کودکان افغان در دل اژدهای سیاه

در حالی که قانون ملی افغانستان اجازه می دهد که کودکان افغان از سن 14 سالگی هفته یی نهایتا 35 ساعت کار کنند، اما آنها اجازه ندارند که در شغل های پر خطر مانند استخراج معادن کار کنند. گروه های حقوقی می گویند که به دلیل 30 سال جنگ و همچنان وجود شمار زیادی از کودکانی که تنها نان آوران خانه هستند، این گونه قوانین اجرا نمی گردند.

در سوی دیگر، افغانستان تلاش می کند تا سرمایه گذاران خارجی را برای استخراج معادن دست نخورده افغانستان جذب کند. معادنی که ارزش آنها حدود 3000 میلیارد دالر تخمین زده شده است. در همین حال، وحید الله شهرانی، وزیر معادن افغانستان تلاش می کند تا این وزارتخانه را گسترش داده و از فساد پاک کند. در همین راستا، او پیشنویس خط مشی یی را تهیه کرده است که بر مبنای آن حداقل سن برای کار در معادن 18 می باشد.

شهرانی به خبرگزاری رویترز گفت: "ما پیشنویس اولین چارچوب مشی اجتماعی را تهیه کرده ایم تا مطمین شویم که در مواردی مانند نیروی کار، سلامتی و حفاظت کارگران، و مهمتر از همه مسئله کودکان کارگر برخی معیارها داریم". وزیر معادن افغانستان همچنان افزود: "ما پیش از این هیچگونه مشی رسمی در وزارت معادن نداشته ایم".

شهرانی خاطرنشان کرد که این چارچوب رسمی قرار است تا در چند ماه آینده اجرا گردد و بر اساس آن بازرسان وزارت معادن موظف خواهند شد که اجرای آن را مورد نظر داشته باشند. اما در این راستا، منتقدان ظرفیت حکومت را در مدیریت صنعت معادن زیر سوال می برند.

از هنگامی که وحید الله شهرانی، در اواخر سال 2010 وزیر معادن افغانستان شد، اولین طرح تجاری این وزارتخانه را تدوین و بخش اقتصادی این وزارت را ارتقا داد. شهرانی همچنان افغانستان را نامزد عضویت سازمان "ابتکار شفافیت صنایع استخراجی" (EITI) کرد. شهرانی امیدوار است که تا اپریل سال 2012 افغانستان بتواند به طور کامل عضو این سازمان شود.

معادن سرشار افغانستان به عنوان کلیدی برای موفقیت آینده این کشور به شمار می روند؛ اما کارشناسان می گویند که استخراج و دستیابی به این منابع چندین دهه طول می کشد و نبود زیرساخت هایی مانند راه و امنیت سد راه سرمایه گذاران بالقوه می باشد.

با این همه، افغانستان معدن مس "عینک" را در ولایت لوگر به دو شرکت چینی سپرده است. معدن مس عینک دومین معدن بزرگ مس جهان و از لحاظ کیفیت، در رتبه اول جهان به شمار می رود.

انتظار می رود که شهرانی یکی دیگر از معادن بزرگ افغانستان را تا ماه نوامبر سال روان به بخش خصوصی بسپارد. معدن آهن "حاجیگک" که گفته می شود بزرگترین معدن آهن سطحی در آسیا می باشد، بین ولایت های بامیان، پروان و میدان وردک قرار دارد.

گسترش کار اطفال در افغانستان

یک پژوهش که توسط "کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان" و "شبکه حمایت اطفال" (یک شعبه یونیسف سازمان کودکان ملل متحد) انجام شده، می گوید که به تازگی حدود 200 کودک دیده شده اند که در معادن زغالسنگ در ولایت بامیان کار می کنند.

افغانستان یکی از فقیرترین کشورهای جهان می باشد. کودکان نیمی از نفوس این کشور می باشند. یک چهارم از کودکان افغانستان پیش از سن 5 سالگی جان خود را از دست می دهند.

کمیسیون مستقل حقوق بشر همچنان دریافته است که تعدادی از این اطفال در معادنی کار می کنند که توسط دولت اداره می شود. اما وزیر معادن افغانستان گفت که "آنها شمار زیادی نمی باشند". شهرانی جنگ 30 ساله را سرزنش کرد که سبب شده است خانواده های فقیر افغان اجازه دهند کودکان شان در معادن کار کنند. او گفت: "تمام آن سال ها برای مردم روزگار دشواری بوده است".

موسسه تفحص جیولوژیکی امریکا دریافته است که افغانستان معادن زغالسنگ با مقادیر "متوسط تا فراوان" دارد، هرچند که برخی از این معادن در قسمت های عمیق و دور از دسترس می باشند.

بررسی جیولوژیکی امریکا همچنان می گوید که از این منابع زغالسنگ غالبا برای راه اندازی صنایع کوچک، مانند تولید سمنت، نساجی، تولید غذا و منبع انرژی خانوارها استفاده می گردد.

در سوی دیگر، در افغانستان کار اطفال در معادن ممنوع نشده است. دولت افغانستان می گوید که حدود 1.2 میلیون کودک افغان به کارهای چند ساعته و تمام روز در این کشور فقیر مشغول هستند. اما یک گزارش کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان که در سال 2010 منتشر شد، می گوید که حدود 15 میلیون کودک در افغانستان به نوعی مشغول کارهای درآمدزا هستند.

عبدالاحد فرزام، مسوول کمیسیون مستقل حقوق بشر در بامیان می گوید از آنجایی که بسیاری از معادن غالبا در مناطق دورافتاده موقعیت دارند، کار اطفال با خطرهایی در معادن زغالسنگ همراه می باشد؛ خطرهایی مانند ابتلا به سرطان، بیماری های تنفسی و حتا انفجار در معادن. علاوه بر این، آقای فرزام از سوء استفاده جنسی کارفرمایان در این گونه معادن ابراز نگرانی می کند. او می گوید: "ما از سوء استفاده از اطفال نگران هستیم؛ چرا که آنها تمام شب و روز با یکدیگر در آن معادن می مانند".

رویترز / عاصف حسینی
ویراستار: رسول رحیم