاه هاروارد به این باور است که بدون تغییر دینامیک‌های منطقه‌ای، پاکستان از حمایت خود به طالبان خودداری نخواهد کرد. او به دویچه وله گفت: «شواهد حاکی است که پاکستان پالیسی خود در قبال افغانستان را تغییر بنیادی نداده است.»
همچنان زیگفرید وولف، کارشناس علم سیاست در دانشگاه هایدلبرگ نیز به همین نظر است. او به این باور است که هنوز هم چندین عضو دستگاه امنیتی پاکستان فکر می‌کنند از طالبان می‌توانند به عنوان ابزار استراتژیک در مقابله با هندوستان در افغانستان استفاده کنند.
هندوستان در کنار آموزش افسران افغانستان، این کشور را در ایجاد زیرساخت‌ها نیز کمک می‌کند. دهلی جدید سال گذشته کمک دو میلیارد دالری به افغانستان را اعلام کرد؛ بزرگترین کمکی که هندوستان به یک کشور دیگر می‌دهد.
با توجه به این تحولات، تحلیلگران اشاره می‌کنند که تنها آموزش افسران اردوی افغانستان در پاکستان نمی‌تواند در مناسبات دو کشور همسایه تغییر ایجاد کند.